De verkeerde zorgen

Hoe besmettelijk dat nieuwe coronavirus is, vragen we ons af. Moeten we hier in Nederland mondkapjes gaan dagen? Kunnen we nog wel veilig naar godweetwaar reizen? Maar dat zijn voor Nederland de verkeerde vragen – ze spitsen zich toe op het individuele risico besmet te raken. (Mondkapjes dragen heeft echt alleen zin in gebieden waar het virus rondwaart. Ze nu kopen, zorgt vooral dat mensen die ze nodig hebben, ze niet meer kunnen bemachtigen.) Maar een pandemie gaat niet over individuen. Wie alleen is kan niet besmet raken, noch een ander besmetten. Een pandemie gaat per definitie over groepen mensen en hun onderlinge verkeer. Over collectieven en subsets, over hun onderlinge verhouding, over hun conditie voordat het virus uitbrak, over alledaagse toegang tot zorg, over voedselvoorziening, over humanitaire bejegening. En juist daar hebben we het weinig over.

Door: Foto: cc Pixabay stempel coronavirus Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Foto: This scanning electron microscope image shows SARS-CoV-2 (yellow)—also known as 2019-nCoV, the virus that causes COVID-19—isolated from a patient in the U.S., emerging from the surface of cells (blue/pink) cultured in the lab. Credit: NIAID-RML copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Wat te doen als COVID-19 een pandemie wordt?

, door

Bij zoiets als een wereldwijde virusuitbraak is het moeilijk om het juiste moment te kiezen om hardop te zeggen dat er een crisis aanstaande is. Doe je het te vroeg, heb je mogelijk veel paniek veroorzaakt en misschien zelfs de economie voor niets op zijn gat gekregen. Doe je het te laat, heb je onvoldoende tijd om de samenleving voor te bereiden om goed met de crisis om te gaan, mogelijk met veel onnodige doden en ook weer onnodige economische schade tot gevolg.

Maar nu blijkt dat COVID-19 toch over de Chinese muur heen gesprongen is en in heel veel landen voet aan de grond krijgt, waaronder gisteren 4 nieuwe Europese landen, is het moment toch daar om met de voorbereidingen te starten. En ik vind het een beetje jammer dat het aan de kant van de regering en Brussel nog zo stil blijft. Alleen het obligate “er is een verhoogd risico en we houden het in de gaten en we praten gezellig extra veel met elkaar”.

Nu zou ik kunnen roepen: Het is bijna te laat!!! Sla NU voor een jaar voedsel en medicijnen in, bouw een bunker en sluit je familie op want straks is half Nederland een zombie en de rest dood!!!! Paniek!!!
Maar dat is niet mijn punt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: This scanning electron microscope image shows SARS-CoV-2 (yellow)—also known as 2019-nCoV, the virus that causes COVID-19—isolated from a patient in the U.S., emerging from the surface of cells (blue/pink) cultured in the lab. Credit: NIAID-RML copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Wat weten we over COVID19?

, door

Dit is een gastbijdrage van Sam Gerrits, aardwetenschapper en journalist (@SamGerrits). Op verzoek brengt hij ons op de hoogte van de stand van zaken rondom COVID19.

Nederland lijkt zich vooralsnog weinig zorgen te maken om Covid19. Veel media, waaronder de Volkskrant, hebben lang volgehouden dat het om een soort koorts gaat, “WuFlu”, een term die pure desinformatie is overigens. Verder is op dit moment de informatie over deze ziekte nogal versnipperd. Daardoor is het gevoel van urgentie in Nederland niet groot. Maar is dat terecht? In deze blog zet ik op een rijtje wat er inmiddels bekend is over Covid19. Lees en oordeel zelf.

Op 18 januari maakte ik voor het eerst kennis met de nieuwe ziekte die momenteel wereldwijd om zich heen grijpt. Enige verdieping leerde me al snel dat het hier om een nauw aan SARS verwant coronavirus ging. Ik noemde het daarom direct “SARS 2.0”.

Op dinsdag 11 februari doopte de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de nieuwe Chinese ziekte “COVID-19”, wat staat voor COrona VIrus Disease 2019. Het virus zelf heet sindsdien SARS-CoV-2, een onderscheid vergelijkbaar met het AIDS-virus, dat HIV heet.

Verwantschap met andere coronavirussen

Wat de bron en verwantschap met andere coronavirussen betreft: Lee et al. melden op 24 februari in de Lancet (non peer reviewed) het volgende over SARS-CoV-2:

Foto: NIAID (cc)

Goudlokje en de pandemie

, door

COLUMN - Als virus moet je flink schipperen. Je overleving hangt af van passen en meten. Ben je heel besmettelijk, dan raak je snel door je gastheren en -dames heen; je kunt jezelf dan al snel niet verder verplaatsen, en dus niet vermenigvuldigen. Ben je heel gevaarlijk, zoals ebola of marburg, dan leg je je eigen voedingsbodem binnen de kortste keren om en roei je uiteindelijk ook jezelf uit, plus dat iedereen die je ongenode bezoek heeft overleefd, voortaan immuun is.

De Spaanse griep was zo’n heftig virus. Die woedde ongeveer twee jaar – van begin 1918 tot eind 1919 – en besmette naar schatting een half miljard mensen (indertijd eenvijfde van de wereldbevolking), waarvan er 20 tot 100 miljoen doodgingen. Vrij plotseling was het over; wie toen nog leefde, was immuun.

Het is net Goudlokje die inbrak in het huis van de drie beren: de pap die ze daar jat, wil ze niet te heet en niet te koud hebben, maar zo net ertussenin; het bed waarin ze zich wurmt, niet te klein en niet te groot, maar zo net ertussenin.

Veel virussen stappen van dieren naar mensen over, vaak met behulp van een tussenstop. Het hendra-virus dat in 1993 in Australië woedde, was afkomstig van de vleerhond (flying foxes, een groot soort vleermuis). De vleerhonden konden goed met het virus leven. Zo niet de paarden die met hun pies of poep in aanraking kwamen. Van de zieke paarden sneuvelde driekwart. Via hen kwam het virus bij mensen terecht; onder mensen leidde besmetting in bijna tweederde van de gevallen tot de dood.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

H7N9

, door

MINIMAX - Mijn moeder heeft dit jaar de Mexicaanse griep gehad. Volgens haar dokter. Diezelfde Mexicaanse griep waar pak ‘m beet drie jaar geleden zoveel om te doen was. Met dank aan Ab Oosterhuis die meende dat zijn moment of fame nu toch echt wel eens moest aanbreken. Tenminste, dat vermoeden rees nadat ik wat later een documentaire over hem zag en met stijgende verbazing moest constateren wat voor onwaarschijnlijk ijdele man Ab Osterhuis was. Dat hij aandelen bleek te hebben in de fabrikant die de vaccins leverde, hielp ook niet echt mee, kan ik me herinneren.

Maar het is ook geen eenvoudige taak, grieppandemieën voorspellen. Het is koorddansen op een dun touwtje. Als je het verkeerd inschat, kan het heel veel mensenlevens opeisen. En dan klaagt iedereen dat je het verkeerd hebt ingeschat. Als je het goed inschat en ervoor zorgt dat het op tijd wordt ingedamd en dat het niet onnodig veel doden oplevert, lijkt alles mee te vallen en klaagt iedereen dat je teveel paniek hebt gezaaid. Nu zult u zeggen: zaai dan geen paniek. Maar als je geen paniek zaait, dan lukt het je niet om hele Nederland naar de Rai (of naar waar dan ook) te loodsen om dat vaccin te halen. Kortom: timing is alles. Je moet precies op het moment zitten dat de pandemie ernstige vormen begint aan te nemen, maar dat het nog wel te stoppen is. Als je te laat bent, heb je verloren, als je te vroeg bent, word je ongeloofwaardig.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mexicaanse griep? – Gewoon uitzieken

, door

Breaking nieuws van het RIVM: de Mexicaanse grieppandemie die Nederland de komende herfst en winter compleet gaat lamleggen, is eigenlijk niet veel meer dan een gewone seizoensgriep. Tamiflu? Welnee!

Zojuist heeft het RIVM dan laten weten dat verreweg de meeste mensen in twee tot zeven dagen gewoon herstellen. De Mexicaanse griep verloopt mild. Pardon? Mild?

Het ene moment praten we over toestanden waarbij schoolvakanties moeten worden opgelengd. Stel je voor dat we het krijgen. We bereiden ons voor op een maatschappij ontwrichtend scenario.

Het constante mediabombardement heeft ertoe geleid, dat mensen bij het minste of geringste kuchje in paniek de huisarts opbellen. Geef me Tamiflu! Snel, snel! Ik ga dood man, zie je dat dan niet? En nu is de Mexicaanse griep dus niet erger dan ‘een gewone seizoensgriep’. Veel slapen, slappe thee, en als het langzaamaan wat beter gaat aansterken met een kommetje kippensoep. Vervelend, maar zeker niet apocalyptisch.

Een scenario als 1919 / 1957 willen we natuurlijk nooit meemaken. Zo lang niet precies bekend is, hoe gevaarlijk het virus precies is, moet men er bovenop zitten. Maar waarom die bangmakerij zolang we niet weten wat er aan de hand is? Omdat angst verkoopt. In dit geval: kranten, tijdschriften en 34 miljoen kuren Tamiflu.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende