De bok van Van Bokhoven

Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen op zijn eigen weblog. ‘De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet’ een spreekwoord dat betekent dat iemand een ander iets verwijt waaraan de verwijter zichzelf ook schuldig maakt.. Daar moest ik aan denken bij een artikel van Ines van Bokhoven bij Opiniez. Daaraan en aan de splinter die je in het oog van de ander ziet terwijl je de balk in je eigen ogen niet opmerkt. Van Bokhoven gebruikt een tweet van een uitspraak van terrorisme-expert Beatrice de Graaf om haar punt te maken. In een reeks twitterberichten schreef De Graaf het volgende: “maandag heb ik blijkbaar bij @JinekLive geheel radicaalrechts in Nederland diep gekwetst. Ze voelen zich massaal geraakt over een item over de dreiging van extreemrechts in Duitsland, waar AfD geradicaliseerd is (volgens veiligheidsdiensten daar), en mee doet met neonazi’s.” In een tweede bericht gaat Van der Graaf verder: “Alle bekende en onbekende trollen, guurrrechtse “journalisten”, @DDStandaard, @wierduk, @NineForNews hebben onthuld waarmee ze zich identificeren: met de extreem rechtse Duitse onderbuik.” Van Bokhoven vindt het gebruik van 'radicaal rechts' onnodig generaliserend en het wordt vooral gebruikt om: “zich achter te verschuilen.” Ook het gebruik van de woorden 'diep gekwetst' bevallen haar niet: “Nou denk ik dat dat wel meevalt, maar stel dat het wel zo was: waarom daar dan zo laatdunkend over doen? Waarom daar de spot mee drijven? … Waarom zo stampen op de emoties van mensen waar je een samenleving mee deelt? Welk nut dient dat, naast jezelf het gevoel geven dat je zo ont-zet-tend veel beter bent – een volslagen misplaatst gevoel, want onderbouw het maar eens overtuigend na dat soort woorden.”   Van Bokhoven gaat verder: “De Graafs onderbuik: die van haar is prima, haar scheldpartijen en generalisaties en verwijten zijn de redelijkheid en rationaliteit zelve, en de rest van ons is een soort primaat als wij eens eerlijk zeggen, net als zij, op wie we zo kwaad zijn en waarom.” Hiermee wordt, zo betoogt Van Bokhoven, onnodige verdeeldheid gezaaid in de samenleving. Daarom stelt ze de vraag: “wat verwachten ze toch? Wat denken ze dat er gebeurt als ze elke dag duidelijk maken zich niet verbonden te voelen met een steeds groter deel van de samenleving waar ook zij deel van uitmaken, net als wij? Waar hopen ze op? Dat we weggaan? Want we zijn hier, we delen die samenleving nu eenmaal met de De Graafjes van deze wereld, hoe onvoorstelbaar ze dat ook vinden – en we gaan nergens heen. We blijven gewoon hier en erger nog: we hebben exact dezelfde rechten en maken er gebruik van.” Van Bokhoven heeft een punt. Het uitschelden van mensen is niet bevorderlijk voor het gesprek en dus ook niet voor het samen met elkaar leven van mensen die verschillend over zaken denken. Als ik jullie uitscheld dan zal dat jullie bereidheid om verder te lezen niet ten goede komen en is de kans dat mijn boodschap jullie bereikt klein. Van Bokhoven heeft dus een punt. Alleen helpt ze dat punt vervolgens vakkundig om zeep door precies dat te doen waar ze De Graaf terecht van beschuldigt: “Willen mensen als Beatrice nog wel deel zijn van onze samenleving? Want terwijl zij het recht claimen onze wereld te mogen duiden, deze wereld als eigendom te behandelen, wordt de groep die zich van deze deugpronkers afkeert met de dag groter. Deze deugers moeten uitkijken: straks staan ze zelf buitenspel en het is nog maar de vraag of wij een samenleving willen delen met mensen die niet verder komen dan hun eigen bevooroordeelde, misplaatst verheven onderbuik waarmee ze deze samenleving zo ongelofelijk veel schade toebrachten en zo ontzettend veel kloven groeven.” Nu, aan het einde van deze Prikker viel me, na de pot en de ketel en de splinter en de balk nog een spreekwoord in: heeft van Bokhoven met dit artikel niet een bok geschoten?

