Spanje worstelt nog steeds met verleden Franco-regime

Waar zijn voorgangers verstek lieten gaan wil de nieuwe Spaanse premier Pedro Sánchez schoon schip maken met het fascistische verleden. Honderden aanhangers van de vroegere Spaanse dictator Franco verzamelden zich zondag in de Valle de los Caídos (Vallei van de Gevallenen) zo'n veertig kilometer ten noorden van Madrid. Het is een door Franco opgerichte gedenkplaats voor de slachtoffers van de Spaanse Burgeroorlog. De generalissimo, die in 1975 stierf, ligt er zelf ook in een praalgraf naast José Antonio Primo de Rivera, leider van de fascistische Falange. Maar niet meer voor lang. De nieuwe Spaanse regering gaat een einde maken aan dit bedevaartsoord voor fascisten door Franco's resten naar elders te verplaatsen. En dat willen zijn aanhangers van de Nationale Francisco Franco Stichting verhinderen. De stichting, die zo'n 500.000 donateurs telt, ontving van de vorige, conservatieve regering van Rajoy ook nog subsidie. Het monument herbergt de resten van meer dan 33.000 gevallenen, zowel soldaten van Franco als van de Republiek die hij uiteindelijk versloeg. Duizenden krijgsgevangenen en politieke gevangenen hebben meegewerkt aan de bouw, die maar liefst 18 jaar duurde, voordat het in 1959 door Franco kon worden ingewijd. Wat er met het monument gaat gebeuren is onduidelijk. Moet het blijven bestaan als herinnering aan de burgeroorlog of is het beter daarvoor een nieuw monument op te richten en Franco's constructie langzaam te laten vervallen tot een ruïne?

Foto: Joe Lin (cc)

Pamplona lanceert app tegen aanrandingen

ELDERS - Spaanse vrouwen tegen de machocultuur.

Vandaag begint in de Noord-Spaanse stad Pamplona het feest van Sint Fermin. Met de komende week dagelijks het beruchte ‘stierenrennen’. Zes vechtstieren worden elke morgen door de nauwe straten van Pamplona gejaagd. Duizenden waaghalzen, vooral jongemannen, willen door de stieren voor te blijven hun moed en snelheid bewijzen. De smalle straatjes leiden echter niet zelden tot lelijke valpartijen van de stieren en van de rennende mensen. Het gebeuren trekt elk jaar ongeveer een half miljoen bezoekers. Bij de deelnemers en toeschouwers zijn er geregeld zwaar gewonden en zelfs dodelijke slachtoffers. ’s Middags moeten de stieren aantreden in de plaatselijke arena waar ze na het traditionele gevecht worden afgemaakt. De burgemeester van Pamplona heeft onlangs voorzichtig geopperd het middagprogramma in de toekomst te schrappen. De Dierenrechtenbeweging vecht al jaren tegen het festijn.

Behalve de stieren staat er nog veel meer vertier en folklore op het programma en vooral ook veel eten en drinken. Twee jaar geleden is het feest in opspraak geraakt door een groepsverkrachting van een 18-jarig meisje. De vijf leden van een groep uit Sevilla, die zich La Manada (de roedel) noemt, zijn in april van dit jaar tot negen jaar cel veroordeeld wegens seksueel misbruik. Ze werden echter vrijgesproken van verkrachting. De rechters waren er niet van overtuigd dat de mannen uit Sevilla geweld hadden gebruikt. De uitspraak leidde tot drie dagen van massale demonstraties. De verontwaardiging over de afloop van de zaak steeg onlangs nog verder toen de vijf in afwachting van hun beroepszaak op vrije voeten werden gesteld.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Catalonië en de droom van de Europese eenheid

De Amerikaanse econoom Fernando Betancor ziet in de crisis rond Catalonië het failliet van de Europese integratie.

De droom van de grondleggers van de EU was ooit dat Europeanen zich langzamerhand Europese burgers zouden gaan voelen. De natie zou aan belang inboeten vanwege alle garanties van de Unie voor welvaart en veiligheid.

Op dit punt hebben de separatistische Catalanen zich vergist. Eigenlijk is het oude nationalisme al terug sinds de afwijzing van het oorspronkelijke grondwettelijk verdrag in 2005 door de Fransen en de Nederlanders.

Foto: SBA73 (cc)

Madrid-Barcelona: een keiharde strijd

ELDERS - Naarmate het Catalaanse referendum dichterbij komt grijpt de centrale overheid in Madrid naar driestere middelen om haar verbod van de volksraadpleging over de onafhankelijkheid van Catalonië op 1 oktober kracht bij te zetten.

Woensdag deed de Guardia Civil een inval in verschillende gebouwen van de regionale overheid. De politie arresteerde daarbij veertien mensen, waaronder de Catalaanse regionale minister van economie  Josep Maria Jove. De politie nam eerder al 45.000 stembiljetten in beslag. Burgemeesters van Catalaanse gemeenten die het referendum steunden werden voor het gerecht gedaagd vanwege ongehoorzaamheid. Zo’n 700 van de 948 burgemeesters hadden toegezegd mee te werken aan het referendum.

De centrale regering heeft deze week ook de financiering van publieke diensten en ambtenaren naar zich toegetrokken om te voorkomen dat er publiek geld besteed wordt aan het referendum. Het gaat om een bedrag van 1,5 miljard euro per maand. De regionale regering vecht de maatregel aan bij de Hoogerechtshof, maar dat heeft geen opschortende werking. De salarissen van 170.000 ambtenaren dreigen niet uitbetaald te worden als de Catalaanse regering de daarvoor benodigde gegevens niet levert aan Madrid.

Terwijl de straten in Barcelona zich vullen met demonstranten gebruikt de Catalaanse premier Puigdemont op de televisie grote woorden: ‘noodtoestand, anti-democratische en totalitaire acties’. Madrid doet het niet voor minder: de Catalanen zijn bezig met een poging ‘de nationale soevereiniteit om zeep te helpen’.

Foto: Joan (cc)

Waarom ontbreekt extreem-rechts in Spanje?

ELDERS - In Spanje bestaat ook een extreem-rechtse partij. Bij de laatste verkiezingen behaalde Vox 0,2% van de stemmen.

Anders dan in de meeste Europese landen kent Spanje geen grote extreem-rechtse beweging. Carmen González-Enríquez probeert te verklaren waarom een grote toestroom van immigranten (vorig jaar meer dan 13.000) en een sociaal-economische crisis in dit land niet hebben geleid tot groei van een rechts-populistische partij.

Naar aanleiding van haar rapport ging de Amerikaanse publieke omroep NPR op bezoek in San Cristóbal de los Ángeles, een verpauperde stad met veel immigranten, werklozen en oudere autochtonen. Daar klagen mensen net als elders ook over de verloedering en de misdaad, maar ze willen toch niets weten van politici als Le Pen en Wilders. “Waarom zou iemand uit de arbeidersklasse stemmen op extreem-rechts?” Een jongere, werkloze vrouw is niet van plan haar woede af te wentelen op de immigranten. “Wij zijn veertig jaar lang onderdrukt door een rechtse dictator. Dat willen we niet meer.”

De herinnering aan Franco is nog levend in Spanje. Dat is ook volgens González-Enríques een factor van belang. Een groot aantal Spanjaarden heeft zelf ervaring met emigratie binnen Europa. Halverwege de vorige eeuw zijn veel gastarbeiders in Frankrijk, Duitsland en Nederland terecht gekomen als politieke vluchteling. Met die geschiedenis kijken de Spanjaarden anders dan hier naar immigranten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Malojavio El Saucejo (cc)

Wie speelt Balthasar in Spanje?

ELDERS - El Día de los Reyes Magos (Driekoningendag) is in Spanje een traditionele grote feestdag die niet ontkomt aan eigentijdse perikelen.

Het sluitstuk van de christelijke feestdagen rond de geboorte van Jezus is traditioneel de viering van het bezoek van de drie koningen, of ‘wijzen’ zoals ze ook wel worden aangeduid, aan de kribbe in Betlehem. In Spanje is het een vrije dag vandaag. Op de avond voorafgaand aan het feest zijn er in alle steden optochten met praalwagens, muziek en vuurwerk waarmee Caspar, Melchior en Balthasar worden ingehaald. Ze strooien dan met snoepgoed dat wordt opgevangen in omgekeerde paraplu’s. Kinderen zetten daarna hun schoen buiten de deur met water en voedsel voor de kamelen om de volgende dag blij verrast te worden met nieuw speelgoed. Spaanse kinderen hechten vanwege de cadeaus nog steeds meer aan Driekoningen dan aan het Kerstfeest. Naast de cadeaus voor de kinderen is er ook nog de Roscón de Reyes, speciaal voor deze dag gebakken lekkers.  Het lijkt allemaal veel op Sinterklaas in Nederland.

Alhoewel doorgaans  wordt gesproken over ‘de wijzen uit het oosten‘ zijn de Spanjaarden er van overtuigd dat de drie uit Andalusië kwamen. De vorige paus, Benedictus, heeft dat nog eens bevestigd. Beetje vreemd eigenlijk, omdat een van de drie, Balthasar, zoals bekend een zwarte koning is. Ook in Spanje. Hij zou volgens verhalen van anderen uit Afrika komen. Over die Spaanse Balthasar is  nu enige ophef ontstaan die, net als de zwartepieten-discussie in Nederland, verband houdt met het multiculturele karakter van de samenleving.

Foto: Antonio Marín Segovia (cc)

Rajoy blijft premier in Spanje

ELDERS - Rajoy blijft, maar verder is alles anders.

In Spanje is de politieke impasse dan eindelijk toch doorbroken. Het kostte bijna een jaar voordat er een nieuwe regering kon worden gevormd. Terwijl buiten het parlement duizenden tegen hem protesteerden werd Mariano Rajoy zaterdag ingezworen als nieuwe premier van de minderheidsregering van zijn conservatieve Partido Popular (PP). Met dank aan de socialisten van de PSOE die zich bij de stemming hadden onthouden.

Hoe het verder gaat in de Spaanse politiek is hoogst onzeker. Een minderheidsregering is een nieuw fenomeen. Tot nu toe regeerde ofwel de PSOE ofwel de PP alleen met een meerderheid van stemmen in het parlement. Na de verkiezingen van december vorig jaar bleef de oude regeringspartij PP weliswaar de grootste, maar Rajoy verloor de meerderheid. Een coalitie zat er niet in, ook niet na nieuwe verkiezingen in juni die een ongeveer gelijk resultaat te zien gaven. Uiteindelijk heeft een crisis in de PSOE en het vertrek van partijleider Pedro Sanchez voor een oplossing gezorgd. Een meerderheid van socialistische afgevaardigden koos na zijn aftreden voor gedoogsteun aan een nieuwe PP-regering. Met het argument dat Rajoy, die nu immers mede afhankelijk is van stemmen uit andere partijen, ook naar de PSOE zal moeten luisteren. “We hebben het gedaan voor het land, niet om je gehate hervormingen te steunen of je vrij te pleiten van alle corruptie”, waarschuwde de PSOE de nieuwe premier.

Quote du Jour | Gibraltar

“It is not a problem that was born yesterday. It has been with us a long time and we have always listened to both sides. Now we are going to support the member state. That is the philosophy behind it. I wouldn’t think any of the 26 other states will somehow try to undermine this clause.”

Een anonieme EU-diplomaat legt waarom Gibraltar een stevig onderdeel van de Brexit-besprekingen zal zijn. Ondanks gebral over oorlog afgelopen weekend, gaat het natuurlijk om iets anders, namelijk handel, om meer precies te zijn de rol van smokkel en belastingontwijking in de locale economie. De ruzie over Gibraltar was de laatste jaren al aan het oplopen, dus het is nogal gek dat de Britten dachten het van de onderhandelingstafel te kunnen weghouden. De Spanjaarden hebben de Britten opgeroepen het hoofd koel te houden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende