Anders nog iets? | Nederlandse onderwijs gebaat bij rust

Staatssecretaris Dekker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap lijkt tegenwoordig op een navigator die de weg kwijt is. Hij is de controle kwijt over zijn onderwijsvisies en de uitvoering hiervan. Iets wat ten koste lijkt te gaan van zijn opportunistische bewijsdrang om te slagen in dit kabinet. Met alle gevolgen van dien voor het onderwijsstelsel in het algemeen en onze leerlingen in het bijzonder. Met zijn typische gedachtegoed omtrent het ‘excellente onderwijs’, wil hij voor eeuwig de boeken in gaan als de man die het onderwijs op een vooruitstrevende manier naar een ‘hoger niveau heeft getild.’ Een nobel streven, van de man die de huidige zesjescultuur in het Nederlandse onderwijs hekelt en excelleren op een voetstuk heeft staan. Het onlangs verschenen rapport van de Inspectie van het Onderwijs en enkele vergelijkbare internationale onderzoeken, geven echter andere feiten weer. De Nederlandse leerlingen blijken namelijk weinig plezier te beleven aan het opdoen van kennis. Het binnenharken van zoveel mogelijk achten en negens op een diploma lijkt dan ook voor bijna geen enkele Nederlandse leerling een doel te zijn. De ‘gewoon slagen en dan zien we wel verder’ houding domineert kennelijk in de gangen en klaslokalen van de landelijke middelbare scholen. Tot grote frustratie van onze excellentie, dhr. Dekker.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Nancy Verkooijen (cc)

Burgerschap? Dat doe je thuis maar!

, door

OPINIE - Na de gemeenteraadsverkiezingen, mogen we vandaag weer naar de stembussen voor de Europese verkiezingen. Maar burgerschap is meer dan eens in de vier jaar stemmen. De universiteit zou veel meer kunnen bijdragen aan burgerschapsvorming.

Een paar weken geleden werd ik geïnterviewd door een student van een Belgische universiteit die een vergelijkende landenstudie deed naar burgerschapsvorming en de rol van de universiteit. Hij was begonnen bij de faculteiten, maar werd door veel mensen doorverwezen naar Studium Generale. Die doen aan burgerschap, wij geven onderwijs in ons vak, stelden de geïnterviewden.

Verzuiling

Erkenning voor het belang van Studium Generale dus, maar is burgerschap niet iets wat in het hele onderwijs thuishoort? De student viel het op als typisch Nederlands. En dat is ook mijn ervaring. In Nederland blijkt het moeilijk om aandacht te vragen voor dingen die extra zijn, naast werk of studie.

Volgens mij een restant van de verzuiling: toen ik studeerde volgde ik het vak toekomstverkenning en beleid, van de toenmalig voorzitter van de WRR, Theo Quené. Hij vertelde dat Nederlanders veel minder dan anderen buiten het werk omgingen met collega’s en dat je het niet echt had over waarden, over wat jou bewoog. Dat deed je met mensen uit je eigen zuil. Na het werk fietste je naar huis en oefende je hobby’s uit in een clubje, niet per se van de kerk, maar wel van een bepaalde signatuur. Zo was het ook toen ik opgroeide. Zelfs met godsdienstles op de middelbare school werden we opgesplitst naar godsdienst. Nederland werd bij elkaar gehouden door het er samen op school of op het werk ‘niet over te hebben’.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Quote du Jour

Quote du jour | Leraren hebben geen persoonlijkheid

, door

Mensen met een beetje persoonlijkheid, worden geen leraar.

Aldus schrijver Herman Koch in De Morgen. Je vraagt je af of hij ooit een school van binnen heeft gezien. Want waarom zou je in het onderwijs willen werken?

  • Tegenwoordig is de status van leraren nul komma nada;
  • hoef je ook geen topsalaris te verwachten;
  • en klagen alle 16 miljoen onderwijsexperts in Nederland over je lange vakantie.

Alhoewel, wat als je:

Foto: mooste (cc)

Onderwijs in het Weeshuis

, door

ACHTERGROND - Zondag bezochten we het Elisabeth Weeshuis Museum: het eerste nieuwgebouwde weeshuis in Nederland uit 1560.

Het museum is geheel opnieuw ingericht, en dat is zeer geslaagd. Ik was er al diverse keren voor de verbouwing, en van een wat rommelige tentoonstelling is er nu één krachtige voorstelling van gemaakt, met talloze lagen en interessante verhalen. In 1952 was het Weeshuis nog in gebruik: de korte filmpjes met oud-bewoners blijven bij. Voor kinderen is er van alles te beleven.

Hoewel het leven als wees verre van prettig was, waren de leefomstandigheden in sommige opzichten beter dan buiten het huis. Zo werden in 1913 al douches aangelegd; ik vermoed dat stromend water alleen voor de rijken was weggelegd in die tijd. In tijden van epidemieën was het sterftecijfer relatief laag: kinderen kregen betere voeding als er ziektes waren.

Al in de 17de kreeg het Weeshuis een reprimande van een van de beschermheren omdat er kinderen ingezet werden voor arbeid op het land. Dat mocht niet: ze moesten onderwijs kunnen volgen, om zich te kunnen ontworstelen aan armoede.

Weeshuis klein

Op een prachtige grafiek is het historisch verloop te zien van het aantal jongens en meisjes. Bij de grafiek staan kopieën van krantenberichten over het weeshuis en enkele levensbeschrijvingen van weeskinderen die zich wisten te ontworstelen aan de situatie. Eén werd er zelfs diplomaat, een ander priester. Dat was slechts zeer weinigen gegeven: uit enkele filmpjes van oud-bewoners wordt duidelijk dat ze weliswaar naar de ambachtsschool mochten, maar voor doorstuderen was geen geld.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Topsport

, door

COLUMN - Werken in het onderwijs is vaak te vergelijken met topsport. In al zijn facetten. Voor dag en dauw rij je naar de (trainings)plek waar je als docent/trainer zo’n vijf tot acht uur per dag training gaat geven aan je leerlingen, de topsporters. De plek waar je een coach voor ze bent. Een luisterend oor voor ze hebt. Een voorbeeld voor ze bent. En ze vaardigheden aanleert in je eigen vertrouwde sportdiscipline (lees: vak) op weg naar hun volwassen sportheldenstatus. Deze weg vereist een ijzeren discipline, een stevig uithoudings- en doorzettingsvermogen en vooral een grote portie (wils)kracht. Daarnaast moet men flexibel en gestructureerd zijn om tot een optimaal resultaat te komen. Er zullen offers moeten worden gebracht en een wederzijds vertrouwen staat hierbij aan de basis van een succesvol jaar/seizoen waar uiteindelijk iedereen naar uit kijkt.

Voorafgaande aan het nieuwe wedstrijdseizoen, worden natuurlijk de nodige afspraken, regels en doelstellingen opgesteld. Wat verwacht de trainer van je? Wat verwacht de sporter van de trainer en van zichzelf? Hoe zorgen we er samen voor dat we deze doelen kunnen bereiken? Wat hebben we hiervoor nodig? In elk geval een sterke basis, bestaande uit de andere trainers/coaches uit de andere sportdisciplines, sportfaciliteiten (school), ouders, vrienden, mental coaches, begeleiders en natuurlijk de sporter zelf. Wanneer hieraan is voldaan, kan de trainer zijn vooraf gemaakte jaarplanning (PTA) gaan uitvoeren. De trainingsschema’s (lesvoorbereidingen) worden per week bekeken en opgesteld. Waar nodig zal er moeten worden bijgeschaafd om ieders doel te kunnen verwezenlijken. Onontbeerlijk bij het nastreven van een mooi sportseizoen, voor zowel de sporter als de trainer, is het letten op jezelf en het goed zorgen voor jezelf. Eet gezond, drink voldoende en zorg voor genoeg nachtrust. Doping en andere stimulerende middelen zijn ten strengste verboden. Men riskeert bij gebruik van deze middelen een schorsing en kan het hele jaar vergeten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Common Core: hoe de VS kinderen klaarstoomt voor de economische machine

, door

DOCUMENTAIRE - In de VS is door een relatief kleine groep mensen bepaald dat er een gemeenschappelijke toets moet komen waaraan alle kinderen in High School moeten voldoen. 48 staten hebben dit geadopteerd. De wijze waarop dit is gebeurd en de onderbouwing van dit principe geeft te denken. Het draagt de naam Common Core State Standards Initiative.

Het lijkt erop dat het onderwijssysteem dommer gemaakt wordt vooral om zo systematisch kinderen af te leveren die goed kunnen meedraaien in de economische productiemachine. De discussie daarover komt nauwelijks op gang aan de overkant van de plas. Vandaar het initiatief “Building the machine”.

En ja, de discussie hier in Nederland over vroegtijdig, vaak en gestandaardiseerd testen van kinderen op de basisschool heeft veel overeenkomsten. Neem even de tijd dus.

Is it the government’s right to teach the child what the government thinks the child should know? Or is it my child and I should have some say in it?

Foto: federico corradi (cc)

Ongelijkheid in Frankrijk en Amerika

, door

ACHTERGROND - Begin dit jaar brak er in Frankrijk een storm van kritiek los naar aanleiding van een een artikel in het Amerikaanse tijdschrift Newsweek: The Fall of France.

De journaliste, tien jaar geleden verhuisde vanuit Londen naar Parijs, schrijft dat er een grijze deken over Frankrijk ligt. Frankrijk heeft te maken heeft met een brain drain die vergelijkbaar is met de tijd van de Hugenoten. Toen vertrokken honderdduizenden intellectuelen uit Frankrijk (o.a. naar Nederland, waar we nog veel plezier van ze hadden).

De Fransen zijn in zichzelf gekeerd en doen nauwelijks mee aan internationale fora, zoals het Global Forum in Davos, omdat ze onvoldoende Engels spreken. Ze zijn te weinig ondernemend en nieuwe belastingen (tot 75%) zorgen voor een vlucht naar het buitenland. De journaliste baseert haar verhaal op nogal wat anekdotes uit haar directe vriendenkring, en werd in meer dan vijfhonderd reacties neergesabeld. Newsweek zag zich genoodzaakt haar te verdedigen, en schreef in de week erna nog een artikel over Frankrijk.

Bij een tour door het noorden van Frankrijk afgelopen week, vroeg we ons ook af waar mensen in al die slapende dorpen hun geld mee verdienen. Als er nog mensen wonen. Tegelijkertijd is er in iedere stad naar Amerikaans model een megawinkelcentrum te vinden, dus helemaal ongevoelig voor buitenlandse invloeden is men niet.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Goed, beter, cum laude!

, door

COLUMN - Staatssecretaris Dekker van Onderwijs beschikt over een goed gevulde trukendoos. Hij wil het onderwijsveld in ons land aanpakken, verbeteren en vooral naar een hoger niveau tillen. Tot nu toe hebben een aantal plannen die hij op papier heeft gezet – waaronder het ‘passend onderwijs’ en het ‘excellente onderwijs’ – voor beroering en discussie in het land gezorgd. Met zijn typische VVD-gedachtegoed vraagt hij veel van zichzelf, maar misschien nog meer van alle docenten én leerlingen.

Zijn nieuwste plan is echter nog niet eens zo gek van opzet. Waarschijnlijk zal het binnen een aantal jaren de gewoonste zaak zijn, dat alle leerlingen gepersonaliseerd onderwijs kunnen gaan volgen. Leren op maat, met daarbij de mogelijkheid om sommige vakken op een hoger niveau aangeboden te krijgen én af te sluiten.

Een prima deal, waar veel docenten, leerlingen en ouders zich nu al in kunnen vinden. Daarnaast oppert Dekker echter ook dat het mogelijk moet worden om de excellente leerling in het voortgezet onderwijs, een diploma te geven met het predikaat ‘cum laude’. Hiermee wil hij de slimste slimmeriken proberen te motiveren en te stimuleren om voor deze prestigieuze titel te werken. Misschien ook nog wel in een verkort VWO-programma, als het even kan. Op deze manier zullen ‘we’ namelijk definitief naam gaan maken bij de concurrerende Europese onderwijslanden om ons heen en aansluiting gaan vinden in de onderwijstop!

