Man, o man

Hoe is het toch mogelijk dat dit er nu nog steeds is, ruim vier jaar na Harvey Weinstein en MeToo?’ Nu snap ik die verzuchting gerust, en soms zucht ik hartgrondig mee – je hoopt tenslotte altijd dat mensen in staat zijn te leren en vooral: te veranderen – maar het is ook grenzeloos naïef. Natuurlijk was wat er allemaal na Weinstein aan misbruik boven tafel kwam, niet genoeg om het wangedrag bij The Voice te verhinderen, of het te stoppen. Diep ingekankerd seksisme krijg je er niet uit met ophef over een enkele affaire, zelfs niet als die affaire miljoenen mensen in opstand doet komen. Racisme was ook niet over na de maandenlange demonstraties van Black Lives Matter nadat George Floyd in Minneapolis door een politieagent was vermoord, publiekelijk, op klaarlichte dag. Net zoals Black Lives Matter al ver voor de moord op Floyd bestond – want brute moorden op zwarte mensen zijn geen incident, eerder een diep bedroevende traditie – was MeToo al veel ouder. Die leus, en de bijbehorende beweging, ontstond niet pas in 2017, maar in 2006, toen Tarana Burke hem introduceerde. En feitelijk is die beweging nog veel ouder. De eerste keer dat ik er sjoege van kreeg is zelfs veertig jaar geleden, toen er een florerende vrouwenbeweging was en we ontdekten hoe afgrijselijk vaak mishandeling, verkrachting, seksuele intimidatie en aanranding van vrouwen eigenlijk voorkwamen. Het op-een-na ergste wat we indertijd ontdekten: het zijn zelden vreemden die zich aan dergelijk geweld te buiten gaan. Het zijn bijna altijd bekenden, soms zelfs intimi. Je vader. Je buurman. Je man. Je baas. Je collega. Je leraar. Je coach. Je medestudent. Je klasgenoot. Meestal mensen – mannen – bij wie je er niet op verdacht was, en bij wie je juist veilig en vertrouwd zou horen te zijn. (Het allerergste wat we ontdekten: dat vrijwel al die vrouwen doodsbang waren om met het misbruik naar buiten te komen.) In 1981 werd in de Tweede Kamer een motie aangenomen – ingediend door de PSP, een van de voorouders van GroenLinks – waarin voor het eerst gepleit werd voor een samenhangend beleid inzake geweld tegen vrouwen: van mishandeling door hun partner, verkrachting en aanranding tot seksuele intimidatie in de publieke ruimte. De motie, die ik samen met mijn toenmalige vriendje had geschreven, kreeg Kamerbrede steun. Nog geen jaar later was er een grote overheidsconferentie in Kijkduin over seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes. Er is sindsdien flink wat verbeterd. Vooral wettelijk: de opvang voor mishandelde vrouwen is beter (en ze krijgen nu makkelijker hulp om aan zo’n vent te ontkomen), verkrachting binnen het huwelijk is strafbaar gesteld, er hoeft geen penetratie met een penis aan te pas te komen om verkrachting ook wettelijk zo te betitelen, er is meer besef van de invloed van machtsverhoudingen en vrouwen durven hun stem sneller te verheffen. Maar man o man, wat moet er nog een boel veranderen. Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Door: Foto: R4vi (cc)
Foto: roga muffin (cc)

Mannen weten exact hoe roofzuchtig hun soortgenoten kunnen zijn

COLUMN - Hij begrijpt het gewoon niet. Die gedachte overheerste aanvankelijk toen ik naar John de Mol luisterde, terwijl Tim Hofman hem voorlegde wat zich in zijn bedrijf had afgespeeld. En daarna: hij wil het niet begrijpen. Want daar had hij geen belang bij.

Liever beriep De Mol zich op zijn papieren werkelijkheid. Getergd verzuchtte hij: er waren toch procedures, vertrouwenspersonen en volop loketten? Zolang die vrouwen daar geen gebruik van maakten, kon hij toch helemaal niet weten wat zich op zijn werkvloer (en daarbuiten) afspeelde?

Ik dacht aan het onbenul van veel mannen. Aan hun systematische blinde vlek, hun onvermogen – en soms: hun aperte onwil – om zich in een ander te verplaatsen, met name in iemand die bang is. Je hoefde er niet in mee te gaan! Je kon toch weglopen? Je kunt gewoon ‘nee’ zeggen. Je kunt na afloop zelfs klagen bij een loket.

Ik dacht aan al die mannen die geen idee hebben dat veel vrouwen, als ze ’s avonds op straat lopen, op voorhand hun sleutelbos in hun vuist klemmen, het scherpe metaal tussen hun vingers naar buiten gericht. Aan al die vrouwen die buitenshuis oordopjes dragen, als voorwendsel om niet te hoeven reageren op invitaties en ‘complimentjes’. Aan al die vrouwen die vrezen dat de man met wie ze de relatie willen verbreken, ‘uit zijn dak’ zal gaan. Aan al die vrouwen die een ‘kennis’ op bezoek krijgen en hem vervolgens met geen mogelijkheid hun huis uitkrijgen. Aan al die vrouwen die toegeeflijk blijven, uit angst dat wanneer ze dat niet doen, het geweld alsnog losbarst.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Dave Bledsoe (cc)

Wet seksuele misdrijven

Maandag presenteerde Amnesty International de resultaten van een onderzoek naar opvattingen over verkrachting en wetgeving hierover. De aanleiding is een wetsvoorstel van het kabinet waarmee het strafrecht voor seksuele misdrijven wordt uitgebreid en verzwaard.

Eén van de nieuwigheden betreft ‘seksuele interactie tegen de wil’(artikel 239 in het wetsvoorstel). Met deze toevoeging wil het kabinet ook seksuele handelingen strafbaar stellen die weliswaar zonder toestemming van het slachtoffer zijn gepleegd, maar tot nu toe niet in juridisch zin bewijsbaar onder aanranding of verkrachting vallen.

Anders gezegd: als iemand ‘nee’ heeft gezegd, geen expliciete toestemming heeft gegeven gaat het feestje niet door. Dat geldt ook als het slachtoffer door drank of drugs is gevloerd of door angst bevriest (en geen verzet kan plegen).

De mate van strafbaarheid gaat volgens Amnesty echter niet ver genoeg: “Volgens Amnesty moet seks zonder instemming niet alleen strafbaar zijn, maar ook als verkrachting worden erkend. Dit staat niet alleen in internationale mensenrechtenverdragen, maar is ook belangrijk voor de erkenning van slachtoffers.”

In het wetsvoorstel wordt het volgende onderscheid gemaakt:
Artikel 239 Seksuele interactie tegen de wil: gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie (is maximaal 21.750 euro).
Artikel 240 Aanranding: gevangenisstraf van ten hoogste acht jaren of geldboete van de vijfde categorie (maximaal 87.000 euro).
Artikel 241 Verkrachting: gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de vijfde categorie.