[qvdd] De reorganisatie slokt jarenlang de energie van de ambtelijke top op. Het duurt lang voordat men zich beschouwt als deel van een nieuw ministerie. (...) Het geeft onrust, vergt grote cultuuromslagen, en vreet energie. Jacques Wallage, voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur, spreekt in de NRC van gisteren (helaas niet online beschikbaar) zijn vrees uit dat dat de herindeling van de ministeries geen betere samenwerking zal opleveren, maar vooral extra tijd en energie zal kosten.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Brazilië, Groot-Brittannië en Nederland: zomaar drie landen waar de overheid onlangs heeft besloten bos te verkopen aan private partijen. De twee Europese overheden handelen uit accuut geldgebrek. In Brazilië -dat nauwelijks getroffen is door de economische crisis- ligt het anders: daar hoopt de overheid met de verkoop het bos juist beter te beschermen. De nieuwe eigenaren mogen er hout uit halen maar moeten het bos wel duurzaam beheren. Op deze manier wordt in Brazilië 1 miljoen hectare bos in de verkoop gedaan wat anders ten prooi zou vallen aan ‘onvermijdelijke’ illegale houtkap.
Alhoewel de situatie in Europa en Latijns-Amerika totaal verschillend is hoeft in beide gevallen de verkoop het bos niet te schaden. Natuur in privaat bezit is vaak beter beschermd dan in overheidshanden waar het ten prooi valt aan de tragedy of the commons. Ook de Britse National Trust is die mening toegedaan en ziet juist kansen als natuurorganisaties tenminste kunnen toezien op wie de nieuwe eigenaar wordt. De Britse overheid verkoopt met ruim 350 duizend hectare de helft van haar bos.
De ligging van het te verkopen bos is natuurlijk ook belangrijk. In Nederland zal Staatsbosbeheer vooralsnog gedwongen worden om al haar bos buiten de Ecologische Hoofdstructuur te verkopen. Maar gezien het feit dat er sowieso veel bezuinigd gaat worden op natuurbeheer -wat eufemistisch als een efficiency slag wordt gebracht- valt te vrezen voor het uiteindelijke resultaat. Ook niet in de laatste plaats omdat de nieuwe minister van Infrastructuur & Milieu: Melanie Schultz bij haar aantrede al aangaf dat infrastructuur boven milieu staat. En het overhaaste njet van staatssecretaris Henk Bleker tegen natuurgebied Oostvaarderswold dat de Oostvaardersplassen met de Veluwe zou verbinden is ook geen hoopgevend signaal (protesteren kan hier). De Nederlandse overheid wil nu met de verkoop van bos 40 miljoen euro ophalen. Eventueel verlies aan inkomsten uit recreatie en andere ecosysteemdiensten zijn niet meegenomen.
illustratie: Woningvoorraad Nederland (bron:VROM), klik voor volledig beeld.
Dezer dagen presenteert de regering Rutte zich aan de Kamer en zijn algemene beschouwingen. De nieuwe regering hergroepeert een aantal taken van departementen en spaart daarmee een paar bewindslieden uit. Dat is mooi en krachtdadig, maar is het ook doordacht? Dat is de vraag: is b.v. de combinatie van veiligheid en justitie niet vooral gericht op het verstoren van een balans tussen burgerrechten en opsporingsbevoegdheden, ten gunste van de veiligheid? Het zou kunnen dat onder de bezielende leiding van Opstelten onze liberale vrijheden achter de horizon verdwijnen. Waakzaamheid is geboden.
Wonderlijk is ook de combinatie van WWI (Wonen, Wijken en Integratie) en Binnenlandse Zaken. De volkshuisvesting was ooit een taak voor een “hamer en nijptang- ministerie”, met technische problemen en planning en productie van woningen als taak. Dat veranderde geleidelijk, toen de decentralisatie de zorg voor de productie van woningen bij de gemeenten neerlegde en de technische zorg voor kwaliteit als een achterhaalde zaak werd gezien waar de samenleving zelf maar op moest letten.
Zo groeide een vreemde situatie waarin VROM geld bij de woningcorporaties weghaalde, teneinde die middelen voor sociale doelen in de wijken in te zetten. (de Vogelaar heffing) Daar houden we nu maar mee op. Misschien nog vreemder was de toepassing van de vennootschapsbelasting, die de schatkist 500 miljoen moest opleveren, geld waarvoor woningcorporaties prima bestemmingen hebben en hadden. Een woningcorporatie uit Ommen voelt zich hierover zo getreiterd dat zij wil uittreden uit het bestel: als het Europese Hof daarin mee gaat, kan dat het einde inluiden van ruim 100 jaar sociale woningbouw in ons land. Het is een onzinnig risico, maar de vorige regering heeft het willens en wetens genomen. Die 500 miljoen moest naar de schatkist, ondanks alle nuttige dingen die met het vermogen van de corporaties zouden kunnen. Een voorbeeld is het energiezuiniger maken van de woningvoorraad.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Dit is een eerste gastbijdrage van Joost Schellevis.
Al sinds begin deze eeuw wordt op 28 september in veel landen de Right to Know Day gevierd, een dag waarop het belang van een transparante overheid wordt benadrukt. Zo niet in Nederland. En dat terwijl ons land met de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) uit 1980 ooit juist een voorloper was als het om transparantie gaat. Reden genoeg voor onder andere onderzoeksjournalist (en enthousiast gebruiker van de Wob) Brenno de Winter, de Nederlandse Vereniging van Journalisten en een aantal burgerrechtenorganisaties om de handen in een te slaan: dinsdagavond vond in Den Haag het eerste Nederlandse Right to Know Day-programma plaats.
Vol was het restaurant in Den Haag waar de Right to Know Day werd gevierd niet, maar voor een eerste initiatief over een toch vrij abstract onderwerp was de zaal aardig gevuld. De avond ving aan met een documentaire over de Nederlandse Wet openbaarheid van bestuur. Dat zou de rest van de avond grotendeels het onderwerp blijven; het gaat namelijk niet goed met die wet, was de boodschap. De Wob is bedoeld om mensen inzage in beslissingen van de overheid te geven: met een inzageverzoek kunnen documenten worden opgevraagd die anders ergens in een bureaula zouden zijn blijven liggen. In de praktijk zouden indieners van een Wob-verzoek echter nogal eens tegengewerkt worden. Sterker nog: “Van alle landen met vergelijkbare wetten presteert alleen Zimbabwe slechter,” stelde Wob-expert Roger Vleugels, “en dat komt doordat je in dat land kan worden doodgeschoten als je een Wob-verzoek indient.”
Volgens Vleugels is de transparantie van bestuur onder de kabinetten-Balkenende ‘steeds verder afgebroken’; dat schrijft hij in het ‘Zwartboek Wob’ dat hij dinsdag presenteerde. Overheden werken indieners van een verzoek tegen: de behandeltermijn van een verzoek wordt zelden gehaald (zelfs nadat deze vorig jaar werd verdubbeld naar twee maanden) en bepaalde overheidsinstellingen, zoals sommige gemeenten, willen dat mensen betalen voor een Wob-verzoek. Daar komt bij dat verzoeken niet zelden worden afgewezen en er een bezwaarprocedure moet worden gestart; soms is zelfs een gang naar de rechter nodig om inzage te krijgen in overheidsdocumenten.
Onlangs werd hier een lans gebroken voor “zachtmoedigen”. De auteur noemde mensen zachtmoedig als zij niet alles interpreteerden als een mogelijkheid te verdienen, met de financierbaarheid of de euro’s winst als uiteindelijk criterium voor een beslissing om in actie te komen. Draait alles om geld?
De reacties daarop liepen wat uiteen. Zeker, er is meer dan geld, maar waar precies? Wat bepaalt de ruimte waarbinnen je achter geld aan mag jakkeren? Het stelde mij wat teleur. Is Sargasso ook een vehikel voor wat serieuzere bezinning? Ik probeer daarover een paar denkbeelden te ventileren, alvorens tot een betoogje te komen.
Het nut van Sargasso
Heeft Sargasso nut? Ik ben een prille blogger, vandaar de vraag. Ik stel hem, omdat een lezer mij voorhield dat ik zo professoraal reageer. Ik schoot in de lach en zei dat ik altijd al professor had willen worden. Maar toen begon het nadenken.
Wat schrijf ik eigenlijk en hoe en waarom wordt er gereageerd? Ik probeer de werkelijkheid van de dag te koppelen aan theorie en litteratuur. Ik probeer dat een beetje leesbaar en educatief te doen, soms ook speels. Ik probeer daarbij ook mijn eigen twijfels en onzekerheden te laten zien, in de hoop dat reacties van onbekende lezers mij inzichten aanscherpen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Overheden moeten het onderzoek naar nieuwe (categoriën) antibiotica (mede-)financieren, subsidiëren, of fiscaal aantrekkelijk maken.
De afgelopen twintig jaar wordt er veel gesproken en verschijnen er vele publicaties over de problemen met de ontwikkeling van nieuwe antibiotica. Vooral om de groeiende hoeveelheid resistente bacteriën vormt een groot probleem. De Meticillin-resistente Staphylococcus aureus (MRSA)veroorzaakte in 2008 in de VS alleen al 19000 doden, meer dan HIV/AIDS. Voor deze specifieke bacterie lijkt na een eerste klinische trial een nieuw antibioticum in de maak, maar dit is natuurlijk niet de enige zorgenbarende bacterie, denk aan de multiresitente TBC, MRSA, EBSL of recent de NDM-1-bacterie. Als we op deze voet doorgaan dan zijn er over tien jaar geen antibiotica meer beschikbaar om tal van infecties te bestrijden.
Naast de klinische moeilijkheden bij het ontwikkelen van nieuwe antibiotica is het grootste probleem de financiering van onderzoek. Onderzoek naar antibiotica is voor pharmaceuten namelijk nauwelijks interessant. Het betreft namelijk kortdurende en zo min mogelijk gebruikte behandelingen met in het algemeen volledige genezing tot gevolg. Onderzoekstrajecten en klinische trials duren vele jaren. Bovendien worden bacteriën ook weer resistent voor nieuwe antibiotica. Ten slotte heb je dan ook nog landen als Brazilië en Zuid-Afrika die patenten, om overigens begrijpelijke redenen, niet erkennen of omzeilen. Waarom zou je als farmaceutisch bedrijf een miljard investeren in nieuwe antibiotica investeren als je van tevoren weet dat je de investering in deze onaantrekkelijke markt toch nooit meer terugverdient? It’s just bad business.
The lights are going out all over America — literally. Colorado Springs has made headlines with its desperate attempt to save money by turning off a third of its streetlights, but similar things are either happening or being contemplated across the nation. (…) Meanwhile, a country that once amazed the world with its visionary investments in transportation (..) is now in the process of unpaving itself. (…) And a nation that once prized education (..) is now cutting back. (…) How did we get to this point? It’s the logical consequence of three decades of antigovernment rhetoric, rhetoric that has convinced many voters that a dollar collected in taxes is always a dollar wasted, that the public sector can’t do anything right.
Econoom Paul Krugman voorziet ons van een oldschool stukje Amerikabashen. Zo beschouwd is het nog enigszins geruststellend dat alles uit Amerika, hier 50 jaar later gebeurt. Dan hebben we dus nog even. Maar ik vraag me sterk af of de geglobaliseerde wereld zich iets aantrekt van de termijn uit het pseudo-citaat van Heine.
De discussie zal overal in de Westerse wereld wel zo’n beetje gelijktijdig gevoerd worden. De “analyse” van Krugman waarom het redden van de baan van een leraar beter zou zijn voor de economie dan belastingvoordeel voor de rijken, lijkt me wel wat kort door de bocht (“But isn’t keeping taxes for the affluent low also a form of stimulus? Not so you’d notice. When we save a schoolteacher’s job, that unambiguously aids employment; when we give millionaires more money instead, there’s a good chance that most of that money will just sit idle.”) Maar duidelijk is wel dat het geld van de superrich zijn weg niet vindt naar het instandhouden van de (huidige) publieke voorzieningen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.