Breek de eurozone in drie

De economieën van de eurolanden groeien niet naar elkaar toe. Deze constatering betekent dat de euro een te groot gebied bestrijkt, stelt Harrie Verbon. Europa zou zich veel ellende besparen door vlot de eurozone in drieën te delen, ieder met een eigen munt. Dit hoeft niet te leiden tot de 'moeder van alle financiële crises', zoals verschillende, veelal linkse politici beweren. Aantal eurolanden blijft achter Een van de belangrijkste doelstellingen bij de invoering van de euro was het naar elkaar toe groeien van de economieën van de deelnemende lidstaten. Dat was ook een noodzakelijke voorwaarde voor het succes van de euro: een lidstaat die permanent economisch achterblijft, zal weggeconcurreerd worden door economisch succesvolle lidstaten. Dat is wat we nu zien bij een aantal zuid-Europese staten, waaronder Griekenland en Portugal.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tijd tikt in het nadeel van Europa

Europa zit op de blaren. Het politieke besluitvormingsproces verloopt uiterst traag waardoor grote onzekerheden ontstaan. De financiële en politieke wereld begrijpen elkaar niet. De proef op de som komt de komende twee maanden wanneer Italië en Spanje bijna €110 miljard overheidsschuld moeten herfinancieren. Wat gaat de rente in die landen doen? Hoe adequaat reageren de politici in die landen met concrete maatregelen? Welke richting kiest Europa: doormodderen of een gestructureerde aanpak. De oud-directeur van het ABP Vermogensbeheer Jelle Mensonides vreest het dat het tobben blijft.

De overheidsschuldencrisis staat niet alleen. Sinds de invoering van de euro is de schuldenpositie van alle sectoren in de economie fors toegenomen. Alleen is deze wel verschillend per euroland zoals tabel 1 laat zien. Opvallend is niet alleen de hoge overheidsschuld in veel landen, maar ook dat gezinnen en bedrijven zich diep in de schulden hebben gestoken. En niet alleen in de huidige probleemlanden! Verder is de bankenschuld in veel landen zorgwekkend hoog. Uiteraard staan tegenover de schulden ook bezittingen, maar de claims van deze schuld moeten gefinancierd kunnen blijven. De huidige economische realiteit zal dat moeilijk, zo niet onmogelijk maken.

Tabel 1: Schuldenposities in Eurozone (% BBP), 2010

Het grote risico nu is dat de verdiencapaciteit terugvalt door een tegenvallende economische groei waardoor de rentebetalingen zwaarder gaan drukken. Een ander groot risico is een stijgende rente die al realiteit is in de zwakkere landen. Hogere rentes hebben negatieve effecten op de reële economie. Omdat de bankenschuld in alle landen hoog is, is het besmettingsgevaar naar andere sectoren ook hoog. Dat maakt de huidige eurocrisis zo ernstig: het is niet een alleen een schuldencrisis van enkele probleemlanden, het is een majeur probleem dat elk land direct of indirect raakt. Dit roept de vraag op of het Europese hulpprogramma wel toegesneden is op haar taak.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Huishoudens zijn de zieke deelnemers van de economie

Het voordeel van de hypotheekafrenteaftrek is voor de meeste huizenbezitters nihil, stelt econoom Jaap van Duijn in zijn nieuwe boek De Schuldenberg. Gastredacteur Jan BL bespreekt zijn boek en is er enthousiast over.

Econoom Jaap van Duijn stelde twee jaar geleden al vast dat de hypotheekrente aftrek een slechte  regeling is: “Dat was ooit bedoeld om het huizenbezit te stimuleren,” zei hij toen bij Eén vandaag. “Naast dat we schuldennatie nummer één zijn geworden, zijn daardoor huizen onbetaalbaar geworden. Pervers is dat die regeling bovendien één grote overheveling van inkomens is van mensen in de Schilderswijk in Den Haag naar miljonairs in Aerdenhout en ik snap ook niet dat de PvdA daar een voorstander van is…”

In zijn recente boek “De Schuldenberg” spitst hij deze kritiek nog eens ongenadig toe: de hypotheekrenteaftrekfaciliteit veroorzaakte volgens hem dat de Nederlandse huishoudens grote schulden op zich hebben genomen en de huizenprijzen zijn opgeblazen. Behalve de enkele gelukkige die zijn huis nog op tijd kon verkopen profiteren hiervan alleen de makelaars, hypotheekadviseurs, notarissen, banken, projectontwikkelaars en gemeenten en andere grondeigenaren.

