Oorlog en genialiteit

Wanneer ontstond de moderne wetenschap? Een onmogelijk te beantwoorden vraag, uiteraard. Wat is 'modern'? Zo'n beetje elk punt komt in aanmerking, vanaf de presocratische filosofen tot aan Einsteins Wonderjaar 1905. Maar als het gaat om de geboorte van de wetenschappelijke methode, en van de wetenschap als georganiseerd bedrijf, dan komt de zeventiende eeuw toch naar voren als het beslissende tijdvak. In die tijd beginnen wetenschappers (dat woord dateert overigens pas van begin 19e eeuw) systematisch na te denken over het samenspel van waarneming, theorie en experiment. De belangrijkste exponent van dit denken was Francis Bacon en zijn Novum Organum (1620). Dezelfde Bacon was ook een hartstochtelijk pleitbezorger van wetenschappelijke samenwerking. Wetenschappers moesten geen éénpitters zijn, opgesloten op hun studeerkamer, jaloers op elkaars ideeën en vondsten, maar juist in alle openheid hun gegevens uitwisselen en elkaar zo stimuleren. Bacon geldt dan ook als de geestelijke vader van de eerste wetenschappelijke academies in Europa. Maar er waren in die tijd nog veel meer geniën, zo wil A.C. Grayling ons duidelijk maken. Zijn boek heet niet voor niets 'De tijd van het genie'.

Door: Foto: damian entwistle (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De logica van fundamentalisten

, door

OPINIE - Iedereen mag van mij geloven wat hij wil. Je mag geloven in God, Allah, Jabaldeus, het kapitaal of Marx. Het maakt mij niet uit. Erediensten doe je maar met soortgenoten, als je niet te veel hinder veroorzaakt, zal ik je geen strobreed in de weg leggen.

Als je geloof gevolgen heeft voor je handelen, wordt het iets anders. Ongericht en gericht vermoorden van mensen is met geen enkele overtuiging te rechtvaardigen. Ondanks heilige teksten: er zijn hogere morele normen en waarden, die de verhoudingen tussen mensen bepalen.

Zachtheid en liefde

Parijs, januari 2015 en november 2015, wat laat het zien? Haat, misschien nog meer ressentiment, een volstrekt gebrek aan menselijke zachtheid. Zoals Amos Oz het zei in Buitenhof: je kunt je belager slaan met een grote stok, maar het bloeden wordt er niet mee gestelpt. Of Che Guevara: “Laat mij, op het gevaar af belachelijk te lijken,  zeggen dat de ware revolutionair geleid wordt door een groot gevoel van liefde. Het is onmogelijk je een echte revolutionair voor te stellen die deze eigenschap mist.” (geciteerd door Slavoj Zizek, “Geweld”, Amsterdam, 2009, p.196)

De vraag is wat we missen, door onze gedeelde afschuw te uiten over de barbaren, die tegen onze waarden strijden.

Quote du Jour

Quote du Jour | Gratuite moordpartijen en paranoïde opstandigheid

, door

Roedin, in Toergenjevs gelijknamige roman, wil zichzelf graag ‘volledig, gretig en totaal’ aan iets overgeven; hij eindigt dood op een Parijse barricade in 1848, nadat hij zichzelf heeft opgeofferd voor een zaak waar hij niet helemaal in geloofde. Het was echter Dostojevski die het scherpst zag hoe individuen, getraind om te geloven in een verheven notie van persoonlijke vrijheid en soevereiniteit, en vervolgens geconfronteerd met een werkelijkheid die dit soort verlangens meedogenloos afstrafte, uit de verlammende ambivalentie konden breken door zich over te geven aan gratuite moordpartijen en paranoïde opstandigheid.

Foto: *USB* (cc)

Een bal op TV | De woorden en het onzegbare

, door

COLUMN - De moorden en gijzelingen in Parijs waren heel groot en heel klein. Het ging over integratie van culturen, over oorzaken van radicalisering bij jongeren met een andere culturele achtergrond: dan is het thema heel groot. Het ging ook over verlies van mensenlevens, over het live verslag van een brute moord op een gewonde agent, dan is het klein.

Het onzegbare hield aan: gijzeling, belegering, een anti-Joodse dimensie, geweld en ontknoping. Ook de zondag leverde onzegbaar nieuws, door enorme mensenmassa’s op straat, in Parijs en veel andere steden, met een serene, bijna opgewekte vredeswil.

Ik schreef over Georges Wolinski, die zich phallocrate noemde, veertig jaar geleden in een dartel boekje vol zelfspot, Lettre ouverte a ma femme. Zijn dochter verklaarde: ‘Papa is dood, maar Wolinski leeft.’ Mooier kun je de combinatie van groot en klein niet samenvatten.

Deed de TV wat moest? Ten dele: het leger experts in terrorisme maakte me kregel. Er wordt een poging tot informeren gedaan, maar ik heb weinig of niets gehoord dat ik niet zelf kon bedenken. Hieronder een voorbeeld van zwakke journalistiek.

Een Franse journalist belde kort voor de ontknoping naar de drukkerij waar de moordenaars van Charlie Hebdo zaten en kreeg één van hen aan de lijn. ‘We zijn gesteund door Al Quaida in Jemen en gefinancierd door Al Aflaki, voordat hij werd vermoord,’ zo vertelde de aanslagpleger.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | Islam en het Westen

, door

SaillantLOGOBepaalde waarden in ‘de Islam’ zijn onverenigbaar met ‘de Westerse’ waarden, maar dit mag niet leiden tot een hoofddoekjes- danwel minarettenverbod laat staan tot de deportatie van miljoenen Westerse moslims, of erger.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken uit haar zorg om de toenemende discriminatie van moslims in Europese landen (Telegraf). In uitgebreide landenrapporten valt te lezen hoe intimidatie van moslims in o.a. Nederland algemeen is geworden (AlJazeera) en hoe er in Europa tal van restrictieve maatregelen worden genomen zoals hoofddoekjes- en minarettenverboden. Dit wordt veroorzaakt door een groeiend maatschappelijk ressentiment gebaseerd op het idee dat de Islam niet compatibel is met de Westerse waarden.

Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, lijfstraffen, fatwa’s op schrijvers en politici zijn inderdaad onverenigbaar met de Westerse waarden. Maar de huidige eenzijdige repressieve reactie hierop kan nog veel meer stuk maken van de vrije Westerse samenleving. Doordat deze reactie Europese moslims immers geen bestaansrecht gunt zal ze onherroepelijk leiden tot nog meer onderdrukking en geweld. Moslims leven in een cultuur van vernedering: al na het verlies van Córdoba en de mislukte invasie van Wenen loopt de islamitische wereld achter de feiten aan. Ieder Westerse waardeoordeel over de Islam bevestigt en versterkt deze vernedering met uiteindelijk destructieve gevolgen: “als wij niet zo kunnen worden als jullie dan zullen wij jullie laten voelen wat lijden is” (Dominique Moïsi).

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.