Griekse parlement sluit partij uit van deelname aan verkiezingen

Griekse parlementsleden stemden dinsdag voor een wet die de extreemrechtse Grieks-Nationale Partij uitsluit van deelname aan de parlementsverkiezingen. Ze willen voorkomen dat leden van deze partij die banden hebben met de eerder buiten de wet gestelde neonazistische Gouden Dageraad toegang krijgen tot het parlement. De wet werd aangenomen met de stemmen van de centrum-rechtse regeringspartij Nieuwe Democratie en de sociaal-democratische oppositiepartij PASOK. De grootste oppositiepartij, de socialistische Syriza, onthield zich van stemming. Voormalig premier Alexis Tsipras, leider van Syriza, waarschuwde voor een inbreuk op de grondwet en manipulatie van het recht. Voorafgaand aan de stemming trad de vice-president van het Hooggerechtshof af. Christos Tzanerikos meent dat de regering met deze wet tussenbeide komt bij de formele besluitvorming van het hof over de toelating van partijen bij de verkiezingen. Volgens Tzanerikos heeft de regering geprobeerd hem om te kopen. Uit de rails gelopen De spanningen lopen op voor de verkiezingen die op 21 mei zijn gepland. Nieuwe Democratie van premier Kyriakos Mitsotakis staat bovenaan in de peilingen. Maar de regering heeft ernstige schade opgelopen door de treinramp, eind februari, waarbij 57 mensen om het leven kwamen. Het ongeluk bracht de belabberde staat van de Griekse spoorwegen, waar jaren op is bezuinigd, pijnlijk aan het licht. Het leidde vorige maand tot omvangrijke demonstraties en stakingen. 'De regering stuurde de oproerpolitie naar een vreedzame sit-in op een treinstation in Thessaloniki, terwijl de politie in Athene traangas en verdovingsgranaten afvuurde om geweldloze protesten te breken. Beelden van agenten die aanzetten tot geweld tegen demonstranten en traangasgranaten gooiden naar de ingang van het metrostation Omonia in het centrum van Athene, overspoelden Twitter,' rapporteert Ifigenia Moumtzi op Social Europe.  'Griekenland is uit de rails gelopen' volgens Nasos Iliopoulos, woordvoerder van Syriza. De linksradicalen hopen te kunnen profiteren van de anti-regeringsstemming. Dat is nog lang geen gelopen race. Griekenland heeft een kiesdrempel van 3%. Welke kleinere partijen de drempel weten te halen is onzeker evenals welke partij de stemmen van de Nationale Partij in de wacht weet te slepen als het verbod stand houdt. Gezakt op de persvrijheidsindex Mitsotakis moest zich vorig jaar ook nog verweren tegen een omvangrijk afluisterschandaal. De Griekse inlichtingendienst bleek de PASOK-politicus en Europarlementariër Nikos Androulakis te hebben afgeluisterd. Ook journalisten werden door de dienst gevolgd. Een van is Stavros Malichudis. Hij deed onder meer onderzoek naar de illegale push-backs van migranten in de Egeïsche Zee. Volgens Malichudis* komen de grote Griekse media ondernemers tegemoet die met hun advertenties negatieve publiciteit trachten te voorkomen. De meeste grote kranten en tv-zenders zijn in handen van een steeds kleiner aantal zakenmannen die goede banden hebben met de regering. Over tal van netelige kwesties wordt het Griekse publiek niet of nauwelijks geïnformeerd. Redacteuren van de grote media, klaagt Malichudis, verzwijgen dat een van hun collega’s, iemand die ze kenden, in de gaten werd gehouden. Een sleutelrol is volgens hem weggelegd voor het Griekse persbureau AMNA, een overheidsagentschap dat -net als de inlichtingendienst en de publieke omroep- door premier Mitsotakis na zijn aantreden onder zijn directe toezicht is geplaatst. 'Het bedrijfsmodel van honderden websites in het hele land is gebaseerd op de reproductie van de berichten van AMNA; ze hebben verder weinig tot geen eigen nieuws.' Het hoeft dan ook niet te verbazen dat Griekenland in 2022 op de Persvrijheidsindex van Reporters sans Frontières achtendertig plaatsen gezakt is (tot 108 van de 180) en nu de laagste score noteert van alle Europese landen. Economie in de lift Mitsotakis hoopt het vertrouwen van de kiezers te kunnen winnen door te wijzen naar de klassieke economische cijfers die laten zien dat de Griekse economie weer is hersteld van de zware crisis van zo'n tien jaar terug. De hervormingen die Europa en het IMF afdwongen hebben volgens economen geholpen. De werkloosheid is aanmerkelijk minder groot. Vooral de bouwbedrijven profiteren van de stijgende behoefte aan accomodaties voor toeristen. Maar niet iedereen profiteert van deze opleving. De inflatie is ook in Griekenland fors. Alles wordt duurder. De voormalige minister van Financiën Yanis Varoufakis, eens de plaaggeest van Eurogroepvoorzitter Jeroen Dijsselbloem, zal dit ook benadrukken in zijn campagne voor de partij MeRA25, waarvoor hij sinds 2019 in het Griekse parlement zit. De partij vertegenwoordigt in Griekenland zijn pan-Europese beweging DiEM25 voor democratisering van de EU 'voordat ze uiteenspat'. Met de economie mag het dan beter gaan, over de Griekse rechtsstaat bestaan nog wel de nodige zorgen. Vooral als het gaat om de behandeling van asielzoekers. Vorige maand heeft nieuw onderzoek twijfel doen rijzen over het bewijs dat is gebruikt om zes Afghaanse tieners gevangen te zetten voor de brand die een groot deel van het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos verwoestte. De jongeren die tot twee, resp. vier jaar gevangenisstraf zijn veroordeeld hebben beroep aangetekend. Volgens hun advocaten was er sprake van 'grote procedurele overtredingen', waaronder foutieve of onvolledige vertalingen. Ze klaagden verder dat de veroordeling grotendeels gebaseerd was op getuigenissen van één getuige die het proces niet bijwoonde. Het onderzoek weerspreekt de verklaring van de getuige die de brandstichting zou hebben gezien. Het wijst op de omstandigheden in het kamp die al vaker hebben geleid tot branden, en op de droogte en de harde winden in het gebied. Volgens onderzoeker Levidis 'legde de brand de structurele tekortkomingen bloot van de het asielbeleid van de EU in de Egeïsche Zee en van de operationele en juridische infrastructuur die dat moet afdwingen.' * Ik heb gebruik gemaakt van de vertaling van zijn artikel in 360 Magazine door Eveline Mineur.

Door: Foto: rob Stoeltje (cc)
Foto: Alisdare Hickson (cc)

Assange zit nog steeds vast – zonder proces

, door

Volgende week is het vier jaar geleden dat de Britse politie Julian Assange arresteerde en overbracht naar de extra beveiligde Belmarsh gevangenis in Londen. Daarvoor zat hij zeven jaar in de Ecuadoriaanse ambassade in Londen. In 2012 zocht hij daar asiel uit vrees voor zijn uitlevering aan Zweden. Dat hij zich zo onttrok aan het huisarrest dat hem in 2010 was opgelegd leidde na zijn arrestatie tot een veroordeling van vijftig weken gevangenis. Vervolgens werd hij vastgehouden vanwege een uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten. De VS willen hem berechten voor de onthulling van oorlogsmisdaden in Irak en de publicatie van documenten over het surveillanceprogramma Vault 7 op WikiLeaks. Een slepende juridische procedure heeft tot op heden nog niet tot daadwerkelijke uitlevering geleid. Assange is dus alles bij elkaar opgeteld dertien jaar van zijn vrijheid beroofd zonder een proces over de zaak waar het eigenlijk om draait. Een uitgebreid overzicht van de hele geschiedenis vind je hier.

Een kerntaak van de pers

De journalist Kevin Gosztola, die Assange al jaren volgt, publiceert deze week een boek over de Amerikaanse aanklachten. De titel Guilty of Journalism; the political case against Julian Assange zegt genoeg. De Amerikaanse autoriteiten beschuldigen Assange van overtreding van een oude spionagewet. Het uitleveringsverzoek en het proces dat daarop gaat volgen zijn echter meer een aantasting van de persvrijheid en een inbreuk op het recht van de Amerikaanse burgers om te weten wat hun overheid uitvoert. Dat is ook het standpunt van een brede solidariteitsbeweging voor de vrijlating van Assange. Vijf grote kranten (The Guardian,The New York Times,Le Monde, Der Spiegel en El País) sloten zich eind vorig jaar daarbij aan in een verklaring met de titel Publishing is not a crime. ‘Het ter verantwoording roepen van regeringen maakt deel uit van de kerntaak van een vrije pers in een democratie. Het verkrijgen en openbaar maken van gevoelige informatie wanneer dit in het algemeen belang nodig is, is een kernonderdeel van het dagelijkse werk van journalisten. Als dat werk strafbaar wordt gesteld, worden ons publieke discours en onze democratieën aanzienlijk verzwakt.’ De vervolging van Assange is te zien als een waarschuwing van de VS aan het adres van alle journalisten in de vrije wereld: onthullingen die afbreuk doen aan ons gezag zullen niet worden getolereerd.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Lennon Ying-Dah Wong (cc)

Filipijnse rebellen geven niet op

, door

ACHTERGROND - ‘Communistische rebellen’, bestaan die nog? In de vorige eeuw waren er vele opstandige groepen in alle delen van de wereld die deze vlag voerden. Sinds de ontmanteling van het Oostblok en de bekering van China tot het kapitalisme hoor je er weinig meer over. Op de Filipijnen is echter nog steeds een opstandige beweging actief die zich baseert op het communisme. Deze beweging wordt al jaren aangevoerd vanuit Nederland.

Een van die aanvoerders was de op 16 december op 83-jarige leeftijd in Utrecht overleden José Maria (Joma) Sison. Hij was oprichter, voormalig voorzitter en intellectueel leider van de Filipijnse communistische partij. Sison was docent literatuurwetenschap aan de universiteit toen hij in 1968 een nieuwe maoïstisch-communistische partij van de Filipijnen (CPP) oprichtte. Een jaar later begon de CPP met een gewapende tak, het New Peoples Army (NPA), een guerrilla tegen het regime van dictator Marcos. Sison zat vanaf 1977 bijna negen jaar in de gevangenis. Toen hij na zijn vrijlating een reis naar het buitenland maakte trok de Filipijnse regering zijn paspoort in. Sison vroeg asiel aan in Nederland, maar kreeg dat nooit. Hij werd echter ook niet uitgewezen. In 2002 stond zijn naam op een internationale terroristenlijst waardoor Nederland gedwongen werd hem al zijn rechten af te nemen. In 2007 werd hij op verzoek van de Filippijnen door de Nederlandse politie gearresteerd en ruim twee weken vastgezet in de Scheveningse gevangenis op verdenking van betrokkenheid bij moord op de Filipijnen (op de foto demonstranten die zijn vrijheid eisten). De Nederlandse rechter vond geen enkele aanleiding om mee te werken aan deze poging van het Filipijnse bewind om Sison en de CPP onschadelijk te maken. Hij bleef sindsdien tot vlak voor zijn dood onvermoeibaar actief als schrijver en adviseur van de rebellenbeweging.

Foto: tsoler_man (cc)

Persvrijheid in Griekenland onder druk

, door

Morgen, 20 augustus, eindigt het toezicht van de Europese Commissie op Griekenland. De Commissie erkent dat het land voldaan heeft aan alle voorwaarden die de EU gesteld heeft bij de hulp om de financiële crisis van tien jaar terug te boven te komen. De hervormingen zijn effectief doorgevoerd, ‘zelfs onder de uitdagende omstandigheden die zijn ontstaan door de COVID-19-crisis pandemie en, meer recentelijk, door de militaire agressie van Rusland tegen Oekraïne’. Goed nieuws voor premier Kyriakos Mitsotakis van de conservatieve Nieuwe Democratie (ND), die onder zware druk staat vanwege een afluisterschandaal. Onlangs bleek dat zijn eigen geheime dienst de telefoon van Nikos Androulakis, de partijleider van zijn belangrijkste concurrent, de sociaaldemocratische PASOK, heeft afgeluisterd. Volgens Syriza, de grootste oppositiepartij bevindt de ND-regering  zich ‘op een extreemrechts bergafwaarts pad’ dat ‘doorgaat, terwijl de remmen niet werken’. De linksradicale partij waarschuwt voor de vorming van een autoritair regime dat de rechtsstaat ondermijnt.

Androulakis, die ook lid is van Europese Parlement, had in Griekenland aangifte gedaan nadat uit onderzoek van het EP was gebleken dat de spionagesoftware Predator op zijn telefoon stond. De Griekse telecomautoriteit kwam er vervolgens achter dat Androulakis niet met Predator werd afgeluisterd, omdat hij niet op de link had geklikt die de software activeert. Maar wel werd zijn telefoon op andere manieren afgetapt door de Griekse geheime dienst. Die zou dat gedaan hebben op verzoek van de inlichtingendiensten van Oekraïne en Armenië, wat beide landen ontkennen. Mitsotakis die zelf als premier verantwoordelijk is voor de geheime dienst zei van niets te weten. Hij ontsloeg wel direct de baas van de geheime dienst, Panagiotis Kontoleon, en zijn eigen adviseur op dit gebied, zijn neef Grigoris Dimitriadis. Kontoleon had eerder in een besloten zitting van het parlement toegegeven dat zijn dienst de journalist Thanasis Koukakis heeft bespioneerd. Koukasis deed voor de Financial Times onderzoek naar witwassen en corruptie. In zijn geval zou de spionagesoftware Predator zijn gebruikt. Dimitriadis, zo ontdekten journalisten naar aanleiding van deze case, heeft belangen in het bedrijf dat deze software verkoopt. Predator werkt net als het Israëlische Pegasus. Met de software wordt alle communicatie via de telefoon toegankelijk voor een externe partij.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Parti socialiste (cc)

Een veilig publiek debat

, door

COLUMN - De jaarrapportage 2021 van het College voor de Rechten van de Mens gaat over de toenemende agressie tegen journalisten, experts, politici en andere ‘media-actoren’ die regelmatig in het nieuws komen met uitspraken over actuele kwesties, zoals de coronapandemie en -recent- de stikstofcrisis. Het is een belangrijk rapport dat op basis van veel onderzoek laat zien wat de betekenis is van persvrijheid en vrijheid van meningsuiting voor de rechten van de mens in het algemeen. De ondertitel luidt: ‘een veilig publiek debat’.

Het College vraagt om een betere wettelijke bescherming van journalisten en andere media-actoren, het afschermen van adresgegevens en het strafbaar stellen van ‘doxing’, het delen van persoonsgegevens als intimidatiemiddel en maatregelen tegen SLAPP‘s. Het rapport vraagt ook aandacht voor de rol van internetplatforms bij de bevordering van veiligheid van deelnemers aan het publieke debat

Die veiligheid is niet alleen van belang voor journalisten en media-actoren. ‘Daden van agressie en intimidatie zijn een inbreuk op het recht informatie te vergaren en te verspreiden. Tegelijk komt het recht van de burger om informatie te ontvangen onder druk. Als journalisten en anderen niet meer het hele verhaal kunnen vertellen, krijgen burgers geen goed beeld van wat zich afspeelt in de samenleving en hoe de overheid functioneert’, schrijft het College. Dit raakt een wezenlijk aspect van het publieke debat dat in een democratie vrij moet zijn en ongehinderd moet kunnen plaatsvinden zonder angst van de deelnemers om hun mening te uiten of informatie publiek te maken.

Foto: Luca Sartoni (cc)

Persvrijheid en burgerparticipatie in Europa onder druk

, door

Sinds 1993 vieren we op initiatief van de Verenigde Naties op 3 mei de Dag van de Persvrijheid. De VN reageerde op een oproep uit Afrika, de Windhoek Declaration, voor een onafhankelijke en pluriforme pers. Sindsdien is er elk jaar rond deze tijd wel aandacht voor de persvrijheid in de wereld. Met helaas veel slecht nieuws, zeker de afgelopen jaren. Deze week publiceerde een Tsjechisch onderzoeksinstituut de resultaten van een opinieonderzoek naar de persvrijheid in Polen, Hongarije, Slowakije en Tsjechië. Het onderzoek werd vlak voor de invasie van Rusland in Oekraïne gehouden. Bijna de helft van de respndenten in Hongarije, Slowakije en Tsjechië maakt zich zorgen over de afnemende persvrijheid, in Polen is dat zelfs meer dan 60%.

Politisering van de persvrijheid

Het onderzoek laat verder zien dat mensen die online nieuws volgen meer belang hechten aan onafhankelijke media, dat jongeren minder bezorgd zijn dan ouderen en dat het onderwerp persvrijheid zwaar gepolitiseerd is. Als we naar de politieke voorkeuren kijken zien we met name in Polen en Hongarije een groot verschil in waardering voor de onafhankelijkheid van de pers is tussen aanhangers van de zittende macht, de PiS in Polen en Fidesz in Hongarije, en de oppositie in die landen. Persvrijheid, een vanouds onomstreden kenmerk van een liberale democratie, lijkt niet meer bij alle partijen op steun te kunnen rekenen. In Hongarije vindt 89% van de respondenten die bij de verkiezingen van begin deze maand voor de kandidaat van de oppositie stemden persvrijheid ‘absoluut belangrijk’ tegenover 34% van degenen die stemden voor Fidesz, de partij die in Hongarije een belangrijk deel van de media controleert.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Can Pac Swire (cc)

Mediablokkades

, door

COLUMN - De Russische mediatoezichthouder Roskomnadzor heeft de Russischtalige website van The Moscow Times geblokkeerd. Erg verrassend is dat niet. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn minstens veertig onafhankelijke websites geblokkeerd. Nog niet verboden media zijn onderhevig aan zware censuurmaatregelen. The Moscow Times van de Nederlander Derk Sauer wordt sinds kort in Nederland gemaakt. Opmerkelijk is dat alleen de Russischtalige versie is geblokkeerd. De Engelstalige versie is nog steeds toegankelijk. De Russische kan ook nog worden gelezen via een VPN-verbinding en vanuit het buitenland.

Onverstandig

Dat het Poetin-regime weinig respect heeft voor de persvrijheid hoeft niet te verbazen. Onafhankelijke media hadden het er al moeilijk genoeg en in oorlog tolereert de staat uitsluitend nog propaganda. Maar dat de Europese Commissie nog geen week na de inval van Rusland in Oekraïne de Russische staatsmedia RT en Sputnik met hun websites en Twitteraccounts ontoegankelijk maakte voor Europese burgers verbaast wel. ‘Dit is buitengewoon onverstandig,’ verklaarde de Nederlandse Vereniging van Journalisten, ‘omdat het niet aan staten is om nieuwskanalen indirect te laten blokkeren. Daarmee ondermijnt Europa de fundamenten van een vrije pers en zet het de deur open naar een staatsgereguleerde nieuwsvoorziening, waar niet langer de burger in staat is om een vrije keuze te maken uit het nieuwsaanbod.’ Eigenlijk doet de Europese Commissie hier precies hetzelfde als Poetin, meent de NVJ.

Foto: Alisdare Hickson (cc)

Hoger Beroep Assange geblokkeerd

, door

‘The fight goes on‘ schrijft Stella Morris, de partner van Julian Assange, in haar reactie op het besluit van het Supreme Court om Assange niet in de gelegenheid te stellen een besluit van het High Court aan te vechten. Het High Court draaide in december een uitspraak van een lagere rechter terug die uitlevering van Assange aan de Verenigde Staten om medische redenen had verhinderd. Rechter Vanessa Baraitser achtte het risico groot dat een verblijf in een Amerikaanse gevangenis Assange geestelijk en lichamelijk zodanig zou schaden dat suicide niet kon worden uitgesloten. De aanklagers van de VS wisten het High Court er van te overtuigen dat Assange netjes zou worden behandeld. Er bleef zijn verdedigers slechts een klein juridisch gaatje over: beroep bij het Supreme Court. Nu deze hoogste rechterlijke instantie geen beroep wil toestaan ligt de bal bij de minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel die de uitlevering formeel moet goedkeuren. Als zij dat doet, en dat gebeurt waarschijnlijk pas over een paar maanden, kan het advocatenteam van Assange nog proberen bij rechter Baraitser de zaak weer open te breken. En dan met name op punten die zij in haar vonnis van januari 2021 niet heeft meegenomen: de eventuele schending van mensenrechten en van de persvrijheid waartoe de uitlevering van Assange aan de VS zou kunnen leiden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Prachatai (cc)

SLAPP: een klap in het gezicht van de persvrijheid

, door

ACHTERGROND - Een SLAPP is een Strategic Lawsuit Against Public Participation. Ik had er tot voor kort ook nog nooit van gehoord. Tot ik stuitte op CASE, de Coalition against SLAPPs in Europe. Dat is een breed samenwerkingsverband van organisaties van journalisten en merendeels internationale NGO’s op het gebied van persvrijheid,vrijheid van meningsuiting, bescherming van klokkenluiders en mensenrechten. De coalitie is opgericht om de strijd aan te binden met grote bedrijven die proberen politieke activisten de mond te snoeren via merendeels civiele procedures. Vaak met smaad als aanklacht.

Vanwaar de term ‘strategisch’? In veel gevallen gaat het de bedrijven er niet direct om een proces te winnen. Dat ze weinig kans maken kan op voorhand wel duidelijk zijn als de klacht bijvoorbeeld met een beroep op de vrijheid van meningsuiting eenvoudig weerlegd kan worden. Voor het bedrijf is het verlies van een zaak geen probleem. Ook al is er flink geïnvesteerd in dure verdedigers. Het gaat er om met eisen van torenhoge boetes de milieuactivisten of mensenrechtenactivisten en de media te dwingen af te zien van ruchtbaarheid over laakbaar gedrag.

Dergelijke juridische praktijken stammen uit de VS. Maar in verschillende Europese landen zien we  nu ook steeds vaker processen tegen media en activisten. Een bekend voorbeeld is de Maltese journalist Daphne Caruana Galizia (foto) die 47 aanklachten aan haar broek kreeg en later in koelen bloede is vermoord. In Duitsland, bijvoorbeeld, heeft kolenreus RWE een 24-jarige klimaatactivist aangeklaagd voor het aanmoedigen van daden van burgerlijke ongehoorzaamheid als reactie op de klimaatcrisis. In Frankrijk, is bouwbedrijf VINCI een zaak begonnen tegen een NGO die een dochteronderneming van het bedrijf beschuldigde van dwangarbeid in Qatar bij de bouw van een voetbalstadion. In Polen heeft de staatsomroep TVP professor Wojciech Sadurski aangeklaagd voor kritiek op Twitter. Dit zijn voorbeelden uit een rapport van Greenpeace uit 2020 onder de titel ‘Sued to silence; how the rich and powerful use legal tactics to shut critics up’. In 2019 demonstreerden honderden journalisten in Zagreb tegen dit soort praktijken. Zij beweerden dat er in Kroatië op dat moment al 1100 van dit soort rechtszaken. Amnesty noemt een zaak in Kosovo die goed afliep. Het Oostenrijkse bedrijf Kelkos Energy trok zijn ongefundeerde rechtszaken vanwege smaad tegen de Kosovaarse milieuactivisten Shpresa Loshaj en Adriatik Gacaferi in. De activisten spraken hun zorgen uit over de milieu-impact van de waterkrachtcentrales van het bedrijf in een beschermd natuurgebied.

Foto: Kancelaria Premiera (cc)

Polen wijkt voor Amerikaanse druk

, door

De Poolse president Andrzej Duda heeft het niet aangedurfd de omstreden mediawet te ondertekenen. De wet die buitenlandse bedrijven van de Poolse mediamarkt had moeten weren wordt niet van kracht. Duda schermde bij zijn besluit maandag j.l. met mooie woorden over de persvrijheid, maar het is geen geheim dat druk vanuit de VS een belangrijke rol heeft gespeeld. De wet was vooralsnog gericht tegen één Amerikaanse tv-zender, TV24, een populair kanaal dat als enige nog kritische geluiden over de huidige PiS-regering laat horen. Duda is er niet tegen om buitenlandse bedrijven buiten de deur te houden, maar vond dat de wet niet moest gelden voor bedrijven die al in Polen actief zijn. Hij waarschuwde dat arbitrage over de rechten van TVN ertoe zou kunnen leiden dat Polen wordt aangeklaagd voor ‘miljarden dollars’. De Amerikaanse zaakgelastigde in Warschau Bix Aliu twitterde: ‘Dank u, mijnheer de president Andrzej Duda, voor uw leiderschap en inzet voor gemeenschappelijke democratische waarden en voor het beschermen van het investeringsklimaat in Polen. Samen zijn de bondgenoten sterker!’

In Brussel zal het besluit van de Poolse president met gemengde gevoelens ontvangen zijn. Enerzijds kan de stap van Duda gezien worden als een teken dat er nog iets van respect voor democratische waarden aanwezig is in het autoritair geregeerde land. Een sprankje hoop voor de oppositie misschien. Anderzijds is het ook voorstelbaar dat de president jaloerse gevoelens heeft opgeroepen bij EU-leiders die al jaren proberen het land in het gareel te krijgen. Waarom luisteren ze wel naar de VS en niet naar ons? De EU is onlangs een nieuwe juridische procedure gestart tegen de besluiten van het Poolse Hooggerechtshof van deze zomer waarmee Polen de eigen wet boven de gemeenschappelijke Europese wetgeving plaatste. Het is de zoveelste poging van de Europese Commissie om via de juridische weg Polen te wijzen op zijn verplichtingen als EU-lidstaat.

Vorige Volgende