Het verband tussen suiker en politiek

Het onderscheid tussen links en rechts is ouderwets. Tenminste, dat is wat ik regelmatig hoor. Maar is dat wel zo? Politieke partijen zijn in het algemeen rechtser geworden, lijken meer op elkaar en er verschijnt wel eens een nieuwe speler in de politieke arena. Maar waarom zou het onderscheid tussen links en rechts nu niet meer toe doen? Vergelijk de politiek eens met suiker. Honderd jaar terug hadden we twee smaken: bruine en witte suiker. Daarna kwamen er steeds meer smaken, zoetjes en zoetstoffen en nu hebben we er een heleboel, die allemaal verrassend veel op elkaar lijken. De authentieke smaken bestaan nog wel, alleen produceert niemand die ouderwetse suiker meer. Die smaken vinden we tegenwoordig te overheersend. Te radicaal. Te puur.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Is Obama te links voor de VS?

Obama in betere tijden (Foto: Flickr/transplanted mountaineer)

Obama heeft de afgelopen jaren de Amerikaanse overheid gigantisch uitgebreid, de Amerikanen allerlei ultralinkse plannen door de strot geduwd en heeft daar vorige week woensdag de rekening voor gepresenteerd gekregen, want ‘het Amerikaanse volk’ houdt niet van socialisme. Toch? Dat zou je in ieder geval denken als je sommige Nederlandse Fox News adepten moet geloven. Maar ook serieuzere media zien in de nederlaag voor de Democraten een afkeuring van het beleid van Obama.

Maar wat was dat beleid dan precies? En wat vinden mensen daar nu eigenlijk echt van? Gelukkig zijn er na verkiezingen ook exit polls. En daarin wordt niet alleen de vraag gesteld op wie iemand gestemd heeft, maar ook een berg extra vragen om te kijken waarom iemand gestemd heeft. Daarnaast wordt het land ook buiten verkiezingen helemaal suf gepeild en ook daar kan je aardige informatie uit halen.

Om te beginnen de vraag of Obama te links is voor de VS. Een groot deel van de Amerikanen, 46% maar liefst, is het daarmee eens. Duidelijk signaal, lijkt het. Totdat je dit getal eens naast de exit polls van de verkiezing van 2008 legt. Dan zie je dat op dat moment al 42% van de Amerikanen vond dat Obama te links was. Kortom, dat is maar een paar procent toegenomen. Dat kan uiteraard nog steeds stevige consequenties in een land waar een 7% gat bij een verkiezing een landslide betekent, maar om nou te zeggen dat grote groepen in hem de Messias zagen en nu afhaken door te links beleid is waarschijnlijk ook bezijden de waarheid. Sterker nog, in 2008 vond maar vier procent van de bevolking hem te conservatief en dat is nu opgelopen naar dertien procent. Die vonden het beleid dus niet links genoeg. Bovendien, 37% van de bevolking is het wel met hem eens. Kortom, 50% van de bevolking vindt de politieke plaatsbepaling van Obama prima, of juist niet links genoeg. Dus te links voor de VS? Nee.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Populisme & sociaal-democratie

Pieter Jelles Troelstra, leider van de SDAP (Foto: Wikimedia Commons/Onbekend)

De komende verkiezingen zullen in het teken staan de strijd tussen de betrouwbare bestuurder Cohen en Wilders, als aanvoerder van een populistische protestpartij. De centrale tegenstelling is hier dus tussen de ietwat regenteske sociaal-democraten, die al jaren Nederland besturen, en het nieuwe populistische alternatief. In hoeverre is dit nu een nieuwe tegenstelling? Komen er niet voortdurend nieuwe populistische partijen op? Is het niet zo dat juist sociaal-democratie ooit ontstaan is als een populistische protestbeweging?

Laten we populisme definiëren als een politieke stroming die het volk als deugdzaam, homogeen geheel ziet. De centrale stelling van populisten is dat de (regerende) elite niet luistert naar het volk. Er zijn een nieuwe leiders nodig die naar dat volk luisteren. En een nieuwe democratische manier van politiek bedrijven. Daarnaast staan populisten bekend om hun simpele oplossingen voor complexe problemen.

