Energiebeleid EU leidt tot regeringscrisis in Noorwegen

De Noorse minderheidsregering onder leiding van de sociaaldemocraat Jonas Gahr Støre is in de problemen gekomen door de weigering van zijn coalitiepartner, de agrarische Centrumpartij, mee te gaan met recente EU-maatregelen op het gebied van energie. Noorwegen is geen lid van de EU, maar sluit zich via de EER (Europese Economische Ruimte) vrijwel altijd aan bij EU-beleid. Zonder er enige invloed op uit te kunnen oefenen. Zo heeft het land toegang tot de Europese markt en kan het ook op andere gebieden zonder problemen meedoen met de Europese lidstaten. Maar de altijd al eurosceptische Centrumpartij heeft nu bij EU's Clean Energy for All Europeans Package een rode streep getrokken. Volgens de partij ondermijnt dit pakket maatregelen de zeggenschap van het land over de eigen grondstoffen. Het pakket maatregelen dateert al uit 2019 en bestaat uit acht wetten die het energiebeleid moeten richten op de EU-doelstellingen inzake reductie van de CO2 uitstoot en het behalen van de in Parijs in 2015 afgesproken normen. Noorwegen moet deze wetten allemaal goedkeuren en meestal gebeurt dat ook. Vorig jaar spraken EU-Commissaris Timmermans en de Noorse minister voor Olie en Energie Terje Aasland nog mooie woorden over gemeenschappelijke uitgangspunten inzake het energiebeleid tegen de achtergrond van de oorlog in Oekraïne. Terwijl er nu op zijn ministerie hard gewerkt wordt aan oplossingen loopt er een rechtszaak die moet uitwijzen of de EU-wetgeving niet strijdig is met de Noorse grondwet. De leider van de Centrumpartij, de Noorse minister van Financiën, Trygve Slagsvold Vedum, heeft duidelijk gemaakt dat zijn partij stappen zal ondernemen om elke poging om het pakket ten uitvoer te leggen te stoppen. Het niet volgen van Europese regels kan grote gevolgen hebben, niet alleen voor Noorwegen, maar ook voor de lidstaten die afhankelijk zijn van Noors gas. Zoals Duitsland dat vorig jaar een derde van het gas uit Noorwegen betrok na het wegvallen van Russisch gas. Juist gisteren sloten het Noorse gasbedrijf Equinor en het Duitse RWE een nieuw contract voor vijf jaar. De vraag is dus hoever de Centrumpartij het conflict over de EU op de spits wil drijven. Dat de partij nu terugvalt op oude eurosceptische standpunten zal alles te maken hebben met de resultaten van recente lokale verkiezingen. De partij heeft zich (net zoals hier nu de BBB) altijd sterk gemaakt voor zeggenschap van de regio's. De coalitiepartijen hebben bij de laatste verkiezingen in maar liefst 81 districten verloren, wat op het kaartje in dit bericht goed is te zien. De verkiezingen hebben er uiteindelijk toe geleid dat de Arbeiderspartij 39 burgemeesters verloor en de Centrumpartij 42. Voor een partij met een machtsbasis in de regio is dit een gevoelige klap. Sociale media Terwijl de Noren op energiegebied de EU in de steek dreigen te laten, geven ze Europa nu wel een voorbeeld bij de aanpak van de macht van de sociale media multinationals. In Noorwegen geldt al een verbod op zogenoemde ‘gedragsreclames’ op Facebook en Instagram. Noorwegen had Meta eerder dit jaar een dagelijkse boete van 1 miljoen kronen (ongeveer 85.000 euro) opgelegd als het bedrijf doorgaat met het verzamelen van online gegevens van Noorse gebruikers. Daarna heeft het land een uiteindelijk goedgekeurd verzoek ingediend voor een breder Europees verbod voor de dertig landen in de Europese Economische Ruimte. Daaronder vallen alle EU-lidstaten en Liechtenstein, IJsland en Noorwegen. Socialemediaplatforms Facebook en Instagram, beide dochterbedrijven van Meta, moeten in alle lidstaten van de Europese Unie binnen twee weken stoppen met gepersonaliseerde reclames. Dat heeft het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB), de Europese organisatie van privacywaakhonden, woensdag besloten. Aangezien het hoofdkantoor van Meta in Ierland zetelt is het nu aan de Ierse Data Protection Commission om Meta binnen twee weken de wacht aan te zeggen. Het bedrijf zint nog op een uitweg.  

Quote du jour | onvoorwaardelijke bijstand in Noorwegen

QUOTE - In Noorwegen heeft een gemeente besloten om een bijstandsexperiment te houden, waarbij deelnemers meer geld kregen en aan minder voorwaarden hoefden te voldoe… hee, wacht, dat klinkt bekend! Wat een goed idee! En natuurlijk is het dan heel interessant wat de bevindingen zijn van deze studie. Toch? Als het antwoord ja is, dan heb je geluk, want de resultaten zijn zojuist gepubliceerd. EN WAT ER TOEN GEBEURDE DAT VERWACHTTE NIEMAND:

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

De riddersprong van Sigvat Leirholar

ACHTERGROND - In het Jotunheimen National Park – de naam betekent ’thuis van de reuzen’ – ten noordoosten van de Noorse stad Bergen, stroomt de rivier de Sjoa met een totale lengte van 98 kilometer. De rivier ontstaat uit het smeltwater van de oostelijk gelegen gletsjers en stroomt uiteindelijk via fjorden richting zee.

Het Jotunheimen National Park is één van de meest bekende Noorse wildernislocaties. Het telt niet minder dan zestig gletsjers, diverse watervallen en cataracten. Ook zijn hier de hoogste bergtoppen van Noorwegen; ze komen tot boven de 2300 meter. Wie het gebied op Google Maps opzoekt, verdwaalt al snel in de enorme hoeveelheid rivieren en stromen, want zoals bijna elk fjordengebied in Noorwegen is het een schier onontwarbare geografische kluwen.

(foto C.T.A.A. Overduin)

De nog rustige Sjoa zoals die stroomt vanaf de gletser naar het westen

Sage

In het dal van de Sjoa is een in de plaatselijke folk-lore bijzondere plaats, genaamd de Ridderspranget oftewel Riddersprong. Hieraan is een sage verbonden die (zoals de meeste sagen) voorhanden is in diverse varianten. De sage is aan het eind van de negentiende eeuw vastgelegd door historicus en folkloreverzamelaar Ivar Kleiven.

Omdat het ondoenlijk is alle varianten te behandelen, geef ik hierbij de grote lijnen weer, die in (bijna) alle versies voorkomen. De sage biedt diverse historische aanknopingspunten, zodanig zelfs dat het mogelijk is dat het hier een mondeling doorverteld historisch verhaal betreft, uiteraard in de loop der tijden op diverse manieren aangepast zoals dat gaat in de mondelinge traditie.

Foto: David Lewis (cc)

Noren strijden om hun olie

Noorwegen is wereldleider op het gebied van elektrisch aangedreven auto’s. In de eerste helft van 2021 kozen maar liefst 3 op de 4 particuliere consumenten die een nieuwe auto kochten in Noorwegen voor een emissievrije elektrische auto. De overheid stimuleert het elektrisch rijden met gunstige belastingtarieven. Het doel is dat Noorwegen in 2025 geheel fossielvrij rijdt. Maar in de maandag gestarte verkiezingscampagne voor de parlementsverkiezingen op 13 september bleek olie nog steeds een politiek strijdpunt. En dan gaat het vooral over de mate waarin het land de winning van olie en gas gaat terugschroeven. Voorlopig hebben de grote partijen afwijzend gereageerd op de oproep van de Verenigde Naties na het verschijnen van het laatste IPCC-rapport om te stoppen met de olie- en gaswinning. Noorse toppolitici, doorgaans al snel bereid om samen te werken met de VN, weigeren eenvoudigweg om de grootste bron van inkomsten van Noorwegen in te perken, schrijft Nina Berglund. De olieindustrie zegt op steun van de meerderheid van de Noorse bevolking te kunnen rekenen, alhoewel de aantrekkingskracht van de oliebedrijven op jonge werkzoekenden aanzienlijk is afgenomen.

Komt er een einde aan de olie- en gaswinning?

Afgaand op de laatste peilingen lijkt er een kans dat de sociaaldemocraten weer de grootste partij worden. Een linkse regering ligt in het verschiet als Jonas Gahr Støre, de leider van de Arbeiderpartiet een coalitie kan vormen met de Centrumpartij en enkele kleinere linkse partijen, Socialistisch Links (SV), de Groenen en Rood (voormalige communisten, die overigens op voorhand afzien van regeringsdeelname). Maar Socialistisch Links, in de pollls gestegen tot bijna 10% van de stemmen, is voor afbouw van de olieproductie en daar zijn de Arbeiderpartiet  en de Centrumpartij dus nog niet aan toe. Alle kleinere partijen wel. Behalve SV, de Groenen en Rood zeggen ook de meer rechtse liberalen en christendemocraten dat Noorwegen de oproep van de VN moet volgen en nu alle aanvragen voor meer offshore-exploratielicenties moet afwijzen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Closing Time | Fire! Orchestra

Fire! Orchestra is een Noorse experimentele supergroep rond saxofonist Mats Gustafsson, een man die z’n sporen al ruim verdiend heeft in de experimentele en geimproviseerde jazz.

Het begin dit jaar verschenen album Ritual is een behoorlijk hectische kruising tussen Big Band, rock en geimproviseerde jazz. Het is een album dat barst van de energie, en zich kenmerkt door een groots geluid dat heen en weer meandert tussen chaos en georganiseerde repetitiviteit, met onder andere twee drummers, krijsende saxofoons, manische klarinetten, en uithalende hoorns.

Foto: Trebz (cc)

Noorse Centrumpartij wil een betere deal met de EU

ELDERS - Coronamaatregelen verschillen van land tot land. Grenzen tellen weer. Is dit een opmaat naar een herwaardering van de nationale staat in Europa? De Noorse Centrumpartij pleit voor een lossere relatie met de Europese Unie.

In vergelijking met Nederland is Noorwegen minder zwaar getroffen door de tweede golf in de corona-pandemie. Maar ook hier zullen de feestdagen er anders uit zien dan andere jaren. De regels voor bezoek thuis worden enigszins versoepeld: twee feestdagen naar keuze mag de Noorse familie opschalen van vijf naar tien bezoekers. Horeca is nog wel open maar alcohol mag er niet geschonken worden met als gevolg dat veel cafés en restaurants toch maar gesloten blijven.

Locaal, zoals in Oslo, gelden strengere regels. ‘Qua reizen is Noorwegen streng. De Noren worden opgeroepen niet naar andere regio’s te reizen. Voor buitenlanders is reizen naar Noorwegen lastig. Allereerst moet je een negatieve testuitslag laten zien die niet ouder is dan 72 uur. Als je niet in Noorwegen werkt of woont moet je vervolgens minimaal tien dagen in quarantaine’.(RTL nieuws). Al hoeft dat sinds kort niet meer gedwongen in een quarantaine hotel op de luchthaven. De Noren zijn wel streng in de handhaving van deze regels, bleek deze zomer toen alle passagiers van een Frans vliegtuig in quarantaine moesten omdat ze één minuut na het ingaan van de regels waren geland. Een doktersassistente is onlangs veroordeeld tot gevangenisstraf wegens het niet in acht nemen van de quarantaine regels na een bezoek aan haar vriend in Londen.

Foto: Høyre (cc)

Noorwegen betaalt klimaatbeleid uit opbrengst fossiele brandstof

ELDERS - Olieland Noorwegen werkt hard aan verduurzaming.

Grootschalig elektrisch vliegen is nog ver weg, maar Noorwegen werpt zich op als proeftuin voor de elektrische luchtvaart. In 2040 moeten alle binnenlandse vluchten worden uitgevoerd door elektrische of hybride toestellen. Luchthavenautoriteit Avinor, eigenaar van de ruim veertig luchthavens in het land, wil binnenkort de eerste aanbesteding uitschrijven voor een commerciële route voor een elektrisch vliegtuig met negentien passagiers, dat vanaf 2025 moet gaan vliegen. Het FD (€) doet verslag van een vlucht met de Pipistrel Alpha Electro G2, een Sloveens vliegtuig dat als eerste elektrische tweezitter is gebouwd voor commerciële doeleinden. De prestaties zijn vooralsnog beperkt: het toestel vliegt maximaal anderhalf uur, de maximumsnelheid is zo’n 200 kilometer per uur en het draagvermogen is slechts 560 kilogram. De geluidsoverlast is minimaal, je hoort alleen de propellor.

Ook elders wordt durk geëxperimenteerd met elektrisch vliegen, maar Noorwegen is wel een geschikte proeftuin omdat de afstanden relatief kort zijn, en het aantal passagiers op de binnenlandse vluchten niet zo groot is. Vliegen is in Noorwegen, zeker in het noorden, erg gebruikelijk. Je kunt er in twintig minuten een ziekenhuis bereiken waar je over de weg acht uur voor nodig hebt. Noren vliegen ook daarom meer dan de meeste andere Europeanen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Closing Time | Deaf Center

Deaf Center is het muzikale project van de Noren Otto Totland en Erik Skodvin. De laatste geeft ook platen uit onder de naam Svarte Greiner. Het zit allemaal een beetje in de richting van Dark Ambient en “Acoustic Doom”: duistere, rustige muziek die meestal een niet al te optimistische kijk op het leven etaleert. Als Deaf Center zijn ze dan weer vrij toegankelijk.

Foto: Chris-Håvard Berge (cc)

Olieproducent gaat voor het milieu

ELDERS - De nieuwe conservatieve regering van Noorwegen gaat de olie- en gaswinning verder afbouwen.

Noorwegen heeft sinds een paar weken een nieuwe regering. Opnieuw een rechtse minderheidsregering onder leiding van Erna Solberg. Haar Conservatieve partij en de populistische Vooruitgangspartij van Siv Jensen hebben steun gekregen van de liberalen onder leiding van Trine Skei Grande. Dat betekent dat de Noorse regering nu steunt op drie vrouwelijke partijleiders.

De liberalen (Venstre, een kleine sociaal-liberale partij) hebben voor de versterking van de tweede regering Solberg enkele concessies weten af te dwingen over de oliewinning en de bontindustrie. Ola Elvestuen, de liberale klimaatminister, wil af van de verslaving aan fossiele brandstoffen. Hij stimuleert elektrisch rijden. Al bestaande belastingvoordelen voor elektrische auto’s worden gehandhaafd. Stekkerauto’s beslaan nu 39% van het wagenpark, maar volgens berekeningen van de vereniging van elektrische autobezitters Norsk Elbilforening kan dat dit jaar oplopen naar 50%. Door batterijauto’s vrij te stellen van aanschafbelasting, btw en wegenbelasting, kunnen ze concurreren met benzine- en dieselwagens, vooral met dank aan de toch al torenhoge belastingen op reguliere auto’s. Een Volkswagen eGolf is in Noorwegen goedkoper dan een ‘gewone’ Golf. Verder mogen e-rijders op de busbaan, gratis parkeren en hoeven ze geen tol te betalen.

Foto: Pitch87 (cc)

Noorwegen blijft verdeeld

ELDERS - Noorwegen gaat op 11 september naar de stembus. Grote verschuivingen worden niet verwacht.

Sinds 2013 zit er in Oslo een minderheidsregering van conservatieven en populisten onder leiding van premier Erna Solberg met gedoogsteun van de christendemocraten en liberalen. De socialisten, de grootste partij in het parlement, staan in de polls op licht verlies.  Solberg doet het beter als beoogd premier dan haar socialistische rivaal Jonas Gahr Støre. De voorspellingen wijzen niet op grote veranderingen. Het zal er vooral om gaan welke partij de grootste wordt. Sommige peilingen voorspellen dat de conservatieven de socialisten voor het eerst sinds 1927 in grootte voorbij zullen streven.

Peilingen door TV2 van deze week geven de socialisten 26,7% (was in 2013 30,8%), Solberg’s Høyre (conservatieven) staat hier op 24,7% (26,8%), de Fremskrittspartiet (Vooruitgangspartij, populisten) zou op 15,4% uitkomen (16,3%). Van de grote partijen staat alleen de Centrumpartij op winst (11.1% tegen 5,5% in 2013). Lichte winst wordt voorspeld voor de Christendemocraten, Socialistisch Links en de Groenen.  De Miljøpartiet De Grønne blijft met 3,5% in de polls nog net onder de kiesdrempel van 4%, net als Venstre (Liberalen).

De verkiezingscampagne heeft een zeldzaam conflict opgeleverd met buurland Zweden vanwege uitlatingen van de Noorse minister van immigratie Sylvi Listhaug (Vooruitgangspartij) die deze week in Zweden op bezoek was. Listhaug zei dat Noorwegen het voorbeeld van Zweden op het gebied van integratie van nieuwkomers niet moet volgen. Na een bezoek aan Rinkeby, een voorstad van Stockholm met veel geweldsincidenten, zei ze dat er in Zweden wel zestig ‘no go’-gebieden zijn en dat Noorwegen hiervan moet leren. Helene Fritzon, de Zweedse minister voor immigratie, noemde haar uitspraak complete nonsense en zegde onmiddellijk een afspraak met haar af omdat ze niet wilde figureren in de verkiezingscampagne van Listhaug. In een televisiedebat gebruikte de leider van de socialisten Støre het voorval dezelfde dag nog om premier Solberg uit te dagen over haar leiderschap. Zijn voornaamste verwijt aan de premier is dat zij in de coalitie met de Vooruitgangspartij het land verdeeld heeft en mensen tegen elkaar opzet. Maar zijn tegenvallende populariteit lijkt er op te wijzen dat ook deze socialist niet in staat is het tij te keren.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende