‘Het IJzeren Gordijn komt terug’

De Finse oud-premier Alexander Stubb van de conservatieve Nationale Coalitiepartij ziet dat Poetin met de oorlog in Oekraïne bereikt wat hij juist wilde voorkomen: een eensgezind Europa en een versterking van de NAVO. Hij was er altijd al voor dat zijn land zou toetreden tot de NAVO. Nu blijkt uit opiniepeilingen dat voor het eerst een kleine meerderheid zijn standpunt deelt. Stubb:  'Na dit conflict zullen we een verdeeld Europa krijgen. Aan de ene kant het autoritaire Rusland en aan de andere kant een verbond van democratieën. Het IJzeren Gordijn is dan terug. Dat is de realiteit waar we mee moeten leven.' Het juiste moment De Finse regering heeft zich nog niet uitgesproken over een NAVO-lidmaatschap. De Zweedse wel. De Zweedse premier Magdalena Andersson verwierp deze week oproepen van de oppositie om nu ook toe te treden tot de NAVO. Dat zou volgens haar de veiligheid in Europa niet ten goede komen. De twee neutrale landen, die de afgelopen maand al wel bij NAVO-vergaderingen aan tafel zaten, hebben afgesproken het beleid op dit punt met elkaar af te stemmen. Dit verklaart wellicht de aarzeling van een meerderheid van Finse parlementariërs om zich nog niet uit te spreken over de kwestie. Voor Finland weegt de stap naar het NAVO-lidmaatschap zwaarder gezien de directe grens van 1340 kilometer met Rusland. En, zoals de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Anne Linde zei: "Op dit moment, midden in een crisis, is het niet het juiste moment om grote veranderingen door te voeren in ons veiligheidsbeleid". De regering kondigde wel aan dat ze de defensie-inspanningen gaat verhogen tot de NATO-norm van 2% van het BNP. Dat zal de Zweedse wapenfabrikanten zoals Saab en Bofors goed doen. Ook in Zweden draait de publieke opinie. Net als in Finland laat een recente peiling zien dat nu ook in Zweden een kleine meerderheid van 51% voor het NAVO-lidmaatschap is, in januari was dat nog 42%. In het parlement roept de centrumrechtse oppositie van Zweden al langer op tot lidmaatschap, maar de Sociaaldemocraten, Links en de Groenen en de extreemrechtse Zweden Democraten (SD) hebben zich tot nu toe daartegen de beweging verzet. De SD zou bereid zijn een draai te maken, waarmee er een meerderheid in het parlement ontstaat voor het NAVO-lidmaatschap. Dat extreemrechts in Zweden kiest voor het 'verbond van democratieën' is interessant gezien de standpunten van sommige overeenkomstige partijen elders in Europa die Poetins autoritaire leiderschap altijd hebben toegejuicht. 'Ik verscheurde je foto...' In Frankrijk probeert het Rassemblement National van Marine Le Pen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen ook een ander gezicht te tonen. De partij heeft alle verkiezingspamfletten met een foto van Le Pen en Poetin vernietigd. Of dat het einde van een liefde betekent is niet geheel duidelijk. Haar concurrent bij de verkiezingen is Éric Zemmour die ooit droomde van een Franse Poetin en - sinds kort met steun van Le Pen's nicht Maréchal- het  strengst mogelijk immigratiebeleid voorstaat - als het om 'Arabieren' gaat. Zemmour veroordeelt de invasie van Rusland in Oekraïne en zegt nu, geconfronteerd met dalende cijfers in de polls, dat hij geen bezwaar heeft tegen vluchtelingen uit Oekraïne, 'als ze familie hebben in Frankrijk'. Eerder heeft hij er voor gepleit dat Frankrijk zich uit de NAVO terugtrekt. Ook Le Pen belooft dat ze, als ze als president wordt gekozen, een eind zal maken aan het Franse NAVO-lidmaatschap. In de peilingen zijn de kansen voor Macron sinds het begin van de oorlog in Oekraïne flink gestegen. Multipolariteit Een nieuw IJzeren Gordijn in Europa vernietigt het streven naar multipolariteit, dat sinds het einde van de Koude Oorlog de internationale betrekkingen heeft beïnvloed. De hoop op een geopolitiek machtsevenwicht met meerdere grote spelers lijkt vervlogen als we weer moeten gaan denken in termen van wij (het westen) en zij (Rusland, China). In VPRO's Bureau Buitenland wees de Maastrichtse hoogleraar Mathieu Segers gisteren op de totale afwezigheid van de Verenigde Naties in deze oorlog. De VN is tenslotte een organisatie die is opgericht om de wereldvrede te handhaven en die in het verleden juist daarvoor ook op allerlei plaatsen actief is opgetreden. Over de partijen en blokken heen. Nu lijkt de wereld opnieuw af te stevenen op een indeling in gesloten kampen. Afgebakend door muren, hekken en een 'ijzeren gordijn'.

Door: Foto: Jim Maurer (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het einde van een hegemoon

, door

Terwijl Noord-Afrika in brand staat, gaan mijn gedachten uit naar de VS, het land waar ik nu 2,5 jaar woon. In die korte periode heb ik een reus door zijn knieën zien zakken. De Amerikaanse hegemonie is voorbij. Het land blijft machtig, maar zal over aanzienlijke tijd een primus inter pares zijn in een multipolaire wereld. En dat is wel zo gezond.

Toen ik net een maand in New York woonde, vielen de banken als dominostenen om. De Britse filosoof John Gray was er snel bij door de Amerikaanse supermacht dood te verklaren (lees het stuk!). Dat de Verenigde Staten zich in een machtsval begeven, dat is al jaren duidelijk. Dat de supermacht zo snel van zijn sokkel valt, dat is de grote verrassing die de kredietcrisis heeft blootgelegd, zo luidde Gray’s stelling. Het NRC, dat het stuk vertaalde voor zijn opiniepagina, omschreef Gray’s stelling als volgt: 1991 het einde van de Soviet Unie, 2008 het einde van de VS. Een cartoon toonde Mickey Mouse die zich door het hoofd had geschoten.

Het stuk kreeg stevige kritiek. Wacht maar, Amerika is nog niet verslagen, zo klonk het. En inderdaad, de supermacht leek zijn plek weer met succes te claimen. Obama werd president. De banken solvabel. De ergste ellende leek voorbij.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.