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | ‘No Blame’-methode zorgt voor erkenning

, door

COLUMN - Op 19 april is het de nationale ‘Dag Tegen Het Pesten.’ Op diverse plaatsen in het land zullen er activiteiten worden georganiseerd om de bewustwording rondom dit negatieve fenomeen te vergroten en mensen te laten inzien wat voor gevolgen pesten kan hebben. Dat dit hard nodig is, is helaas een feit. Want pesten is een bijzonder lastig uit te bannen negatief menselijk trekje, dat voor veel schade kan zorgen bij de slachtoffers. Maar er is hoop!

Klinisch psycholoog Abraham Maslow ontwikkelde in 1943 de zogeheten ‘behoeftenpyramide’. Hiermee toonde hij destijds al aan dat een mens in zijn of haar leven naast eten, drinken en huisvesting ook behoefte heeft aan erkenning en waardering om tot een goede ontwikkeling en ontplooiing te komen. Iemand die langdurig wordt gepest, heeft vanzelfsprekend hier de grootste moeite mee en wordt in feite belemmerd in zijn of haar ontwikkeling. Iets wat een pester ten zeerste kan worden aangerekend. Vaak pleit men op scholen dan ook voor de harde aanpak en zal er bestraffend tegen de pestkop(pen) worden opgetreden. Met als achterliggende gedachte dat het pesten daarna afgelopen zal zijn.

De hoop dat door een bestraffende aanpak het pestgedrag zal worden uitgeroeid, blijkt maar al te vaak ijdel te zijn. Hierdoor zal de pester zijn of haar menselijke behoefte aan waardering en erkenning immers tot een minimum zien dalen. Iets wat later weer gecompenseerd zal moeten gaan worden. Vaak door het pesten weer voort te zetten. Want pesten levert zowel aandacht als een machtsgevoel op. En dit zorgt voor herhaling. Keer op keer. Met alle gevolgen van dien voor de gepeste. Straffen is dan ook absoluut geen optie om herhaling te voorkomen en tot een definitieve oplossing te komen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

De blinde vlek van het neoliberale onderwijsbeleid

, door

LONGREAD - Onderwijs wordt steeds meer een richtingenstrijd. Met in het ene kamp bestuurskundigen en neoliberale economen en in het andere kamp psychologen en onderwijskundigen. De strijd gaat over de vraag of menselijk gedrag en drijfveren teruggebracht kunnen worden tot verlies en winst, tot scores op ranglijstjes en tot onderlinge competitie. Of bestaat er nog zoiets als innerlijke drijfveren en een moreel kompas? Volgens hoogleraar Rob Martens heeft het neoliberale onderwijsbeleid een blinde vlek.

Ruim een jaar geleden voorspelde ik dat het gedoe over de Cito-toetsen zou blijven aanhouden. Omdat het namelijk al een heel lang een punt van debat is tussen onderwijshervormers en degenen die geloven in ‘afrekenende’ toetsen als een belangrijk instrument om de kwaliteit van onderwijs te verbeteren. En zolang beleidsmakers het fundamentele probleem van toetsing en de weerstand daartegen niet begrijpen, zal het gedoe onverminderd, jaar op jaar doorgaan, zo voorspelde ik.

Het probleem gaat echter verder dan alleen toetsen op de school zelf. Het gaat ook om de vergelijkingen tussen scholen op basis van toetsen, of bijvoorbeeld het circus rond de verkiezing van excellente scholen, waaraan sommige scholen in Noord-Brabant tot verbazing van de staatssecretaris weigeren deel te nemen. Er is namelijk een groep beleidsmakers die er oprecht van overtuigd is dat het de kwaliteit bevordert als je heldere criteria hanteert en transparant laat zien hoe iedereen in het onderwijs (leerling, leraar, school, onderwijssector, of zelfs het hele land in een internationale vergelijking) scoort. Daarnaast is er een ongeveer even grote groep mensen die hardnekkig blijft beweren dat dit doorgeslagen en zelfs schadelijk is.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende