De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Een goed leven, klein nieuws
Wat is een goed leven? Ronald Dworkin schrijft daarover een verhaal in de New York Review of Books. Hij heeft het over morele standaarden (hoe wij moeten handelen naar anderen) en over ethische standaarden (hoe we zouden moeten leven). Hij spreekt over de imperatief van je leven een kunstwerk te maken. Maar wat zijn de criteria? Is een leven als dat van Van Gogh mislukt omdat hij arm en onbegrepen stierf?
Terwijl ik het verhaal zit te lezen, gaat de telefoon. Een schoonzus vertelt dat de zoon van een andere schoonzus ruw is vermoord in Kenya. Wij zakken door de grond. In de kranten en op internet is het later klein nieuws: “zendeling in Kenya vermoord”. Niks zendeling, denk ik, mijn kleine neefje van één meter 90!
De familie vertelt hoe ze nog vorig jaar hebben geholpen met het huis beter te beschermen tegen inbraak, maar ook dat die bescherming niet veel betekende. Mijn neef en zijn vrouw werkten aan een weeshuis, al meerdere jaren, via een Baptistische hulporganisatie. De ouders vertellen dat Buitenlandse Zaken zeer behulpzaam en ondersteunend is. Zij vliegen naar Kenya en verwachten deze week te blijven. De kerk die hem uitzond heeft de avond na de moord een bijeenkomst in Groningen waar 450 mensen komen.
Mens, samenleving en science fiction
Filosofie van de Toekomst van Fred Keyzer is een interessante inleiding in de filosofische onderbouwing van science fiction. Het boek pleit ervoor om science fiction te gebruiken om filosofische ideeën uit te werken. Dat is geen raar idee: in dit genre kunnen we kijken naar andere levensvormen, de effecten van technologische vernieuwing op de samenleving en bijzondere fysische fenomenen als tijdreizen.
Boeken als the Physics of the Metaphysics of Star Trek gaan over de bijzondere fysische fenomenen: ruimtereizen, tijdreizen etc. etc. Vaak verzinnen schrijvers bepaalde fenomenen en dan is het aan natuurkundigen of filosofen om te kijken of het wel mogelijk is. Kan je sneller dan het licht reizen? Dematerialiseren en dan rematerialiseren?
Fred Keyzer is een filosofisch antropoloog en dus gaat zijn interesse naar fenomenen die ’the Human Experience’ veranderen. Of naar veranderingen in de aard van mensen zelf. Hij stelt dat het menselijke bestaan over tijd fundamenteel zal veranderen. Als je bedenkt waar leven ooit vandaan is gekomen (een-cellige wezens als eukartya, die als een grijzige massa ooit de hele wereld bedekte), dan zal de toekomst onvoorstelbaar zijn. Science fiction kan op een consequente manier zulke scenario’s uitwerken: worden we bijvoorbeeld opgenomen in een technologische singulariteit, een supercomputer?
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Democratie zonder een gezamenlijke moraal
Onze samenleving wordt steeds diverser. Er ontstaan steeds grotere meningsverschillen over welke kant de samenleving op moet. Dat uit zich misschien het best door de recente vorming van een kabinet waarbij ‘rechts zijn vingers af zou likken’ en dat op allerlei ‘linkse hobby’s’ bezuinigt. Is het een probleem als er niet een gemeenschappelijke moraal is? Dat is de vraag die centraal stond bij de tweede debatavond van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks en de GroenLinks Academie. De avond stelde het consensus-gerichte denken van Klaas van Egmond tegenover de opvattingen van Dick Pels, die het belang van politieke tegenstellingen daartegenover stelde.
Klaas van Egmond is professor milieukunde aan de Universiteit Utrecht. Daarvoor was hij als directeur van het Milieu- en Natuurplanbureau betrokken bij het onderzoek naar en het beleid over milieu en klimaat. Zijn centrale stelling is dat we als samenleving een gedeelde doelstelling moeten hebben: “Dat betekent dat je een visie moet hebben over het goede leven. Zeker nu we de grenzen aan de groei bereikt hebben, moeten we kiezen: voor welke kwaliteit van leven bieden we ruimte?” Van Egmond onderscheidt, twee grote tegenstellingen in waardenorientaties van mensen. Hij ziet een tegenstelling tussen materiele en immateriele waarden, en tussen zelf- en gemeenschaps-gerichte waarden. In alle vier de richtingen kan een samenleving doorslaan. In reactie op het ontaarden van het communisme, dat te sterk op de groep gericht was, slaat de huidige samenleving door in het egoisme. In ons huidige economische stelsel ‘graait’ volgens Van Egmond ‘de invisible hand er op los’. Dat is de reden van de financieel-economische crisis: “Er is niets mis met voor je zelf opkomen, maar in overdrijving is het rampzalig.”
Het Saillant | Symboolwetgeving? Niks mis mee
Excessieve topinkomens aanpakken met een belastingmaatregel? De VVD is er als eerste bij om het ‘symboolwetgeving’ te noemen. Maar er is helemaal niets mis met symboolwetgeving. Juist deze wetten geven een inkijkje in de intenties van een overheid. Wat voor normale wetten ook al geldt, geldt voor symboolwetgeving nog sterker: het is de boodschap die telt.
Topinkomens en dierenseks gaan we aanpakken. Ja, hoe dan? Met een wet die weinig helpt, want nauwelijks handhaafbaar. De graaitax dan, die moet dikke salarisssen afromen, maar zal uiteindelijk geen einde maken aan de hogere hebzucht. Zinloos dus, op het eerste gezicht. En de term symboolwetgeving zingt al in het rond.
Met symboolwet neem je een wel een maatregel, maar tegelijkertijd neem je die maatregel niet. Want een adequate handhaving ontbreekt of is onmogelijk.
Wat mij betreft is symboolwetgeving niet onzinnig. Symboolwetgeving biedt enorm veel inzicht in de intenties van de wettenbouwers. Een aardige vorm van symboolwetgeving is de identificatieplicht. Hoewel deze niet helemaal zuiver onder de definitie valt, want brede parlementaire consensus. Zoals het symboolwetgeving betaamt is de indentificatieplicht wel een volstrekt zinloze maatregel: handhaving verre van waterdicht en het doel van de wet wordt niet gehaald.
Maar de wet heeft wel een duidelijke boodschap: “Wij van het CDA vertrouwen u geen van allen.” (Wij van VVD, PvdA en D66 vertrouwen u overigens evenmin.) Dat is goed om te weten. Symboolwetgeving moet het hebben van de intentie, niet van het resultaat. En die intentie is controle, de boodschap is wantrouwen.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Het Saillant | Nood breekt wetten en fatsoen
“Ja, ik heb gisteravond sex gehad met haar. Maar dat deed ik vanuit het perspectief dat ik nog haar vriendje was. Ik snap dat dat voor wat verwarring zorgt, schat. Om onduidelijkheid te voorkomen had ik er beter aan gedaan om gewoon bij jou in bed te kruipen.” En dan gewoon geen ‘sorry’ zeggen. Knap hoor, als je daar mee weg komt.
Enfin, gisteravond. Je weet hoe het af loopt, maar toch blijf je kijken. Balkenende zet de conclusies van de Commissie-Davids weg als ‘een mening’. Marriët Hamer speelt boos. Oppositie ruikt bloed. Balkenende frommelt ergens het woord ‘onverstandig’ en ‘met de inzichten van nu’ achter in een zinnetje en doet een hele vage handreiking over volkenrecht. Over het inlichten van de Tweede Kamer wordt de kamer niet ingelicht. En klaar is het circus.
Eén ding is namelijk al geruime tijd duidelijk. Zolang er crisis is, gaat dit kabinet niet vallen. Crisis is namelijk voor beloftenbrekers, wat een pretpark voor een kind is. Het enige dat er af en toe zal gebeuren is dat Hamer op hoge toon iets verontwaardigds gilt en dat er binnen het kabinet water in de verschillende wijnglazen wordt geschonken. Het is allemaal weinig sierlijk, maar veel meer dan af en toe een flink potje kamerspektakel zit er gewoon niet in, met zulke huizenprijzen.
Quote du Jour | Seks en Gerecht
“I am satisfied that she has been given the sentence she deserves and hope this will send a strong message that this behaviour will not be tolerated.”
Een Britse lerareres heeft seks gehad met een jongen van 15. Aiai, zou u denken, maar een rechter dacht wat meer: de vrouw wordt in een gevangenis opgesloten voor 32 maanden. Dat het niet bepaald kies is, zal iedereen beamen, me dunkt. Kan ze nog blijven lesgeven? Deontologisch uiteraard onmogelijk, op die school.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.