Foto: Fraktion DIE LINKE. im Bundestag (cc)

Concurrenten voor de AfD

Het Duitse politieke landschap was lange tijd nogal saai vergeleken met de buurlanden. Vier middenpartijen (CDU, SPD, FDP en Groenen). Links Die Linke en rechts de AfD. Maar sinds kort is er enige beweging gekomen met nieuwe politieke formaties op de linker- en de rechterflank. Sahra Wagenknecht, al jarenlang een eigenzinnige lastpak in Die Linke, heeft zich eind vorig jaar met negen verwante fractieleden afgescheiden en onlangs een nieuwe partij opgericht, BSW, voluit: Bündnis Sahra Wagenknecht -Vernnuft und Gerechtigkeit. Op de rechterflank heeft de voormalige directeur van de Duitse inlichtingendienst Hans-Georg Maaßen vorige week tijdens een bootreis op de Rijn de Werte Union ten doop gehouden. Beide partijen hebben aangekondigd campagne te gaan voeren voor de Landtagswahlen komend september in de Oost-Duitse deelstaten Sachsen, Thüringen en Brandenburg. Wagenknecht wil al eerder meedoen aan de Europese verkiezingen in juni. Daarvoor hebben zich ook de Beierse Freie Wähler van Hubert Aiwanger gemeld met een rechts programma waarin versterking van de Europese buitengrenzen en hervorming van het asiel- en vluchtelingenbeleid centraal staan. De vraag is wat dit allemaal gaat betekenen voor de AfD, de partij waartegen al wekenlang door duizenden mensen in het hele land wordt gedemonstreerd, maar die in de peilingen nog steeds op de tweede plaats staat, na de CDU.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | Twee Amerika’s

QUOTE - Currently there’s a lot of finger-pointing going on in our country after the domestic terrorist attack at the Capitol, with much of it directed at President Donald Trump. The reality, however, is that the more distasteful aspects of Trumpism existed long before his presidency.

The 45th president didn’t create the water threatening to sink our democracy, but he punched holes in what was already a leaky, papier-mâché dam.

Long-lasting dams, the kind a country founded on white supremacy needs in order to create a more equitable society, require time, strong material and commitment.

Foto: Abhi Sharma (cc)

Boekrecensie | Maar dat mag je niet zeggen – Nikki Sterkenburg

RECENSIE - © Uitgeverij Das Mag. Boekomslag Maar dat mag je niet zeggen, auteur Nikki SterkenburgJa, dat wordt toch een dingetje bij mijn boekrecensies – hoe lang na het verschijnen van een boek kun je nog aan komen kakken met je recensie? In dit geval is het wel erg gortig, ook omdat ‘Maar dat mag je niet zeggen’ van Nikki Sterkenburg zo goed verkoopt dat het inmiddels in de derde druk zit (hoop ik – het zou inmiddels ook de vierde of vijfde kunnen zijn). En dat terwijl de uitgever me niet alleen een mooi recensie-exemplaar toestuurde, maar zelfs één van de gesigneerde versies!

De leesbare versie van het proefschrift

Met enige blosjes van schaamte op de wangen dan nu maar naar het boek (want dat is een stuk interessanter dan gezwatel over mijn non-existente planningsvaardigheden). ‘Maar dat mag je niet zeggen’ is een publieksversie van het proefschrift (2021) van Sterkenburg, dat ze schreef bij het Institute of Security and Global Affairs van de Universiteit Leiden. Ze is van huis uit journalist en dat leidt tot de prettige combinatie van enerzijds een wetenschappelijk stevig gefundeerd verhaal, dat vervolgens ook nog vlot en leesbaar is opgeschreven. Ze duikt in de wereld van radicaal- en extreemrechtse activisten, door middel van veldonderzoek, waaronder het bezoeken van bijeenkomsten en het houden van vele interviews met de activisten zelf. Dat geeft een wonderlijk kijkje in wat de mensen drijft en waar ze in geloven.

Foto: campact (cc)

Wat niet gezegd wordt

OPINIE - Discriminerende uitlatingen van politici kunnen bijdragen aan een onveilig klimaat voor minderheden. De verontwaardiging van collega’s daarover is vaak groter dan de bereidheid om het in alle openheid voor hen op te nemen.

