ACHTERGROND - Zondag bezochten we het Elisabeth Weeshuis Museum: het eerste nieuwgebouwde weeshuis in Nederland uit 1560.
Het museum is geheel opnieuw ingericht, en dat is zeer geslaagd. Ik was er al diverse keren voor de verbouwing, en van een wat rommelige tentoonstelling is er nu één krachtige voorstelling van gemaakt, met talloze lagen en interessante verhalen. In 1952 was het Weeshuis nog in gebruik: de korte filmpjes met oud-bewoners blijven bij. Voor kinderen is er van alles te beleven.
Hoewel het leven als wees verre van prettig was, waren de leefomstandigheden in sommige opzichten beter dan buiten het huis. Zo werden in 1913 al douches aangelegd; ik vermoed dat stromend water alleen voor de rijken was weggelegd in die tijd. In tijden van epidemieën was het sterftecijfer relatief laag: kinderen kregen betere voeding als er ziektes waren.
Al in de 17de kreeg het Weeshuis een reprimande van een van de beschermheren omdat er kinderen ingezet werden voor arbeid op het land. Dat mocht niet: ze moesten onderwijs kunnen volgen, om zich te kunnen ontworstelen aan armoede.
Op een prachtige grafiek is het historisch verloop te zien van het aantal jongens en meisjes. Bij de grafiek staan kopieën van krantenberichten over het weeshuis en enkele levensbeschrijvingen van weeskinderen die zich wisten te ontworstelen aan de situatie. Eén werd er zelfs diplomaat, een ander priester. Dat was slechts zeer weinigen gegeven: uit enkele filmpjes van oud-bewoners wordt duidelijk dat ze weliswaar naar de ambachtsschool mochten, maar voor doorstuderen was geen geld.
Dit bericht verscheen eerder op Onderwijs in grafieken.