Het als-je-niets-te-verbergen-hebt denken van de politie

Sinan Cankaya deed onderzoek naar proactief politiewerk in Amsterdam, waarbij de politie zonder dat er een strafbaar feit is gepleegd een burger vraagt zich te identificeren of informatie te geven. Wie weigert, is verdacht. 'Als je niets te verbergen hebt, waarom zou je dan weigeren?' Wat doet de politie eigenlijk, als ze zo weinig mensen aanhoudt, vroeg criminoloog Richard Ericson zich af. Zijn eigen antwoord was dat in het huidige gedigitaliseerde tijdperk de traditionele politiefocus op een territorium, dat strafrechtelijk moet worden beschermd en bewaakt, minder aan de orde is. Ericson constateerde een verschuiving van de politieagent als boevenvanger naar de agent als kennismakelaar. De ‘moderne’ agent produceert, verwerkt, ordent en distribueert informatie voor allerlei specialistische afdelingen binnen de eigen organisatie, evenals voor externe partners. De beslissingsruimte van de agent heeft dus ook betrekking op de vraag of er wel of niet een registratie in het politiesysteem wordt gemaakt. Ik heb in 2012 onderzoek gedaan naar de proactieve werkwijze van de Amsterdamse politie en sprak daarvoor veel agenten. Hieronder citeer ik uit een aantal van die gesprekken. Ik vind de [proactieve] controles geslaagd als ik echt weet wie de persoon is. Dus naam, adres, woonplaats, wat hij doet en wat hij hier doet. Het is dus effectief als ik een identiteitsbewijs heb gezien, om dat vervolgens vast te kunnen leggen. Het kan zijn dat je de volgende keer iemand wel nodig hebt. Kijk, ik heb er weer kennis bij, want ik leg die persoon vast in het systeem. Dus het gaat om het vergaren van informatie. We willen gewoon altijd weten wie iemand is. En aan de hand daarvan beslis je of je verder gaat of niet. (Man, boven 30 jaar, Nederlands, hoofdagent)

Door: Foto: zoetnet (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Privacy?

, door

Met het lekken door Snowden over de afluisterpraktijken van de Amerikanen en Britten komt eindelijk de discussie over privacy goed op gang. Maar dan blijkt uit een beroerde peiling ook gelijk dat er nog heel veel mensen zijn die niet begrijpen waar het werkelijk om gaat en waarom het zo belangrijk is.

Het was gisteren precies zeven jaar geleden dat ik het onderwerp privacy hier begon uit te diepen. In Nederland werd de privacy toen al bijna tien jaar stelselmatig en wetmatig door de overheid uitgehold.

Iedere individuele uitholling van uw privacy valt niet erg op. Maar als je alles bij elkaar optelt, schrik je. En bij iedere maatregel zei men dat het slechts een specifiek doel diende en nooit voor iets anders gebruikt zou worden. Zelden kon men aantonen dat het doel ook met die maatregel bereikt zou worden. En meestal werden de gegevens later juist wel weer ergens anders voor gebruikt.

En zo heeft de overheid inmiddels ruim 5000 databases met gegevens over u, uw familie en vrienden verzameld.

Drie voorbeelden om wat nader te illustreren wat daar zoal tussen zit.
Zo verzamelt de overheid ruim duizend “indicatoren” over u en uw kind, mocht u die in de laatste jaren gekregen hebben. Daar staat bijvoorbeeld ook bij welk geloof u aanhangt, hoeveel geld u verdient, waarom u uw kind niet naar de peuterspeelzaal brengt, of u wel eens drinkt en of u een psychiatrisch verleden heeft. Schijnt allemaal relevant te zijn om uw kind goed te kunnen opvoeden. Alle bij de opvoeding betrokken mensen kunnen dat dossier geheel of gedeeltelijk inzien. In het belang van het kind uiteraard.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Ryan Lackey (cc)

Wantrouwen

, door

COLUMN - De NSA, de geheime dienst van de VS, onttrekt op grote schaal gebruikersdata aan internetbedrijven. Ze blijken ook hun Nederlandse confrères vrijelijk toegang te verschaffen tot die goudmijn. De onthulling heeft fikse repercussies.

Zo blijkt de NSA keihard tegen de Amerikaanse senaat te hebben gelogen. Directeur James Clapper verklaarde daar afgelopen maart onder ede dat de NSA ‘geen massale dataverzamelingen’ over burgers aanlegt. Die man kun je dus nooit meer vertrouwen.

Ook de betrokken bedrijven (waaronder Yahoo, Facebook, Google, Microsoft en Apple) zitten met de gebakken peren. Zij hebben een fikse reputatieschade opgelopen: ze staan nu te boek als verlengstuk, tegen heug en meug, van de verzamelde opsporingsdiensten. Als gebruiker kunnen we zulke bedrijven daarom niet meer vertrouwen.

Wie wil nog zijn agenda, foto’s, documenten of e-mails in de cloud zetten – bijvoorbeeld via al die leuke Google apps – nu duidelijk is dat de NSA daar rechtstreeks toegang toe heeft? Noorwegen heeft daarom overheidsdiensten verboden om Google apps te gebruiken: het geeft immers geen pas je eigen burgers willens en wetens bloot te stellen aan privacyschending door vreemde mogendheden. We kunnen clouddiensten simpelweg niet meer vertrouwen.

(Niet dat je iets te verbergen hoeft te hebben om daar kopschuw van te zijn. De enige relevante vraag is: op grond van welk recht mag een overheid – die van ons, laat staan een vreemde overheid – in hemelsnaam in onze gegevens zoeken, wanneer er geen enkele verdenking tegen je bestaat?)

Foto: Joe Pemberton (cc)

PRISM: meer klokkenluiders, bugs, internet vrijheid en statistiek

, door

ACHTERGROND - Dat de NSA ons bespioneerde mag vorige week niet als een verrassing zijn gekomen. Een aantal interessante stukken hebben weinig of geen aandacht gekregen in de Nederlandse media. Een kort overzicht.

Edward Snowden is niet de eerste klokkenluider bij de NSA. USA Today interviewde drie van zijn voorgangers: ‘We told you so.’ Moraal van het verhaal: Zij faalden omdat ze de officiële weg bewandelden. Snowden had dus geen andere keus dan om de publiciteit te zoeken en krijgt hun volledige support.

Naast dat Microsoft (gedwongen) meewerkt aan de inzage in emails etc, hielp het bedrijf de NSA nog op een andere manier. Bugs in hun software werden direct gerapporteerd aan de NSA, zodat deze er misbruik van kon maken voordat Microsoft een patch had uitgegeven.

Bruce Schneier betoogt terecht dat het hele schandaal een bedreiging is voor onze vrijheid op internet. Niet alleen omdat onze privacy wordt bedreigt, maar vooral omdat de onthullingen andere landen de argumenten in handen geeft om meer controle te krijgen over het internet. Immers, de VS hebben laten zien dat ze een onbetrouwbare partner zijn in het beheren van het internet.

Al met al nieuws waar je niet echt vrolijk van wordt. Om het nog erger te maken twijfelen statistici openlijk aan de effectiviteit van de detectie-algoritmes van de NSA. Volgens sommigen zullen er te veel false positives voordoen om één echte terrorist te vangen. Het risico dat een flink aantal mensen onterecht verdacht wordt, lijkt daarmee heel reëel te worden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Brian Yeung (cc)

PRISM

, door

OPINIE - Dat de NSA ons in de gaten houdt, mag geen verrassing zijn. De grote vraag is wat ze nog meer doen om te bepalen wie er wel en niet een risico vormt.

Kort voor de inhuldiging van koning Willem-Alexander was er het kleine berichtje dat de AIVD zo’n honderd geïsoleerd levende mannen (“lone wolves”) in het vizier hield. Het bericht zal, na de aanslagen in Apeldoorn en Alphen aan den Rijn, maar weinigen hebben verbaasd. Dat we in de gaten worden gehouden, is inmiddels zó algemeen bekend dat het aanleiding was tot grapjes. Ik heb althans een stuk of wat vrijgezelle mannen horen opmerken dat ze nu extra voorzichtig zouden zijn.

Hoe dat in de gaten houden eruit ziet, weet elke computergebruiker. Niemand online heeft enige privacy. Facebook is een makkelijk voorbeeld: ook wie zijn privacy-instellingen scherp afstelt, krijgt verdraaid goed gerichte advertenties voor de kiezen. Er was laatst een bericht dat er algoritmes zijn waarmee kan worden vastgesteld of een computergebruiker een vrouw of een man was.

Dat ook de overheid deze mogelijkheden kent, en dat de inlichtingendiensten die willen gebruiken, is evenmin nieuws. Sinds midden jaren negentig werd besloten dat e-mail niet moest worden beschouwd als een brief, waarop het briefgeheim van toepassing is, maar als telefoongesprek, dat eventueel viel af te tappen, zijn er legio voorstellen gedaan om uw privacy in te perken. Het zal niemand zijn ontgaan dat er wetsvoorstellen zijn geweest om computers te voorzien van achterdeurtjes om de gebruiker te controleren.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Shownieuws

, door

COLUMN - Er was afgelopen week echt Geen.Bal.Op.Tv. Behalve Shownieuws, maar kijken mensen daar echt bewust naar?

Een tijdje geleden hoorde ik op de radio dat een of andere topman van Google een kritisch boek had geschreven over China. Hij zou harde noten hebben gekraakt over de manier waarop de Chinese overheid de internetvrijheid van haar burgers beperkte.

Ik stelde me zo voor dat China zich nog eens omdraaide en verder snurkte. Maar het zette me wel aan denken. Er was immers nogal wat kritiek toen Google haar diensten aan de Chinezen ging aanbieden. Om deze diensten aan te mogen bieden in het enorme land moesten ze immers tegemoet komen aan de eisen van de Chinese overheid. Ze moesten concessies doen die ze gezworen hadden nooit te doen. ‘Don’t do evil,’ was immers hun motto. Als argument om toch de Chinese markt te verkennen, zei Google dat een beetje vrijheid beter is dan helemaal geen vrijheid.

Maar nu het boek van de Google-topman was verschenen, werd me duidelijk dat er nog een argument was om het te doen. Immers, door concessies te doen aan de Chinese overheid, mag je de Chinese markt verkennen, waardoor je een uniek kijkje achter de schermen krijgt. Waarna je er harde noten over kan kraken. Wellicht zou Google dat nu bij de CIA kunnen doen. Ons precies vertellen op wat voor manieren de CIA mijn gegevens gebruikt. Zou ik wel sympathiek vinden. Is het minste wat een bedrijf dat ‘don’t do evil’ als motto heeft voor ons kan doen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Michael Fleshman (cc)

Privacy

, door

OPINIE - Edward Snowden is een dapper man, laat daar geen misverstand over bestaan. Hij is als de Iraniër die aantoont dat zijn land een atoombom aan het ontwikkelen is, de Rus die onthult dat Poetin gaat scheiden omdat hij het heeft aangelegd met een man, of de Noord-Koreaan die wereldkundig maakt dat Kim Jong Un bang is in het donker en geen appelmoes lust.

Een tikkeltje naïef misschien, maar: dapper, dat zonder meer.

Wanneer je dergelijke leeuwenmoed weet te koppelen aan de goede zaak en een flinke portie persoonlijk leed, fysiek dan wel emotioneel, ben je op de sociale media al snel een onvolprezen held. Voorbeeld: steek jezelf op een Arabisch plein in de hens uit naam van de vrijheid en eeuwige heldenstatus is onmiddellijk je deel, ongeacht de uitkomst van de ongewisse en bloedige toekomst die je mogelijk in gang zet.

Je eigen vrijheid opofferen als ultieme daad in een situatie die je als uitzichtloos ervaart: het is zeker iets wat bewondering afdwingt, ook al motiveren types als Anders Breivik hun daden met een soortgelijke argumentatie.

Gelukkig valt er tegen de motieven van Edward Snowden weinig in te brengen. Hij kon de meedogenloze inbreuk op de privacy van gewone burgers door de Amerikaanse overheid niet langer aanzien en kon de aanvechting om in actie te komen niet langer onderdrukken. Ondergedoken en met een theedoek over zijn laptop gedrapeerd – je vraagt je af waarom, denkelijk niet om zijn Gmail-wachtwoord af te schermen – stuurde hij zijn vertrouwelijke stukken naar The Guardian. Driewerf hoera, want privacy, daar kunnen we niet genoeg van hebben.

Vorige Volgende