Rond 1900 was de boodschap van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (een van de voorgangers van de PvdA) heel simpel: er is een liberale elite in Nederland. Deze elite heeft in politiek en in economisch opzicht al de macht in handen. Socialisten noemde deze elite de bourgeoisie. De gewone man op de straat is een hardwerkende, deugdzame arbeider. Hij wordt echter door de elite dubbel gepakt: zowel in economisch opzicht, want arbeiders worden uitgebuit door hun werkgevers, als in politiek opzicht, want de arbeiders hadden geen stemrecht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Revolutie in Harlem


Harlem is een van de meest beroemde buurten van Amerika, het epicentrum van Afro-Amerikaanse cultuur en politiek. Het is ook een van de armste wijken van New York. Sargasso-correspondent Dimitri Tokmetzis woont er met zijn jonge gezin middenin en doet wekelijks verslag over het razendsnel veranderende leven in de wijk en daarmee over het razendsnel veranderende leven in de Verenigde Staten. Vandaag de vierde aflevering: Ontwaakt! Staakt! Maar eerst een frapuccino…

che guevaraWe hebben socialisme nodig – miljardairs, jullie dagen zijn geteld! Is getekend: Party for Socialism and Liberation. Overal in Harlem hingen de aankondigingen voor de socialistische conferentie aan de lantaarnpalen. In een land waar velen een publiek zorgstelsel als het voorportaal van de socialistische heilstaat beschouwen, zijn dit soort bijeenkomsten niet gebruikelijk.

Op een zaterdagmiddag is het zover. De socialisten vallen nogal uit de toon in dit straatarme en gure deel van Harlem. Linkse meisjes en jongens blijken mooi gekleed, blank, hoogopgeleid.

In de kelder van de jeugdherberg hangen vrijwilligers vlaggen op die Israël oproepen de bezette gebieden te verlaten. Of anders… Een jongen hannest met een onduidelijke statement op karton over Tsjetsjenië.

Er hangt opwinding in de lucht. De woede tegen ‘kapitalistisch tuig’ is nog nooit zo groot geweest. En dat helpt ‘de socialistische zaak’, schreeuwt de eerste spreekster, een muis van een meisje. De leider van de plaatselijke afdeling, die zichzelf niet voorstelt, want iedereen schijnt hem te kennen, loopt in zijn strakke pak naar voren. De revolutie komt eraan, predikt hij rustig. De armen worden armer, de rijken redden zich wel, gezien alle bailouts en bonussen. Het kan niet lang meer duren voordat de armen in verzet komen. Na afloop van zijn speech laat hij de aandacht van de jonge mooie meisjes zich welgevallen. Al snel breekt de groep in tweeën voor verdiepende workshops.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Stelen van de rijken is niet solidair

SaillantLOGOStelen van de rijken is niet solidair.

“Haal het geld waar het zit,” is het devies van Agnes Kant. De fractievoorzitster van de Socialistische Partij vindt dat een “solidair” antwoord op de crisis. De breedste schouders dragen de zwaarste lasten, niet?

De SP verstaat rechtvaardigheid als gelijkheid. Het ideaalbeeld van de partij is een samenleving waarin geen enkel onderscheid bestaat; waarin mensen niet slechts gelijke kansen maar gelijke baten kennen.

Met het streven naar gelijkwaardigheid daarentegen is niets mis. Maar wat betekent die gelijkwaardigheid wanneer succes wordt afgestraft ten bate van de “zwakkeren in de samenleving”? Wat betekent succes wanneer de keerzijde ervan een kleingeestige mentaliteit is die van overheidswege wordt ondersteund?

Kant beklaagt zich erover dat “de bonuscarrousel alweer op volle toeren draait” in de bankenwereld. Buitensporige beloningen vertegenwoordigen inderdaad een probleem, in de eerste plaats voor het bedrijfsleven zelf, echter Kant gaat geheel voorbij aan de reden dat bonussen bestaan: omdat meerverdieners maar liefst de helft van hun reguliere inkomen subiet aan de fiscus mogen overmaken.

Mensen willen graag geld verdienen en daar is niets mis mee. Mensen die succes kennen willen dat graag erkend zien en ook daar is niets mis mee: een uitmuntende prestatie verdient een excessieve beloning wat anderen aanmoedigt naar hetzelfde te streven. “Gelijkheid in beloning,” daarentegen, “ontneemt individuen het morele recht op de vruchten van hun arbeid,” schrijft de Leidse econoom Auke Leen. “Als een individu het recht heeft op zijn eigen leven, heeft hij ook het recht dat in stand te houden: op de vruchten van zijn eigen arbeid.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Socialisme houdt India tegen

India socialisme

“Dodelijk arbeidsrecht hindert India’s opkomst,” schreef de Wall Street Journal vorige maand. Ondanks de inspanningen van Premier Manmohan Singh om zijn land naar westerse maatstaven te hervormen weerhoudt de naoorlogse geschiedenis van India met het socialisme het ervan om het kapitalisme daadwerkelijk te omarmen.

De loopgraven worden volgens de krant door het gehele land getrokken. “Fabrieksmanagers, temidden van de wereldwijde economische tegenslag, willen loonkosten drukken en overtollige werknemers afschrijven.” De vakbonden komen daartegen in verzet met acties waarbij soms zelfs slachtoffers vallen.

De Indiase arbeiders zijn gefrustreerd omdat ze het gevoel hebben dat zij maar nauwelijks profiteren van ’s lands groeiende welvaart. Volgens ondernemers wakkeren de vakbonden deze onvrede aan om politieke redenen terwijl een verouderd arbeidsrecht hoognodig aan hervorming toe is. “We kunnen geen kapitalistische land zijn dat een socialistisch arbeidsrecht kent,” aldus het hoofd van een werkgeversorganisatie.

De economie van India heeft de afgelopen jaren een stabiele groei van 8% per jaar doorgemaakt. De middenklasse van het land dijt uit waardoor zowel in de stad als op het platteland de binnenlandse markt groeit. Maar de industriële productie heeft na jaren van opgang een flinke klap te verduren gekregen vanwege de wereldwijde recessie. Bedrijven voelen zich genoodzaakt om te bezuinigen. “De onrust dient,” volgens de Wall Street Journal, “als een herinnering dat India nog een lange weg te gaan heeft voor het naast de andere economische grootmachten van de wereld kan staan.”

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Prestatiemaatschappij maakt geen slachtoffers

SaillantLOGO Een prestatiemaatschappij maakt geen slachtoffers.

Zij die solidair trachten te zijn met de minderbedeelden in de samenleving stellen deze mensen graag als slachtoffers voor: slachtoffers van uitbuiting; slachtsoffers van “het systeem”; of, in de woorden van Agnes Kant, “slachtoffers van onze prestatiemaatschappij.”

De voorvrouw van de Socialistische Partij was verbijsterd over het gebrek aan bijval waarop Marcel van Dam en zijn De Onrendabelen konden rekenen. Van Dam was er volgens haar juist uitstekend in geslaagd om, “zonder hun tekortkomingen te verbloemen, […] de onzichtbare kaste van onrendabelen zichtbaar” te maken. Dat hij wat met de cijfers en feiten draaide deed daar niets aan af.

Het lot van deze “onzichtbare kaste”, die Kant op een aanzienlijke vijftien tot twintig procent van de bevolking beraamt, is de schuld van de “afbraak van de sociale zekerheid” die zich sinds de jaren tachtig heeft ingezet. “Sluipenderwijs hebben politici ons laten wennen aan het idee dat rijen bij de voedselbank acceptabel zijn” maar dat is dus niet zo. We leven hier niet in een socialistische heilstaat!

Met die afbraak van de sociale zekerheid valt het in werkelijkheid wel mee. De groei van de “warme verzorgingsstaat” waarnaar Kant terugverlangt is inderdaad afgeremd maar volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau is tussen 1997 en 2007 zowel het aantal kinderen als het aantal ouderen dat in armoede leeft in ons land sterk afgenomen en de algehele inkomensongelijkheid verminderd. Tot op de dag van vandaag worden miljarden besteed aan uitkeringen, toeslagen, het subsidieren van banen, sociale werkplaatsen, en het reïntegreren van voormalige werklozen—en zeker niet altijd met het gewenste resultaat. Toch stelt Kant dat we ons hebben overgeleverd aan een “kille, zakelijke prestatiemaatschappij.” Was het maar zo!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zwaar weer op komst

NRA

“De mensen met het minste geld en de minste schuld aan de crisis betalen de rekening.” Dat was de reactie van SP-fractievoorzitster Agnes Kant toen zij de begroting van ons kabinet onder ogen kreeg geschoven. Nu overdrijft zij uiteraard wanneer zij karikaturen schetst van rijke bankdirecteuren die rustig een sigaar opsteken terwijl de maatschappij om hen heen in duigen valt en nu draagt de Socialistische Partij uiteraard maar weinig alternatieven aan (zo kiest de partij er in een tegenbegroting voor om de staatsschuld ongestoord te laten oplopen) maar verrassend genoeg heeft Kant met deze uitspraak wel gedeeltelijk gelijk: de mensen “met de minste schuld” krijgen door de overheid de rekening toegespeeld en niet alleen in Nederland. Wereldwijd moet de belastingbetaler opdraaien—niet in de eerste plaats voor het falen van de banken, maar voor dat van hun regeringen.

Big Government is het toverwoord in de Verenigde Staten alhoewel zelfs door het Congres al is toegegeven dat de miljarden aan kapitaalinjecties in de bancaire sector weinig tot niets hebben uitgericht om de kredietmarkt te versterken. In tegendeel, zowel de Verenigde Staten als Nederland hebben te kampen met een prangend tekort aan krediet. Banken zijn simpelweg niet bereid om massaal geld uit te lenen en dat is de voornaamste reden dat de kredietcrisis heeft kunnen omslaan in een recessie die tegenwoordig de gehele economie raakt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Internet is eerste levensbehoefte

Van de bijstand kunnen gezinnen met kinderen niet fatsoenlijk rondkomen volgens een representatieve groep burgers die ondervraagd is door het Sociaal Cultureel Planbureau en het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). “Eerste levensbehoeften” als een sportclub en internet zijn daar nauwelijks van te betalen.

Rond de honderdduizend gezinnen leven in ons land van een bijstandsuitkering. Zij krijgen, afhankelijk van de gezinssamenstelling, 1300 per maand plus toeslagen en kinderbijslag. Een paar met drie kinderen heeft zo maximaal 1831 euro te besteden volgens het Nibud. Desalniettemin krijgt de paternalistische informatieverstrekker uit Utrecht de voorbeeldbegroting in deze categorie niet rond. Maandelijks gaapt er een gat van—schrikt U niet—dertig euro!

Niet alleen het Nibud, ook de gemiddelde Nederlander vindt dit een erbarmelijke situatie. Gezinnen die van een uitkering leven hebben amper geld voor schoolreisjes, een computer met internet of een mobieltje. Ook dat zijn tegenwoordig eerste levensbehoeften, kregen de onderzoekers te horen. Dat het op vrijwel iedere school in ons land inmiddels barst van de computers en dat andere kinderen dikwijls zelf werken om een mobiele telefoon aan te kunnen schaffen is natuurlijk totaal irrelevant, alsmede het feit dat de Wet werk en bijstand slechts is bedoeld om in de “noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien.” Alles dat ertoe doet is dat mensen in de bijstand zielig zijn en ook recht hebben op gezond voedsel en lidmaatschap van de lokale voetbalclub en bibliotheek. Behalve dan natuurlijk, dat ze er geen recht op hebben.

Vorige Volgende