Het voordeel van de hypotheekrenteaftrek voor de koper van een woonhuis is nihil, zegt Van Duijn, en voor wie nog een huis wil kopen betekent deze faciliteit dat hij een te duur huis moet kopen. Nederland is het land met de hoogste verhouding tussen hypotheekschuld en netto besteedbaar inkomen en de Nederlandse gezinsschulden zijn in totaal daardoor wel twee keer zo hoog als de overheidsschulden. De huishoudens zullen het nog hard voor de kop krijgen. Door toekomstige rentestijgingen en bevolkingskrimp zullen de prijzen van de huizen onherroepelijk dalen en zullen de Nederlandse huishoudens hun “overwaarde” zien verdampen en niet alleen met teveel leningen maar echt met in het rood te schrijven schulden achterblijven.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Het is geen kwestie van geld

[qvdd]”Onder mij zou Duitsland de criteria voor de stabiliteit van de euro niet hebben geschonden. Die fouten zijn gemaakt, maar het goede nieuws is dat ze zijn te herstellen. We moeten echter niet net doen alsof het alleen een kwestie van geld is. Nu Europa in een crisis verkeert, zijn preventieve en niet ideologische maatregelen nodig om de euro weer op de rails te krijgen en de toekomst ervan te verzekeren.”

Dit zegt Helmut Kohl over over de Eurocrisis. Hij heeft ook harde kritiek op de wijze hoe partijgenote Angela Merkel de crisis aanpakt. Korte samenvatting op Press Europ (Nederlands), volledig interview met Kohl op Internationale Politik (Duits). Ik had nooit gedacht dat ik de man nog eens zou missen. Het soort leiders waar we nu mee zitten in Europa en de VS zijn boekhouders en bankiers zonder visie en durf.


Update: ik had dit net geplaatst toen ik deze post zag van David Atkins Technocracy: Missing the Forest for the Trees. Het beschrijft de hoe Obama en zijn regering problemen aanpakken: als technocraten zonder visie en durf – net als hun Europese collega’s.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Griekenland is de schuld.

[qvdd]Ik heb me enorm gestoord aan de houding van sommige landen bij deze crisis, dat men zei ‘we hebben schulden crisis, daar zijn we slachtoffer van geworden en we houden onze hand op’. Die schuldencrisis is veroorzaakt door de landen die te hoge schulden hebben gemaakt, die is dus niet uit het niets, zomaar uit de lucht komen vallen.

Minister de Jager kletste maar wat, in de talkshow gisteravond bij Knevel en van den Brink. Hij beweert dat de schuldencrisis is veroorzaakt door het maken van hoge schulden. Als we echter gaan kijken welke landen dat zijn, dan kan hij het alleen maar over Griekenland hebben.

Alle landen, behalve Griekenland en Italië hadden een schuld die lager was dan de voorgeschreven 60% en voldeden keurig aan de norm. Van Italië was bekend dat het hoger was maar de schuld was stabiel. Spanje, Ierland en Portugal voldeden allemaal keurig aan de norm, Spanje en Ierland deden het zelfs beter dan Nederland en Duitsland. Ik kan dus alleen maar concluderen – op grond van wat de Jager hier zegt – dat Griekenland de veroorzaker is van de schuldencrisis.

Overigens is de Jager niet de eerste die dit beweert: zijn Duitse collega is ook al betrapt op dit soort kletspraat.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Marx had gelijk (deels)

[qvdd]Karl Marx, it seems, was partly right in arguing that globalisation, financial intermediation run amok, and redistribution of income and wealth from labour to capital could lead capitalism to self-destruct (though his view that socialism would be better has proven wrong). Firms are cutting jobs because there is not enough final demand. But cutting jobs reduces labour income, increases inequality and reduces final demand.

Dit zegt Nouriel Roubini, een van de economen die al in 2006 waarschuwde voor de kredietcrisis van 2008. Hij heeft ook een oplossing: op korte termijn stimulering van de economie, herstructurering van de schulden waar nodig (hypotheken in de VS, publieke schulden in Spanje en Italië), begrotingsdiscipline op langer termijn en strengere regulering en controle van het financiële systeem dat de crisis in 2008 heeft veroorzaakt.

Het alternatief is:

– like in the 1930s – unending stagnation, depression, currency and trade wars, capital controls, financial crisis, sovereign insolvencies, and massive social and political instability.

Gezien de voortvarendheid en daadkracht waarmee de dames en heren politici op dit moment bezig zijn met het zoeken naar een oplossing zorgen dat ze de volgende verkiezing winnen vrees ik dat we ons moeten voorbereiden op het tweede.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende