Kunst op Zondag | Tentegenovertoonstelling II

De inspiratie voor deze Kunst op Zondag komt uit de reacties op ‘Tentegenovertentoonstelling', het artikel van vorige week over werken van verschillende kunstenaars, uit verschillende tijden en/of stromingen, tegenover elkaar geëxposeerd. Neem deze reactie: Voor mij zou het een droom zijn om het werk van Francis Bacon uit 1953: Study after Velázquez’s Portrait of Pope Innocent X naast het bronzen werk Innocenzo X van de Nederlandse beeldhouwer Caspar Berger te plaatsen. Liefst nog met de vroegste bron erbij uit 1650: Portrait of Pope Innocent X van Diego Velázquez. Super! Maar natuurlijk geachte reaguurder! Doen we. Van links naar rechts: Velázques, Bacon, Berger. Diego Rodríguez de Silva y Velázquez (1599 - 1660) was een Spanjaard, op 61-jarige leeftijd in Madrid aan een fatale koorts overleden. Bij leven en welzijn verdiende hij de kost als hofschilder, hetgeen hem onder andere in staat stelde af en toe in Italië te wonen en te werken, geïnspireerd als hij was door Italiaanse kunstenaars als Titiaan. Tijdens zijn tweede reis naar Italië ontmoette hij paus Innocent X, die graag door Velázquez geportretteerd wilde worden.

Door: Foto: Joan (cc)
Foto: Adrianus VI (Rijksmuseum) copyright ok. Gecheckt 30-10-2022

De Utrechtse paus

RECENSIE - U moet ook zeggen dat wij volmondig toegeven dat God deze vervolging van zijn kerk toestaat vanwege de zonde van de mensen, vooral van de priesters en prelaten. De Heilige Schrift roept luid dat de zonden van het volk voortvloeien uit de zonden van de geestelijkheid. Wij beseffen dat bij deze Heilige Stoel gedurende enkele jaren veel verwerpelijke dingen zijn gebeurd, misbruik van geestelijke zaken, overdaad in benoemingen, ja dat alles zich ten kwade heeft gekeerd. En het is geen wonder dat de ziekte zich van het hoofd naar de ledematen, van de pausen naar de prelaten is afgegleden. Wij allemaal, prelaten en geestelijken, zijn van de weg der gerechtigheid afgeweken. Sinds lang is er niet één die iets goeds heeft gedaan, absoluut niemand.

Het zijn woorden van paus Adrianus VI, uitgesproken door zijn gezant tijdens de Rijksdag in Neurenberg, in januari 1523. De verzamelde Duitse edelen en bisschoppen hadden daar eigenlijk maar één onderwerp op de agenda: Maarten Luther. Wat te doen met die opstandige monnik? Het Heilige Roomse Rijk was diep verdeeld. Sommige edelen hadden al Luthers kant gekozen. De meerderheid was trouw aan keizer Karel V en paus Adrianus. Maar die drongen aan op keiharde maatregelen en dat was onmogelijk. Luthers geschriften werden inmiddels overal gedrukt en verspreid. Onderdrukking had geen zin, dat zou een volksopstand veroorzaken en daar zat niemand op te wachten.

Foto: DFID - UK Department for International Development (cc)

Afrika had de genocide in Rwanda kunnen voorkomen. De VN verhinderden dat.

VERSLAG - Tijdens de drie openingsspeeches van de VN-top in New York openbaarde zich een onthutsende kloof. De hoopvolle woorden van secretaris generaal Ban Ki-Moon en de paus staan in schril contrast met de harde woorden van de Oegandese president Museveni.

Met stip de belangrijkste sprekers bij de opening van de VN-conferentie waren paus Franciscus, secretaris-generaal Ban Ki-moon, en de Oegandese president Museveni – tevens co-voorzitter van de top in New York. Terwijl de de paus vooral sprak over onderwijs en bedreiging daarvan door allerlei vormen van geweld, legde VN-chef Ban Ki-Moon de nadruk op de kans om nog deze generatie een einde te maken aan honger. Vervolgens tapte Museveni uit een heel ander vaatje. Volgens de Afrikaanse leider moet de VN volledig op de schop. De uiteenlopende visies, met name die van de voorzitter Ban Ki-moon en co-voorzitter Museveni, stemmen niet optimistisch.

Als íemand met de eer mag strijken van deze enorme topontmoeting in New York, dan is het wel VN-chef Ban Ki-moon. Hij organiseerde het enorme proces waarbinnen de Sustainable Development Goals (SDG’)s tot stand kwamen en riep de wereldleiders op persoonlijke titel bijeen om het pakket vandaag te ondertekenen. Vanzelfsprekend staat Ban Ki-moon achter alle duurzame doelen, maar in zijn toespraakje bij de opening van de conferentie kon hij niet anders dan zich beperken tot een, twee of hoogstens drie van deze doelen. Uiteindelijk beperkte hij zich tot één: de strijd tegen honger.

Foto: Anton Diaz (cc)

Laudato Si = Wij van WC-eend

ACHTERGROND - De pauselijke encycliek ´LAUDATO SI’ heeft geen betekenis in de rationele wereld en is niets anders dan een oproep en slimme propaganda om zieltjes te werven, aldus deze gastbijdrage van onze reaguurder HansR. Het artikel verscheen eerder op zijn weblog.

Op 24 mei 2015 heeft Paus Franciscus een encycliek de wereld ingestuurd: LAUDATO SI’ over de bedreiging door de roofbouw van de mens op de aarde inclusief klimaatverandering. De eerste encycliek van zijn hand sinds zijn verkiezing in 2013. Het is geen eenvoudige encycliek, het is een encycliek die het belangrijkste wereldprobleem van vandaag behandeld: de roofbouw die de mensheid pleegt op de aarde en de gevolgen daarvan.

Ik heb in mijn laatste pagina aangegeven, dat ik een relatie zie tussen de katholieke politiek en de grote wereldproblemen. Niet vreemd dus dat ik reageer. Zeker ook omdat het niet alleen bedoeld is voor gelovigen maar voor juist ook voor iedereen (par. 3: I would like to enter into dialogue with all people about our common home). Laat een ding duidelijk zijn, los van het hierna volgende denk ik, dat het beschreven probleem reëel is. De vraag is of een spirituele benadering, zeker een door de Roomse kerk, juist of zelfs gewenst is.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Habemus papam: de Argentijnse kardinaal Jorge Mario Bergoglio gekozen als nieuwe paus

NIEUWS - Wie het is, is nog niet bekend. Ook de naam die hij aanneemt, is nog onbekend. Meer informatie wordt binnen een uur verwacht.  Zijn naam wordt Franciscus I. Voor het eerst kiezen de kardinalen een Jezuïet als paus. Ook is hij de eerste paus die uit Zuid-Amerika komt.

UPDATE 20.29: Het eerste gifje over de paus is reeds gesignaleerd.

UPDATE 20.42: Andere memes, gifjes, filmpjes, etcetera zijn welkom in de comments.

Foto: Post-Atheïst

Post-Atheïst | Paus

COLUMN - Jaren geleden had Frits Abrahams een vraaggesprek met kardinaal Simonis. Hoewel Abrahams’ interviews altijd steengoed waren, herinner ik me in dit geval weinig van de eigenlijke conversatie en des meer van het slot, waarin de geïnterviewde constateerde dat het gesprek weer eens was gegaan over abortus en homoseksualiteit en niet over de zaken waar het zijns inziens om draaide: de liefde van God en sociale rechtvaardigheid. Dat lag waarschijnlijk ook aan Simonis zelf. De journalist zat daar om hem z’n verhaal te laten doen en als de kardinaal dat niet over het voetlicht kreeg, had hij het vermoedelijk slecht voorbereid.

Ondertussen had Simonis wel een punt. Als er één boodschap is die van de oudste tot de jongste delen van de Bijbel terugkeert, van de donderprofetieën in Amos tot de voorschriften in 1 Korinthiërs, is het de oproep tot sociale gerechtigheid. Abortus wordt bij mijn weten nergens genoemd, homoseksualiteit een paar maal. Seksualiteit is een ondergeschikt thema; sociale gerechtigheid is waar het allemaal om gaat.

De nieuwe paus, Franciscus, lijkt daar meer op te hameren dan zijn voorgangers Johannes Paulus II en Benedictus XVI. Het begon met de keuze van zijn naam, en daarna volgden Franciscus’ intrek in een sobere accommodatie, reizen met goedkope vluchten of een tweedehands Renault 4, en een bezoek aan een vluchtelingenkamp. Kwam homoseksualiteit ter sprake, dan zei Franciscus dat het niet aan hem was te oordelen over homoseksuele priesters. En pas geleden zei hij dat de kerk ‘niet enkel bezig moet zijn met abortus, homohuwelijk en contraceptie.’

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Zuid-Amerika: secularisatie, pauspauspaus, Maya-soap

ELDERS - Deze week uit Latijns-Amerika: waarom vallen Latino’s van hun katholieke geloof, de paus op bezoek in Brazilië, en een eigen soap voor Mexicaanse Maya’s.

Veul, heul veul nieuws over de paus deze week. Elke scheet van de beste man is aanleiding voor een kort berichtje, leidend tot een flinke pauslawine. Hoewel zijn discretionaire bevoegdheden binnen de kerk natuurlijk niet oneindig zijn, lieten zijn diverse optredens wel weer zien wat een hervormer paus Franciscus is, of zou willen zijn.

Tegelijkertijd nam the Economist een andere benadering door zich af te vragen waar de secularisering in Zuid-Amerika, en by extension het Westen, nou vandaan kan komen? Veel échte antwoorden heeft het blad overigens niet.

En tot slot krijgen de Maya’s in Mexico hun eigen telenovela (soap), om culturele banden aan te halen en te zorgen dat de taal niet verloren gaat. Mooi initiatief natuurlijk – although, perhaps…

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: flickr.com/babbagecabbage

Zuid-Amerika: Assange, Argentijns voetbal, homoprelaten

ELDERS - Deze week uit Latijns-Amerika: Julian Assange beleeft zijn eenjarig jubileum als bewoner van de Ecuadoraanse ambassade, geweld, dierenmishandeling en belastingontduiking in Argentijns voetbal, en de paus bekent het bestaan van een netwerk van homoseksuele prelaten binnen het Vaticaan.

Alweer een jaar geleden zocht klokkenluider Julian Assange onderdak in de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Ondertussen is een oplossing voor zijn situatie nog altijd niet in zicht en zegt Assange zelf dat hij fysiek nog wel vijf jaar in het kleine pand kan doorbrengen – de data-activist vergeleek het onderkomen zelf met het internationale ruimtestation. Tijdens zijn verblijf heeft Assange bezoek gekregen van verschillende beroemdheden, waaronder recent ook de geëngageerde hiphopper René “Residente” Perez van Calle 13.

Argentijns voetbal was ook in het nieuws, op drie verschillende manieren. Op de eerste plaats kondigde de Argentijnse voetbalassociatie aan dat wedstrijden voortaan zonder uit-supporters gespeeld zullen worden. De reden voor het besluit is de dood van een voetbalfan, die in botsingen tussen hooligans en de politie om het leven kwam. Een tweede incident zette een speler van een amateurclub onverwacht in de nationale spotligths, toen hij een hond die tijdens de wedstrijd op het veld rondliep wilde verwijderen. Zijn brute manoeuvre leidde tot een rode kaart, boze tegenstanders en verwijdering uit het team. Ten derde de held van het Argentijnse voetjebal: Lionel Messi. De man ligt onder vuur omdat hij met zijn vader belastingfraude zou hebben gepleegd in Spanje, ter waarde van meer dan €4 miljoen.

Foto: flickr.com/esoastronomy

Zuid-Amerika: paus, economie en telescoop

ELDERS - Deze week vanuit Zuid-Amerika: de eerste niet-Europese paus in meer dan duizend jaar, Latijns-Amerikaanse economieën nog altijd in opkomst, en de ALMA reuzetelescoop in Chili’s Atacama-woestijn begint met observeren.

Het grootste nieuws deze week ongetwijfeld: de verkiezing van de nieuwe Argentijnse paus – voorheen kardinaal Bergoglio, nu paus Franciscus. Zingt u maar mee: Papa Americano! Over een paar uur begint de openingsmis, die ook hier in Buenos Aires op grote schermen gevolgd zal worden door nachtbrakende Porteños. Voor lokale beelden: een webcam vanaf het Plaza de Mayo, en bij deze nieuwszender ongetwijfeld live-verslaggeving. Natuurlijk werd het verleden van de nieuwe pontifex direct onder een vergrootglas gelegd en werd een aantal belastende details flink belicht – volgens sommigen, inclusief het Vaticaan zelf uiteraard, teveel. Volgens de pauselijke woordvoerder was het zelfs een “lastercampagne van antikerkelijk links.” Ook veel aandacht voor het simpele karakter van de nieuwe geestelijk leider, een eigenschap die hij nogmaals kracht bijzette door mensen op te roepen in plaats van naar Rome te vliegen voor de ceremonie, liever de armen te helpen. Zoals het een jezuïet betaamt.

Het tweede opmerkelijke bericht is een interessante slideshow bij TheNextWeb, samengesteld uit verschillende onderzoeken over de staat van de economie, internet, technologie en meer in Zuid-Amerika het komende jaar. De moeite waard om een paar minuten doorheen te klikken.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende