Zijn neus, gelijk de regenboog, Is bont en krom en zelden droog

Ah, de negentiende eeuw: tijd waarin we bij wijze van kinderfeestje nog onbekommerd konden lachen om joodjes met kromme neuzen. Want dat was toen onze cultuur – een cultuur van duizenden jaren. Toen men nog niet zo politiek correct was om zich wat aan te trekken van de medelanders die huiliehuilie deden omdat ze geen gevoel voor humor hadden! De historicus en journalist Ewoud Sanders is sinds een aantal jaar met een interessant project bezig: de talloze populaire boeken en boekjes op te diepen uit het Nederlandse verleden waarin Joden een rol spelen. Door al die teksten systematisch te beschrijven en vergelijken krijg je een idee van hoe het beeld van dé buitenstaander bij uitstek in de Nederlandse cultuur zich ontwikkelde.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kitsch van de bovenste plank

, door

COLUMN – Twee van de meest prestigieuze Oscars, die voor de beste film en de beste regie, gingen afgelopen weekend naar The Shape of Water. Onverwacht was dat niet: de film werd allerwege geroemd. Nu is-ie werkelijk beeldschoon gemaakt, maar mens, wat verveelde ik me toen ik ’m zag.

De film grossiert in bordkartonnen karakters. Het team aan de goede kant bestaat uit een collectie mensen-die-het-ook-niet-makkelijk-hebben. Een homofiele, uitgerangeerde kunstenaar, die alleen soelaas vindt in musicals, zijn katten, en de vriendschap van zijn gehandicapte buurmeisje. Het buurmeisje zelf, dat niet praten kan maar welgemoed voor iedereen zorgt, terwijl ze vergeefs hunkert naar liefde en een kutbaantje als schoonmaakster heeft. Haar zwarte collega, die een minkukel als man heeft en optreedt als tolk voor het stomme meisje, omdat toch íemand de kijker duidelijk moet maken wat onze hoofdpersoon te zeggen heeft. De uitbater van een bioscoop die permanent failliet dreigt te gaan, maar intussen wel mooie klassiekers aan de zeldzame fijnproever opdist.

Het team aan de slechte kant: de inlichtingendiensten en het militair-industrieel complex, tezamen de status quo representerend, gepersonifieerd door iemand die niet alleen met zichtbaar genoegen martelt, maar in zijn lunchpauzes achteloos seksueel wangedrag begaat.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Stereotypen in fondsenwervingscampagnes

, door

In het racismedebat dat afgelopen vrijdag in Pauw & Witteman gevoerd werd, werd vooral gesproken over of je grappen mag maken over raciale stereotypen. De meningen verschilden, maar wat niet genoemd werd, is dat raciale stereotypen wel vaker gebruikt worden. Bijvoorbeeld in fondsenwervingscampagnes. De Rusty Radiator verzet zich met bovenstaand filmpje tegen dat soort fondsenwerving. Zij pleiten voor originele, nieuwe manieren om aandacht te vragen voor armoede en ontwikkelingsgebieden.

Misschien iets om over na te denken voor de coördinatoren van de volgende nationale televisieactie.

Via Osocio.

Foto: depinniped (cc)

Meridionali

, door

COLUMN - Het gebeurt me niet vaak dat ik tijdens het kijken naar de witter-dan-witte Italiaanse televisie aan Quinsy Gario moet denken, maar gisteravond overkwam het me dan toch. Een feuilleton van de RAI waar ik me ook vorig jaar al aan zat te ergeren, Questo Nostro Amore, was de aanleiding. Ik voelde vorig jaar al dat er iets scheef zat en eindelijk viel gisteravond het kwartje.

Kort verteld is Questo Nostro Amore het verhaal van twee families – een lokale familie en een familie uit Sicilië – eind jaren zestig, begin jaren zeventig in Turijn. So far, so good. Nu wil het geval dat vorige week de komiek Luciana Littizzetto uit dezelfde stad vijftig is geworden en daarvoor werd zij uitgebreid gefeliciteerd in een filmpje met straatinterviewtjes en een babbeltje van de burgemeester. Alles ondertiteld, want het dialect van Turijn is nagenoeg onverstaanbaar.

Maar wie praten er met een zwaar dialect in de serie? Alleen de Sicilianen. De Turijnse familie spreekt keurig Italiaans, en het zijn ook nog eens verstandige, kalme, goed geklede en – naar de maatstaven van 1970 – moderne types. De Sicilianen komen rechtstreeks uit de jaren vijftig, zijn morsig, driftig, impulsief en dommig – en het meest stuitende is nog wel een zekere onderdanige kruiperigheid jegens hun Turijnse buren.

Natuurlijk wordt dit beeld ietwat gecorrigeerd: de oudste zoon van de Sicilianen blijkt een kalme en lieve jongen te zijn, en een van de twee jongere zoons gaat naar het lyceum – de eerste in zijn familie die dat bereikt, wordt er dan nog bij gezegd. Maar het voelt allemaal een beetje gekunsteld, een beetje token, een beetje ze-zijn-niet-allemaal-zo. En dat maakt de zaak wat mij betreft alleen maar erger.

Foto: Andrew brannan (cc)

Kunst op Zondag | Racisme

, door

Aansluitend op Sargasso’s themablog over hedendaags racisme kijken we naar racisme in de kunst. 

Hedendaags racisme heeft natuurlijk een lange geschiedenis. In 2008 was in de Nieuwe Kerk te Amsterdam de tentoonstelling ‘Black is Beautiful, Rubens tot Dumas’ te zien. Bedoeld om een “beeld te  geven van zevenhonderd jaar positieve kijk van kunstenaars en opdrachtgevers op de kleurling als de koning, de slaaf, de page, de dienstknecht enz.” Gastconservator Esther Schreuder schreef: “De zwarte mens is echt niet alléén als een exotisch object afgebeeld. Is deze opzet geslaagd?” 

Haar catalogus is on line te lezen en geeft een uitstekend overzicht van “de kleurling” in kunst door de eeuwen heen. Opzet geslaagd? Als overzicht zeker, dat impliciet aantoont dat hedendaags racisme zijn wortels heeft in een koloniaal verleden. Jammer van de term kleurling. Wat was er te zien? 

Een voorbeeld van de “nobele wilde”. Een term waarmee in de 18e en 19e eeuw gesuggereerd werd dat de ‘natuurmens’ wellicht de meest zuivere mens was. Positieve discriminatie avant-la-lettre? 

Albert Eckhout – Afrikaanse man, 1641.
cc commons.wikimedia.org Albert Eckhout painting 

Veel later vind je de verheerlijking van “exotische” culturen terug bij Cobra, een groep kunstenaars die zich naar een Afrikaanse slang hebben vernoemd en Afrikaanse elementen in hun werk gebruikten.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

, door

In 2012 eisten De Vereniging van Afrikanen in Zweden het aftreden van de Zweeds minister van cultuur. Ze had een stuk taart gesneden uit ‘Baby Cake’ van Makode Linde, die er vrouwenbesnijdenis mee wilde aanklagen. De Vereniging van Afrikanen vond het puur racisme. In dit filmpje legt Makode Linde uit hoe hij het allemaal ziet. In deze opname  zie je de minister van Cultuur aan de “taart”.

Filmpje bij Kunt op Zondag | Racisme, van zondag 3 november 2013.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Transphobic ads win the day in Alaska

, door

The “culture wars” in the United States, today, are fought on social media.

Sociological Images shared this example of a campaign that ran against a proposed ballot proposition (“Prop 5”) in Anchorage, Alaska, that would have extended citywide anti-discrimination protections to sexual orientation and transgender identity:

SI’s Amy L. Stone writes,

“In addition to the use of stereotypically-presented “transvestites” to represent all transgender individuals as grotesque and laughable, the ads also argue that employers should have the right to discriminate if they think their customers are prejudiced toward a particular group or uncomfortable with them in certain jobs — an argument that has been used to resist allowing racial minorities and women into various careers. The ads also suggest that Anchorage is already sufficiently tolerant and thus doesn’t need to address the issues Proposition 5 supporters claimed were a problem.”

Ads that raise fears about transvestites teaching in the classroom have been used since the 1970s during ballot measure campaigns, and the Religious Right has been raising concerns about transgender women in women’s bathrooms since the late 1980s. These two ads from the Anchorage Proposition 5 campaign are among the newest additions to the long tradition of ads that rely on stereotypes of LGBT individuals as predatory, dangerous to have around children, and having ulterior motives.

Firoozeh Nazrafkan Jump Rope.

, door

De Deense kunstenares Firoozeh Bazrafkan werd veroordeel wegens racisme.l. In een Deense krant schreef ze in 2011 er van overtuigd te zijn ‘dat moslim mannen over de hele wereld hun dochters verkrachten, misbruiken en vermoorden’. Omdat ze hiermee alle islamistische mannen op één hoop gooide, oordeelde  de rechter dat hier sprake was van racisme.

 

Ook al heeft Denemarken een inmiddels roemruchte traditie als het gaat om vermeende beledigingen van een religieuze stroming, het weerhoudt Bazrafkan niet de situatie in Iran aanhoudend te bekritiseren. ‘Zo vier ik de Iraanse islamitsiche revolutie’, zegt ze met dit filmpje.

Gordon Bennett

, door

De Australische kunstenaar Gordon Bennett heeft er bezwaar tegen alleen als spreekbuis voor de Aboriginals gezien te worden. Dat doet geen recht aan zijn identiteit, waar wat Schots en Engels bloed in zit, zo stel hij. Wel verwerkt hij Aboriginal elementen in zijn werk.

Filmpje bij Kunst op Zondag | Racisme, van zondag 3 november 2013.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Volgende