WW: Nobelprijs voor (1/3e) Nederlander

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland. Vlaggen, feest en taart! Het kan u bijna niet ontgaan zijn, Nederland is een Nobelprijswinnaar rijker. Andre Geim mag zich als negentiende Nederlander voegen in het rijtje goden dat de Nobelprijs  in de wacht mocht slepen. Een kleine kanttekening is dat niet alleen Nederland aanspraak kan maken op het succes. Geim is geboren in Rusland en woont en werkt al jaren in Engeland, waar hij ook het meeste onderzoek deed waarvoor hem de Nobelprijs voor de Natuurkunde werd verleend. Geim krijgt de Nobelprijs, die hij moet delen met mede-professor Konstantin Novoselov, voor het onderzoek naar het tweedimensionale materiaal grafeen. Waar grafiet (de stift van potloden is hiervan gemaakt) bestaat uit meerdere laagjes koolstof is grafeen één enkel laagje koolstofatomen. Het materiaal is dus één atoom dik, dunner kan niet. Waar aanvankelijk werd gedacht dat zo'n laagje theoretisch wel mogelijk maar zeer instabiel zou zijn, bedachten Geim en co een methode om grafiet laagje voor laagje tot grafeen te reduceren. Hiervoor gebruikten ze plakband om steeds een laagje van het grafiet af te trekken, net zolang tot er een monomoleculaire laag overbleef. (Dit werd gisteren mooi verteld en geillustreerd door promovendus Diederik Jekel in De Wereld Draait Door (video, vanaf 6.20.)

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Video: André Geim, onze nieuwe Nobelprijswinnaar

Wie is André Geim? Wat is dat grafeen waar hij zijn wetenschappelijke faam aan dankt? Hier drie video’s die daar wat opheldering over geven: Een korte animatie, een trucage over mogelijke toepassingen en een lezing van de winnaar zelf.
Leuk om te memoreren dat André Geim in 2000 een IgNobelprijs kreeg voor onderzoek waarbij hij een kikker liet zweven in een magnetisch veld. Deze video opent hier het bal. (@hmblank, videovolt).

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nobelprijs voor de Vrede naar Obama

obama cairoDe Nobelprijs voor de Vrede gaat naar de Amerikaanse president Barack Obama. Deze beslissing zal ongetwijfeld zure reacties opleveren in trant van “wat heeft ie dan bereikt?”. Maar het is wel een feit dat na jaren van neoconservatieve polarisatie met een serie oorlogen en terroristische aanslagen tot gevolg Obama direct de hand heeft uitgereikt naar de islamitische wereld. Denk bijvoorbeeld aan zijn speech op de universiteit van Caïro. Ook in de Verenigde Staten heeft hij juist door zijn verzoenende houding tijdens zijn verkiezingscampagne veel stemmers voor zich weten te winnen. Obama is in die zin een vredesstichter en een verschil van dag en nacht met zijn oorlogszuchtige voorganger. Dat het land zich nu weer splijt over de gezondheidszorg plannen is niet zozeer aan hem te wijten maar een abject clubje onruststokers uit de Republikeinse partij en de verzekeringswereld.

De Nobelprijs voor de Vrede kan nu eenmaal geen objectief wetenschappelijke afweging zijn, het is altijd een politieke keuze. Deze keer is het een moedige keuze geworden door iemand te eren die nog middenin zijn rol zit, een aanmoedigingsprijs. Een keuze voor Vaclav Havel of Helmut Kohl was veiliger geweest maar zou van minder lef getuigen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Nobelprijzen voor Natuurkunde en Geneeskunde

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Alfred Nobel, hier nog zonder CCD gefotografeerd (Foto: Flickr/BlatantNews.com)

Deze Wondere Woensdag valt midden in het Nobelprijs- geweld. Vandaag zal de winnaar (of zullen de winnaars) van de Nobelprijs voor Scheikunde bekend worden, waarna de komende dagen Literatuur, Vrede (altijd erg controversieel) en Economie aan de beurt zijn. Daar moeten we dus even op wachten. Maar eergisteren en gisteren werden respectievelijk de Nobelprijzen voor Geneeskunde en Natuurkunde uitgedeeld.

De Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde zoals hij officieel heet werd dit jaar uitgereikt aan een drietal Amerikaanse onderzoekers Elizabeth Blackburn, Carol Greider en Jack Szostak “voor de ontdekking hoe chromosomen worden beschermd door telomeren en het enzym telomerase“. Telomeren zitten aan de uiteinden van de chromosomen en hun functie was aanvankelijk niet bekend. Wat de drie wetenschappers langzaam maar zeker aantoonden was dat de telomeren het DNA beschermen. Chromosomen zonder telomeren bleken in een experiment onbeschermd te zijn en vertoonden na verloop van tijd schade. Bovendien worden de chromosomen met iedere celdeling kleiner zonder telomeren. Mét telomeren werd de schade voorkomen en kunnen cellen zich langer vermenigvuldigen.

Ook ontdekten de drie prijswinnaars in de jaren ’80 hoe telomeren gevormd worden. Hier is het enzym telomerase voor verantwoordelijk. Het telomeer wordt bij elke celdeling ongeveer 100 nucleotiden korter, maar telomerase zorgt na elke deling dat dit weer verlengd wordt tot de oorspronkelijke lengte. Een en ander wordt visueel goed weergegeven in een duidelijke poster. De ontdekking en beschrijving van de telomeren en telomerase heeft erg veel impact gehad op onderzoek naar ouderdom, kanker en allerlei erfelijke ziektes. Maar in essentie hebben ze ons een veel beter begrip gegeven van wat er allemaal gebeurt in de menselijke cel.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Internet stopt Hitler

Stop de servers! Brekend nieuws! Internet stopt Hitler!

“Who knows, if the Internet had existed at the time, perhaps Hitler’s criminal plot would not have succeeded – ridicule might have prevented it from ever seeing the light of day.” (AP) Nobelprijs winnaar Jean-Marie Gustave Le Clezio breekt een lans voor het internet. Volgens Le Clezio werkt de toegang tot informatie via het internet preventief tegen het uitbreken van conflicten. Indien deze informatietechnologie eerder was geïntroduceerd had het zelfs de Tweede Wereldoorlog kunnen voorkomen aldus de winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur.

Het is mooi dat in tijden waarin nihilistische schnabbelaars als Andrew Keen ruim baan krijgen om hun negatieve kijk op het internet te ventileren er nu ook eens iemand opstaat om ‘al dat moois wat wij samen creëren’ te verdedigen. Maar wellicht vergallopeert Le Clezio zich hier toch een beetje? Hoe had het internet met haar weblogs, wikipedia’s en andere Web 2.0 thingies de opkomst van het nazisme en de daarop volgende Wereldoorlog en Holocaust überhaupt kunnen voorkomen? Zou het internet deze processen misschien juist niet versneld hebben?

Had de Weimar Republiek de kloof met de Duitse burger al bloggend kunnen dichten? Had een middelgroot genuanceerd Duits weblog de negatieve beeldvorming rondom joden kunnen terugdraaien en de propaganda van de NSDAP succesvol ontrafeld? Wie had op 1 september 1939 de Polen gewaarschuwd via Twitter? Wanneer zou de eerste Wikipedia pagina over concentratiekampen zijn aangemaakt? “…This article documents a current event. Information may change rapidly as the event progresses”. Had men in het Witte Huis en in de Londense Cabinet War Rooms de Hyves van Anne Frank gelezen en besloten D-day met een jaar te vervroegen?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nobelprijs economie voor Paul Krugman

Alfred Nobel (Foto: Flickr/niznoz)

Eerder vroeg GeenCommentaar zich af of de Zweedse Rijksbank zich gezien de kredietcrisis niet achter de oren moest krabben voor het aantal malen dat ze de Nobelprijs voor de Economie aan aanhangers van de Chicago School of Economics hebben gegeven. De Zweden vonden dat zelf blijkbaar ook, want ze hebben de prijs dit jaar aan Paul Krugman gegeven.

De prijs is officieel voor het baanbrekende werk dat hij heeft gedaan op het gebied van globalisering, maar dat is maar het halve verhaal. Bij een groter publiek is Krugman namelijk vooral bekend als economisch columnist van de New York Times. In die hoedanigheid voorspelde hij al in 2005 de huizencrisis. Ook begon Krugman al tijdens de campagne van 2000 te ageren tegen de belastingplannen van Bush. Dus er is best kans dat dit inderdaad excuses zijn voor al die vrijemarktfundamentalisten die de prijs eerder kregen.

Hier vertelt hij over de ondergang van de Amerikaanse middenklasse:



Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige