Prime Directive
Ik ben al weer een tijdje bezig om Star Trek: the Next Generation terug te kijken. Het is een serie die gaat over het ruimteschip Enterprise dat door de ruimte reist om nieuwe levensvormen en nieuwe culturen te ontmoeten. In het contact met deze culturen geldt echter de prime directive, een principe van non-interventie. Bij het volgen van de serie vraag ik me steeds meer af of dit een juist principe is.
De prime directive valt uiteen twee principes: ten eerste dat in het contact met alle beschaving geldt dat de Enterprise zich niet mag bemoeien met de interne aangelegenheden van die beschaving: er mogen wel verdragen worden gesloten, gehandeld worden of worden samengewerkt maar alleen op basis van vrijwilligheid en zelfstandigheid. In het contact met primitieve culturen (die bijvoorbeeld nog niet door de ruimte kunnen reizen) geldt ook nog dat iedere vorm van culturele contaminatie moet worden voorkomen. Deze culturen mogen niet in contact komen met de moderne techniek van de Enterprise, omdat dit hun culturele ontwikkeling sterk zou kunnen beïnvloeden. De Prime Directive mag alleen worden geschonden als het voortbestaan van de eigen beschaving in gevaar komt.
Ik vraag me af hoe je dit principe kan rechtvaardigen. Een klassieke manier om zulke principes te rechtvaardigen is het utilisme. Dit houdt in dat we proberen om het geluk van alle bewuste wezens proberen te vergroten. Als een samenleving gelukkig is, dan hoeven we inderdaad niet in te grijpen, maar juist het utilisme gebiedt interventie op het moment dat er sprake is van ziekte, natuurrampen of uitbuiting. De tegenhanger van het utilisme is het libertarisme, dit stelt dat er bepaalde rechten zijn die alle bewuste wezens toe komen, zoals de vrijheid van meningsuiting en geloof. Opnieuw vanuit zo’n perspectief hoef je niet in te grijpen in een samenleving die deze rechten respecteert, maar als een samenleving mensen onderdrukt, als er sprake is van slavernij bijvoorbeeld, dan moet je wel ingrijpen. Het idee dat samenlevingen een recht zouden hebben op eigen ontwikkeling is absurd: rechten komen individuen toe, geen groepen.Je zou ook kunnen stellen dat zolang mensen via een democratische procedure toestemming hebben gegeven aan de regels waaraan zij gebonden zijn, je niet mag interveniëren. Dat betekent opnieuw dat je niet hoeft in te grijpen in democratische samenlevingen, maar wel als er sprake is van een dictatuur, die mensen bindt aan regels waar ze geen toestemming aan hebben gegeven.
