Amerikanen en Britten vallen Libië aan: Over tirannen en olie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

De Arabische Lente begint steeds meer op een winter te lijken. Na de succesvolle en voornamelijk geweldloze revoluties in Tunesië en Egypte is het klimaat steeds harder aan het worden. De overgebleven dictators willen niet wijken en zijn bereid om alle mogelijke middelen tegen hun eigen volk in te zetten. In Libië wordt nu ingegrepen door de internationale gemeenschap:

In Bahrein laat de Soennitische Koning, die als absoluut vorst regeert over een bevolking die in meerderheid sjiitisch is, schieten op demonstranten. Het grote buurland Saoedi-Arabië grijpt in, niet om het belaagde volk te helpen maar de Koning – 15% van soennitisch Saoedi-Arabië is Sjiitisch. De opstand zou immers makkelijk kunnen overslaan naar eigen land. De internationale gemeenschap klaagt hier niet over: lente in Bahrein komt nu even niet gelegen.

Ondertussen in Yemen weet het autoritaire regime niets beters te doen dan schieten op demonstranten:

De huidige interventie van “internationale strijdkrachten” is natuurlijk niet te vergelijken met wat er in Irak in 2003 is gebeurd – maar wel met de 2e golf oorlog in 1991(*). De Arabische Liga heeft om hulp gevraagd, en de Veiligheidsraad van de VN heeft het officieel goedgekeurd. Maar zou dit ook kunnen gebeuren voor Yemen of Bahrein? Waarom wordt er voor die mensen niets gedaan? Het antwoord is niet moeilijk te vinden: olie. Door de onrust is de olieprijs tot het niveau gestegen van vlak voor de Grote Recessie – we betalen inmiddels weer 1.60 aan de pomp. Als de onrust in Libië, en de staten in de Arabische golf niet onder controle gekregen kan worden zal deze zeker verder stijgen. Gadaffi is een terrorist, een moordenaar van zijn eigen volk en ik zal er geen traan om laten als aan zijn moorddadig regime een einde wordt gemaakt door gewapend ingrijpen. Maar laat u niet wijs maken dat om humanitaire redenen wordt ingegrepen.

(*) 1e Golfoorlog is Iran/Irak oorlog van 1980 tot 1988.

Reacties (34)

#1 Rob

Erg simplistisch stuk Michel.

A) Er zijn andere landen met conflicten, B) In tegenstelling tot Libië wordt daar niet ingegrepen, C) Dat zal wel zijn omdat Libië olie heeft.

  • Volgende discussie
#2 Michel

@1 Dank je, dan heb ik het goed gedaan.

P.S. Het Open Forum staat open voor uw doorwrochte artikelen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Joost

@2: Nou is olie misschien wel de makkelijke verklaring, maar of het ook dé verklaring is?

B.v. de VS importeert maar heel weinig olie vanuit Libië. Nu kan je zeggen dat de belangen van dat land indirect worden geschaad doordat kleine verstoringen op de oververhitte oliemarkt grote gevolgen hebben.

Een beter tegenargument is volgens mij dat als de internationale gemeenschap niks had gedaan, de “rust”, olietechnisch gesproken, binnen nu en een paar weken zou zijn hersteld. De opstandelingen waren dan wel uitgerookt door Gadaffi.

Nu gaat dat hoogstwaarschijnlijk langer duren. Ik zie overigens niet in hoe we Gadaffi op deze manier weg gaan krijgen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Michel

@3 Waar het mij vooral om gaat is te laten zien hoe hypocriet het is – maar ook dat er veel op het spel staat. Als de olieprijs echt heel hard gaat stijgen gaan er hier ook dingen knappen. Volg ook de links, met name het stuk van Tom Engelhardt en Nick Turse over The Arab Lobby

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Rob

Oei Michel, ik wilde je niet op de teentjes trappen, maar je laat teveel zaken buiten beschouwing in het stuk, zoals de geopolitieke verhoudingen, de verschillen in revoluties, het feit dat er keuzes gemaakt moeten worden, de opportunisme onder politici die uiteindelijk ook vaak maar mensen zijn, of de eventuele veranderingen in oliedistributie die een regime change met zich meebrengen. Het is een complexe kwestie en ik durf niet te zeggen dat ik wél weet hoe oorzaken en gevolgen zich tot elkaar verhouden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Joost

@4: Maar denk je niet dat we met deze aanval de instabiliteit juist langer laten voortduren? Was de meest pragmatische oplossing niet gewoon Gadaffi uit te laten razen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Michel

@6 nee, ik denk dat niemand belang heeft bij een lange periode van instabiliteit: de omliggende landen niet (de Liga) – Gadaffie heeft zichzelf helemaal geisoleerd – China en Westerse landen niet vanwege de olieprijs en de Amerikanen niet vanwege hun “veiligheidsbelangen”. En dan zijn er natuurlijk nog de mensen Libië zelf.

Wat ze ook willen vermijden is dat Gadaffie wint (want daar begon het op te lijken) en nog jaren de buurt onveilig zal maken. Dreigen met Al Qaida b.v. is not done.

Door met de luchtmacht in te grijpen hopen ze het voordeel dat Gadaffi heeft tov de rebellen te compenseren. Waarschijnlijk geven ze ook nog wel op een andere manier (indirecte) steun – dat zal nog wel blijken. Dit is een bijzonder geval, namelijk dat de internationale gemeenschap het eens is over maatregelen. De vorige keer dat dat gebeurde was tijdens de 2e golfoorlog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Tjerk

“Wat ze ook willen vermijden is dat Gadaffie wint (want daar begon het op te lijken) en nog jaren de buurt onveilig zal maken.”

Gadaffi was onze nieuwe beste vriend, toch? En wat had men dan moeten doen? Grijpt men niet in, dan slacht hij zijn eigen bevolking af.

Kun je zeggen: jamaar dat is hypocriet, want in Bahrein grijp je niet in. Nee, maar we kunnen niet overal tegelijkertijd zijn, Libië ligt een stuk dichter bij de deur, en de situatie is er veel nijpender. Die opstandelingen stonden al bijna voor de poort van Tripoli. Gisteren stond Gadaffi alweer bijna voor de poort van Bengazi.

Als we niks doen staan we in ons hemd. De opstandelingen hebben zelf gesmeekt om ingrijpen, dus… Beter iets doen dan niets doen, lijkt me.

We grijpen ook niet in Noord-Korea in (dat mag China nou eens een keer gaan doen). En is het niet aan de Arabische wereld om zelf hun huis op orde te krijgen? Moet het Westen dan politie-agent in de wereld gaan spelen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Michel

@8 ik zie niet in waarom er niets gedaan moet worden aan de situatie in Bahrein en Yemen. Wat N-Korea betreft: dat kan inderdaad als China dat wil.
Maar onze prioriteit was nooit mensenrechten en democratie maar rust en olie. Daarvoor hebben we de dictators altijd geholpen, nooit gedwarsboomd. Het was eerder een kwestie van de deksel goed vastzetten – omdat we bang waren dat de boel zou overkoken. Dat gaat een tijdje goed, tot die ketel gaat barsten. Dat is in Libië nu gebeurd. Om in de beeldspraak te blijven: we zijn nu aan het dweilen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Cerridwen

@Michel: laat de olie er buiten, die stroomt toch wel, wie er ook aan de macht is.

Ik snap de neiging niet zo goed om terwijl de Internationale gemeenschap eindelijk ingrijpt allerlei andere kanten op te wijzen.
Ik maak mij ook bezorgd over Bahrein, Jemen en Syrië, maar zie ook in dat het nu eenmaal niet mogelijk is om overal maar te gaan bombarderen waar mensen de straat op gaan. Natuurlijk is de VS dubbelzinnig in Bahrein. Maar dat hoeft echt niet zo te blijven, mocht de aandacht van de wereld weer volledig beschikbaar zijn voor het conflict daar. Ook in Libië heeft de VS een draai gemaakt naar wel ingrijpen, daartoe aangespoord door de anti-gadaffi Libiërs, de Fransen en de Britten.

Abstracte discussies zijn leuk, maar leiden ook af van de specifieke situatie die aan de hand is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Tycho

Wat me opvalt, zonder daar de implicaties van te beargumenteren, is dat naar mijn idee de VS vooral is meegegaan met Europa (en dan met name Frankrijk) omdat het niet moet lijken dat Europa op zichzelf militaire acties zou kunnen ondernemen zonder de hulp van Amerika. Wat daarnaast misschien een sub-reden van Sarkozy zou kunnen zijn is dat dergelijke acties de Europese integratie onder Frans-Duitse leiding kunnen bevorderen omdat de EU ook op militair gebied meer moet samen werken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Joost

Maar Duitsland doet niet mee…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Joost

@6: Nog iets, waarom denk je dat gadaffi aan de macht een langere periode van instabiliteit tot gevolg heeft dan nu een patstelling veroorzaken?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Michel

@13 Ik kan natuurlijk ook geen koffiedik kijken: het is de hoop dat door dit ingrijpen er snel een eind komt aan zijn bewind.
Als men niets doet dan blijft ie zitten en zal hij zijn land en andere lanen terroriseren, de man heeft bewezen dat hij daartoe instaat is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Tjerk

@Michel; het Westen kan het nooit goed doen.

– Als Westerse landen Gadaffi in de jaren tachtig of negentig hadden afgezet, dan hadden linkse intellectuelen geroepen dat het was vanwege de olie.

– Als Westerse landen nu niet hadden ingegrepen, dan hadden linkse intellectuelen gezegd: zie je wel dat ze dictators laten zitten, en de bevolking laten afslachten. Dat komt omdat Gadaffi zulke lucratieve contracten met Westerse oliemaatschappijen heeft getroffen.

– Nu grijpen Westerse landen wel in om te verhinderen dat hij zijn bevolking afslacht – terwijl Gadaffi net onze grote vriend aan het worden was, hij maakte leuke deals en hield bosjes Afrikanen tegen die naar Italië proberen te komen – en nou is het nog niet goed.

De bevolking van Libië is zelf in opstand gekomen tegen de dictator en heeft het Westen gesmeekt om te verhinderen dat hij ze dit weekend zou afslachten. En dat zou nog wel een paar weken door zijn gegaan, totdat alle ‘verraders’ en hun gezinnen afgemaakt waren.

Denk je werkelijk dat het die Libiërs verder wat uitmaakt welke electorale motieven Sarkozy hierbij heeft?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Michel

@15, Tjerk,

Ik zeg niet dat het Westen het nooit goed doet, maar ze doen het wel opmerkelijk vaak fout in het Midden-Oosten, inderdaad ja. Na alles wat er is gebeurd sinds WOII (Iran, Irak, Egypte, Israel om maar wat voorbeelden te noemen) denk ik niet dat we op onze borst moeten kloppen als het gaat om onze Midden-Oosten politiek.

Zoals ik in mijn stukje ook al aangaf is dit een bijzonder geval: de bevolking, de Arabische Liga en de VN vragen om ingrijpen. De situatie is vergelijkbaar met de 2e Golf Oorlog – ik kan dat soort gezamenlijk optreden alleen maar toejuichen. Hoe dit zal uitpakken weet ik ook niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Jos de Andere

Na de Arabische lente komt de NAVO zomer die heel lang gaat duren.

Yemen:
Veel landen zijn verdwenen van ons lijstje voor ontwikkelingshulp, zoals Egypte. Yemen niet. Trek uw conclusies.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Michel

@5 Oeps Rob, ik was vergeten mijn schoenen met stalen neus aan te trekken.

ja het is een complexe kwestie. Mijn stukje was zeker niet bedoeld om aan al die punten aandacht te besteden – wel om een punt te maken en dit aan de lezer voor te leggen zodat we daarover kunnen discussiëren. Dat is zoals blijkt, gelukt.

Als ik doe wat jij graag wilt dan heb ik daar meer dan het uurtje dat ik er vanochtend in heb gestoken voor nodig. Nogmaals, en ik meen het serieus, als je een dergelijk grondig stuk over Libië wilt schrijven, dat aan al die punten op passende aandacht besteedt, wij willen het hier graag publiceren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Tycho

@12, dat klopt, maar gaat misschien net als NL ondersteunende rol vevrullen. Toch is dit vooral een Frans iniatief, en daarmee Europees. Wat onze motieven zijn is niet geheel duidelijk. Olie en gas kregen ze ook wel van Gadaffi. Wat daarom volgens mij ook belangrijk is, wat ook inhaakt op het argument van Michel in #16, is dat al die acties (met uitzondering van Egypte in 1956) Amerikaanse initatieven waren. Sarkozy wil misschien laten zien dat Europa dat anders aanpakt (hoewel de lange termijn geschiedenis anders laat zien)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Tycho

Lees nu dat de Duitsers helemaal niet meedoen, wat een beetje jammer is

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Tycho

Maar Qatar weer wel… de situatie compliceert zichzelf

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Rob

@18 Ik verheug me op de dag dat mijn kennis over het Midden-Oosten verder reikt dan wat het Journaal te bieden heeft, maar dan nog is het de vraag of ik het Evangelie van Rob zou willen verkondigen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Rob

Daar ga ik al. Leuter ik over het Midden-Oosten terwijl Libië toch echt in Afrika ligt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Michel

@23, zo zie je maar hoe lastig het is. Libiërs zijn strikt genomen Afrikanen, maar cultureel en etnisch zijn ze meer verwant met andere volken in het Midden Oosten – vandaar de bespreking in het kader van Midden-Oosten politiek. Spreek je bij Egypte bijvoorbeeld ook van een Afrikaans land?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Ger

Ik denk dat een wezenlijk probleem met het qwesterse ingrijpen nu erin is gelegen dat de westerse politiek & media, in hossanah stemming over de realtief makkelijke en milde revoluties in Tunesië en Egypte (waar de VS via de miljardensteun aan het leger feitelijk bepalen wie daar de macht krijgt/houdt) een volstrekt ridicule analyse hebben gegegeven van de Libische situatie.

Alsof Khadafi zo zou vallen. Ik zie parallellen met de door de VS aangemodigde opstand onder Irakese sjiíeten in 1991, na afloop van de Golfoorlog, die gruwelijk hard werd neergeslagen, omdat het westen toch uiteindelijk weer een wispelturig andere afweging maakte.

Nu er een burgeroorlog aan de gang is, wordt de westerse bemoeienis nog bedenkelijker. De motivatie van Fransen & Britten is allesbehalve koosjer, met of zonder olie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Michel

@25 Inderdaad, en het zal niet makkelijk worden. Een sterke analyse die ik vanmorgen pas zag is van Josh Marshall van TalkingPointsMemo (goeie blog): Just a Bad, Bad Idea

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 wout

Ik zie nog wel een verschil in schaal tussen een beetje schieten op demonstranten en het bombarderen en platwalsen van rebellensteden.

Wat zou het Westen moeten doen in Bahrein, de oproerpolitie bombarderen? Is een beetje onrust tegenwoordig al genoeg om straaljagers van stal te halen?

Ik vind het niet raar dat er gewacht wordt totdat er een sterke tegenbeweging is, en dan wordt geprobeerd om met minimale verliezen deze beweging te steunen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Saman

Het is altijd hetzelfde met die Amerikanen, dan zeggen ze vechten voor vrijheid, en geloof me, dan worden al die onschuldige burgers weer de dupee. Altijd al zo geweest, zal niet veranderen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 KeesFlodder

“Altijd al zo geweest, zal niet veranderen.”
Klopt, toen ze ons 65 jaar geleden zogenaamd bevrijdden werden alle Nederlandse burgers daar ook de dupe van…sjongjonge

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 Michel

@29 Dat is waar 65 jaar geleden hebben ze ons bevrijd – niemand wil dat kleineren of vergeten. Maar sinds die tijd is er veel veranderd in het land – dat is het probleem.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#31 Kees Flodder

“Maar sinds die tijd is er veel veranderd in het land – dat is het probleem.”

Intern is er inderdaad veel veranderd. Zwarten mogen nu ook voorin de bus zitten e.d. Ik denk/hoop dat je doelt op internationale veranderingen. Sinds die tijd is Amerika enorm machtig geworden. Eerst in een bipolaire wereld, later als hegemoon. Het probleem daarvan is, wat je ook doet, het is nooit goed. Doe je niks, dan laat je al die vreselijke dingen gebeuren. Grijp je in, dan zullen ongetwijfeld ook burgers slachtsoffers worden van je ingrijpen. Steun je iemand met een voor jouw gunstige agenda, dan ben je amoreel. Steun je iemand met een voor ongunstige agenda, dan ben je de volgende dag geen president meer. Niemand stemt op de man/vrouw die verantwoordelijk is voor jouw baanverlies en hogere energierekening.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#32 Martijn

@30:

Maar sinds die tijd is er veel veranderd

Nou nee. Ook toen deden de Amerikanen eerst niets en was er een grote isolationistische stroming. Dat veranderde pas na Pearl Harbor.

Er is ook niets typisch Amerikaans aan. Kijk maar eens hoe rommelig dat soort besluitvorming altijd loopt in Nederland.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#33 Kees Flodder

@32
Historisch gezien heeft Amerika altijd twee extremen gehad in buitenlandse politiek (intern dan), autarkisch of juist naar buiten gericht…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#34 Michel

@32 Ja, dat is waar: het duurde even voor ze ingrepen – maar ze deden het wel en met de grootst mogelijke inzet, veel groter dan we de laatste jaren gezien hebben.

Maar wat ik eigenlijk bedoel is de binnenlandse politiek. Na WOII is politiek in de VS steeds conservatiever geworden, culminerend in de inval in Irak. Ik denk ook aan praktijken als het martelen van oorlogsgevangenen, het schenden van de Geneefse Conventie, het zonder proces gevangenzetten van (vermeende) terroristen en de volgzaamheid van de media. De lof voor de inzet tijdens WOII is verander in afgrijzen. Bij mij althans.

  • Vorige discussie