Noorwegen is wereldleider op het gebied van elektrisch aangedreven auto's. In de eerste helft van 2021 kozen maar liefst 3 op de 4 particuliere consumenten die een nieuwe auto kochten in Noorwegen voor een emissievrije elektrische auto. De overheid stimuleert het elektrisch rijden met gunstige belastingtarieven. Het doel is dat Noorwegen in 2025 geheel fossielvrij rijdt. Maar in de maandag gestarte verkiezingscampagne voor de parlementsverkiezingen op 13 september bleek olie nog steeds een politiek strijdpunt. En dan gaat het vooral over de mate waarin het land de winning van olie en gas gaat terugschroeven. Voorlopig hebben de grote partijen afwijzend gereageerd op de oproep van de Verenigde Naties na het verschijnen van het laatste IPCC-rapport om te stoppen met de olie- en gaswinning. Noorse toppolitici, doorgaans al snel bereid om samen te werken met de VN, weigeren eenvoudigweg om de grootste bron van inkomsten van Noorwegen in te perken, schrijft Nina Berglund. De olieindustrie zegt op steun van de meerderheid van de Noorse bevolking te kunnen rekenen, alhoewel de aantrekkingskracht van de oliebedrijven op jonge werkzoekenden aanzienlijk is afgenomen.
Komt er een einde aan de olie- en gaswinning?
Afgaand op de laatste peilingen lijkt er een kans dat de sociaaldemocraten weer de grootste partij worden. Een linkse regering ligt in het verschiet als Jonas Gahr Støre, de leider van de Arbeiderpartiet een coalitie kan vormen met de Centrumpartij en enkele kleinere linkse partijen, Socialistisch Links (SV), de Groenen en Rood (voormalige communisten, die overigens op voorhand afzien van regeringsdeelname). Maar Socialistisch Links, in de pollls gestegen tot bijna 10% van de stemmen, is voor afbouw van de olieproductie en daar zijn de Arbeiderpartiet en de Centrumpartij dus nog niet aan toe. Alle kleinere partijen wel. Behalve SV, de Groenen en Rood zeggen ook de meer rechtse liberalen en christendemocraten dat Noorwegen de oproep van de VN moet volgen en nu alle aanvragen voor meer offshore-exploratielicenties moet afwijzen.
Het wordt dus spannend wat er na 13 september gaat gebeuren. De Conservatieven van huidige premier Erna Solberg en de extreemrechtse Fremskrittspartiet staan in de polls beide op ongeveer 5 procentpunten verlies. Als de Arbeiderspartij het voor het zeggen krijgt maar wel afhankelijk is van een of meer van de kleinere partijen moet Støre met de billen bloot. Speculaties over het stopzetten van het boren naar nieuwe olie- en gasvelden leiden nu al tot de nodige spanningen. De Arbeiderspartij ontkent dat er een compromis ligt. Socialistisch Links zegt op dat punt geen enkel compromis te willen sluiten. SV parlementslid Lars Haltbrekken: 'We geven geen nieuwe toestemmingen voor olie- en gaswinning. En we zullen ook geen toestemming geven om meer olie en gas te zoeken.' Hij ontkende ook dat er met de Arbeiderspartij besprekingen zijn gevoerd over de oliepolitiek. De woordvoerder energie van de Arbeiderspartij Espen Barth Eide zei dat Noorwegen als het aan hem ligt niet meer olie en gas gaat produceren dan nodig is, maar dat zijn partij niet stopt met nieuwe boringen. In juli steeg de productie nog volgens de laatste cijfers.
Klimaatopwarming
Ketil Solvik-Olsen van de Fremskrittspartiet is tegen afbouw van de olie- en gasproductie omdat dit in het voordeel zou zijn van andere producenten, op de eerste plaats Rusland. De partij, die zich merkwaardig genoeg 'Vooruitgangspartij' noemt, vertegenwoordigt het klimaatopwarming ontkennende deel van Noorwegen. Partijleider Sylvi Listhaug is ook nog niet bereid gevonden haar standpunten met klimaatdeskundigen te bespreken, zegt Bjørn Samset van het klimaatonderzoeksbureau Cicero. Hij heeft inmiddels alle andere politieke partijen wel gesproken over de ernst van de klimaatopwarming en het IPCC-rapport en verbaast zich over de houding van de Centrumpartij, die vooral sterk is op het Noorse platteland. De extreme weersomstandigheden van de laatste jaren moeten boeren toch de ogen openen, zegt hij. De milieubeweging is na alle wake-up calls ook ernstig teleurgesteld in de Noorse politiek. It's business as usual. Klinkt bekend.