In reactie op de dodelijke aanslagen van een rechtsextremist in Hanau waarschuwde de Nederlandse regering bij monde van de vicepremiers Wouter Koolmees (D66) en Hugo de Jonge (CDA) voor extreem taalgebruik. De Nederlandse bewindslieden sloten zich aan bij de Duitse president Frank-Walter Steinmeyer die op de dag na de aanslag zei: “We staan zij aan zij tegen geweld. En tegen de taal die mensen uitsluit en kleineert en die maar al te vaak voorafgaat aan het geweld.” De Jonge: “Taal doet ertoe. Ze kan verschillen uitvergroten óf overbruggen, samenwerking verhinderen óf mogelijk maken. Het is ieders verantwoordelijkheid te weten wat de gevolgen kunnen zijn.” Maar hij zei ook: “We moeten oppassen met een causale relatie leggen tussen taal en deze aanslag.” Alleen al de suggestie in een interview met een expert op het gebied van radicalisering en extreemrechts in Trouw leidde tot een stroom heftige haatmail, schrijft de hoofdredacteur.

Woorden en geweweld

Taal doet er toe, dat klopt. Taalgebruik schept een sfeer tussen mensen die kan binden maar ook afstand kan scheppen. Woorden kunnen emoties oproepen en zo de onderlinge verhoudingen verbeteren of verslechteren. Dat weet een kind. Dat bepaalde woorden voorafgaan een geweld betekent echter nog niet dat ze er de oorzaak van zijn. In de vaak heftige debatten op de Duitse televisie na de aanslag in Hanau verwezen sommige deelnemers wat al te gemakkelijk naar het taalgebruik van de AfD. Extreemrechts draagt met taal die mensen uitsluit bij aan een klimaat waarin doorgedraaide individuen geweld gebruiken. Maar dat klimaat is geen exclusief product van taalgebruik. Er is meer gebeurd om een voor minderheden vijandig klimaat te scheppen en de nette middenpartijen kunnen daarvoor evenzeer verantwoordelijk worden gehouden. Al was het maar door wat ze niet zeiden.

Gif

De Nederlandse middenpartijen hebben boter op hun hoofd, volgens NRC-columnist Zihni Özdil. Hij citeert uitspraken van premiers en andere politici die openlijk negatief reageren op etnische groepen, Turken, Marokkanen en vluchtelingen. Het klimaat wordt niet alleen door Baudet vergiftigd is zijn boodschap. De oproep van Koolmees en De Jonge zou ook in de eigen kring ter harte moeten worden genomen.

Maar laten we niet alleen aandacht besteden aan het gif. Taal kan mensen ook verbinden en uitsluiting tegengaan. Wat ik vaak mis in debatten en uitspraken van politici en anderen die de politieke opinie via de media beïnvloeden is een geluid dat bijdraagt aan rust in de onderlinge verhoudingen in deze multiculturele samenleving. Alles wat speelt rond migratie en de integratie van nieuwe Nederlanders wordt als probleem gezien. En dan niet een probleem van degene die er over oordeelt, maar een probleem van ‘de samenleving’. ‘Wíj hebben een probleem’. Oplossingen worden niet of nauwelijks geboden. Integendeel het wordt alsmaar moeilijker, we komen er niet uit, en u,burger, bent helaas de klos. Dat leidt tot een klimaat waarin het gif zich ophoopt.

Positief taalgebruik

Wat ik mis is een ondernemende houding en bijpassend taalgebruik gericht op oplossingen die mensen niet tegen elkaar opzetten. Wat ik mis als het over de multiculturele samenleving gaat zijn bijvoorbeeld verwijzingen van onze premier naar universele mensenrechten, internationale verdragen die daarop zijn gebaseerd en de verplichtingen van Nederland die daaruit voortvloeien. Wat ik mis is enig blijk van compassie voor de situatie waarin meer dan een miljoen vluchtelingen in de Syrische provincie Idlib zit, bekneld tussen het leger van Turkije, dat zich heeft gecommitteerd om iedereen tegen te houden en de oprukkende legers van Assad, gesteund door Rusland.Wat ik mis zijn positieve associaties van onze bewindslieden met de prestaties van migranten in Nederland, en ook het feit dat ze nodig zijn in de zorg bijvoorbeeld. Wat ik mis is de boodschap aan boze, verontruste burgers dat Nederland zeer wel in staat is oplossingen te vinden voor de problemen die al enkele decennia zo breed worden uitgemeten, zowel in de media als in de Tweede Kamer. Juist van de opinieleiders in de politiek en de media mis ik een positieve, kalmerende boodschap en een taalgebruik dat, zoals vicepremier De Jonge het uitdrukte, de verschillen overbrugt en de samenwerking mogelijk maakt.

[overgenomen van Free Flow of Information]

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Rechtsextremisten verstoren herdenking aanslagen Brussel

Zo’n vijfhonderd in het zwart geklede, extreemrechtse hooligans verstoorden vandaag de herdenkingen van de aanslagen te Brussel en Zaventem.

Een aantal van hen bracht de Hitlergroet, zo melden internationale nieuwsbronnen. Ook kwam het tot confrontaties met vreedzame demonstranten.

Inmiddels zijn de fascisten door de mobiele eenheid verwijderd van het Beursplein. Waarom de Brusselse politie het überhaupt een goed idee heeft geacht deze rechtsextremisten naar het Beursplein van Brussel te escorteren, blijft vooralsnog onduidelijk.

Foto: Rudi401 (cc)

„Spaß unter Kameraden“

ELDERS - Ursula von der Leyen, de Duitse minister van Defensie (CDU), staat vlak voor de parlementsverkiezingen onder toenemende druk vanwege de afwikkeling van schandalen in het leger.

Begin dit jaar kwam een opleidingscentrum van de Bundeswehr in Pfullendorf (Baden-Würtemberg) in opspraak vanwege hardhandige ontgroeningspraktijken, vreemdsoortige trainingsmethoden en verplicht ‘paaldansen’ van vrouwelijke soldaten. Minister Von der Leyen onthief de commandant van zijn functie en ontsloeg de Chef Opleiding en vier betrokken soldaten. De soldaten vochten hun ontslag aan, maar kregen deze week geen gelijk van de rechter.

In de rechtszaak ging het alleen nog over sadistische praktijken bij het ontgroeningesritueel, voor de andere aanklachten waarop Von der Leyen zich baseerde was onvoldoende bewijs. Volgens de ontslagen soldaten ging het om „Spaß unter Kameraden“. De minister vond wat er was gebeurd “abstoßend und widerwärtig.” Mensen die dit anderen aandoen horen volgens haar niet in het leger thuis. De legerleiding zag er ook de lol niet van in en wilde met het ontslag een voorbeeld stellen.  Daar heeft de rechter zich nu bij aangesloten.

Enkele hooggeplaatse militairen vinden dat de minister overdrijft. Ze maakt het allemaal veel te groot. Generaal-majoor Walter Spindler, de commandant die door Von der Leyen is afgezet, vindt dat zij stijlloos gehandeld heeft. ‘Zo wordt de Bundeswehr in een vertrouwens- en loyaliteitscrisis gestort,’ zei hij.

Foto: Metropolico.org (cc)

Hoe ver gaat extreemrechts in Duitsland?

ELDERS - De zorgen over rechtsextremisme in Duitsland zijn het afgelopen jaar flink gestegen.

De Duitse minister van Justitie Heiko Maas maakt zich grote zorgen over rechtse, gewelddadige groepen in zijn land.  We zien een steeds hechtere organisatorische samenwerking in het extreemrechtse kamp, zegt Maas, die zelf onlangs een kogel in zijn brievenbus vond. Groepen die bereid zijn geweld te gebruiken maken daarover onderling afspraken. Het geweld tegen politici en politieke instellingen is het afgelopen jaar verveelvoudigd, in Sachsen is het aantal incidenten zelfs elf maal zo groot als in 2014. Maas maakt zich in het bijzonder zorgen over de verbreiding van haatzaaiende boodschappen via de sociale media. Hij ziet de rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) en bepaalde politici van die partij daarvoor medeverantwoordelijk en roept de zwijgende meerderheid op zich hiertegen te keren.

In de AfD is een conflict uitgebroken naar aanleiding van een crisis in de fractie van Baden-Würtemberg. Fractievoorzitter Meuthen eiste het vertrek van afgevaardigde Wolfgang Gedeon vanwege diens antisemitische uitspraken. Toen hij daarvoor in zijn fractie geen meerderheid kreeg stapte hij zelf op met 13 medestanders. Dat Gedeon nu uit eigen beweging vertrok verandert volgens Meuthen niets, want de achterblijvers hebben hem tot het laatst toe gesteund. Hij gaat nu verder met een nieuwe fractie die volgens hem, maar niet volgens voorzitter Frauke Petry (foto) de steun van de landelijke partij verdient. Dat heeft vervolgens geleid tot een conflict tussen Petry en haar vice-voorzitter Gauland die haar onterechte inmenging in de Baden-Würtembergse partij verwijt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: foto: commons.wikimedia.org

Amerikaanse toestanden

ELDERS - In reactie op de gebeurtenissen in Keulen groeit het aantal burgerwachten in Duitsland.

Meer dan 13.000 mensen onderschreven op Facebook het burgerwachtinitiatief van Tofigh Hamid „Einer für alle, alle für einen…Düsseldorf passt auf“. Het aantal mensen dat daadwerkelijk als burgerwacht kwam opdagen afgelopen weekend was beduidend lager. De groepjes die in het uitgaanscircuit patrouilleerden moesten worden begeleid door de politie om linkse demonstranten en dronkaards op afstand te houden. Na deze ervaring en tal van negatieve reacties heeft Hamid besloten af te zien van nieuwe inspectierondes. Hij vindt het jammer dat zijn initiatief in de rechtse hoek terecht is gekomen.

De burgerwachten zijn volgens Mattias Quent van de universiteit van Jena rekruteringsplaatsen voor extreem-rechts. Als ze al niet door extreem-rechtse figuren zijn opgericht trekken dit soort initiatieven potentiële extremisten die op deze manier in contact kunnen komen met fascistische groepen. Burgerwachten die al langer bestaan zijn al meerdere keren in het nieuws geweest vanwege aanvallen op asielzoekerscentra, en niet alleen in het oosten van Duitsland.

De oprichting van nieuwe burgerwachten heeft alles te maken met het gebrek aan vertrouwen in de politie na de gebeurtenissen tijdens de Oudejaarsnacht in Keulen. Minister van Binnenlandse Zaken De Maizière heeft daar ook aan bijgedragen door zijn verwijt dat de politie te passief is geweest. Zijn collega van Justitie Maas waarschuwde gisteren aan de andere kant voor het gevaar van ‘eigen richting’. Burgerwachten en “zelf-benoemde hobby sherifs” moeten geen politie gaan spelen, zei hij. De staat heeft nog steeds het geweldsmonopolie. Maar veel verder dan waarschuwingen kwam hij ook niet. De regering is nu allereerst druk met maatregelen tegen vluchtelingen die de wet overtreden.

Foto: foto: pixabay.com

Sorry voor de bedelaars

ELDERS - Extreem-rechts Zweden verontschuldigt zich tegenover toeristen.

In Stockholm hangt deze zomer een bijzondere reclameboodschap in de metro:

“Sorry about the mess here in Sweden. We have a serious problem with forced begging! International gangs profit from people’s desperation. Our goverment [sic] won’t do what’s needed,”

Het is een campagne van Sverigedemokraterna (SD), een extreem-rechtse, nationalistische en eurosceptische partij. De ‘Zweden Democraten’ behaalden bij de laatste verkiezingen vorig jaar 14% van de stemmen maar bleven buiten de regering omdat andere partijen niet met hen wilden samenwerken.

De campagne heeft geleid tot protest van antiracisme groepen bij SL, het openbaar vervoerbedrijf in Stockholm. Dit bedrijf zei aanvankelijk niets te kunnen doen. Het zette wel personeel in om vernielingen te voorkomen. Nu is toch besloten de banners die aan het plafond hangen te verwijderen omdat ze gevaar opleveren voor de passagiers als tegenstanders ze naar beneden halen.  Het Zweedse OM onderzoekt of er in dit geval sprake is van een strafbare vorm van haatzaaien. Een Noors onderzoek weerlegt de bewering dat er sprake zou zijn van criminele mensenhandel.

Gisteren werd een auto waarin bedelaars lagen te slapen beschoten. Het is onduidelijk of de schietpartij verband houdt met de actie van Sverigedemokraterna.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende