Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update januari 2019

1 maart 2019 , 11:00 , door Steeph

DATA - Een korte update dit keer vanwege wat zaken die me elders bezig houden. Drie dagen op rij met een warmste dag deze week. Terwijl we vorige jaar rond deze tijd nog op het ijs stonden. Het was duidelijk uitzonderlijk. En tegelijk past het in de lokale trend. Daarover straks nog iets.

Maar eerst de actuele trendgrafiek voor januari 2019. In veel reeksen was januari de op twee na warmste januari-maand sinds het begin van die reeksen. En daarmee lijkt wel een nieuw plateau bereikt te zijn. Sinds eind 2014 is de grafiek niet meer onder de 0,5 gekomen.

Dan nog even over die records in Nederland. Een dagrecord zegt op zich niet zoveel. Maar als je het aantal dagrecords in een jaar gehaald voor de hoogste en laagste temperatuur op dag x van het jaar tegen elkaar afzet, zie je toch duidelijk een trend. Koude records komen steeds minder voor, warmte records blijven gestaag gebroken worden. Statistisch gezien zouden beiden bij gelijkblijvend klimaat moeten afnemen.

Voor Nederland is de trend duidelijk.

Het overzicht van de wereldwijde temperatuurafwijkingen is gebaseerd op de metingen van RSS MSU TLT 4.0, GISS – gistemp v3, Hadcrut4 (4.6), NCDC, Copernicus ERA interim en JMA. We nemen daar maandelijks het gemiddelde van en bepalen ook nog het lopende gemiddelde over alle metingen van 36 maanden (drie jaar) , 132 maanden (elf jaar) en dertig jaar. Let op: het gaat hier om gemiddelde afwijkingen over meerdere reeksen met verschillende referentieperiodes. Getallen bieden dus alleen een indicatie van de trend.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du Jour | Activistische antiklimaatstukjes van de Telegraaf

19 februari 2019 , 11:00 , door Janos

Boeiend. Trouw schrijft over de collega’s van de Telegraaf en de activistische antiklimaatstukjes die daar verschijnen.

Dat De Telegraaf grossiert in knetterende koppen in chocoladeletters is bekend. Maar volgens klimaatexperts is er nu iets anders aan de hand: De Telegraaf voert rechtstreeks campagne tegen het klimaatbeleid. En daarover heerst enorme ergernis in die hoek. Komt De Telegraaf ter sprake, dan vallen termen als ‘oorlogszuchtig’, ‘stemmingmakerij’ en ‘ontwrichtend’.

Foto: United Nations Photo (cc)

Klimaatsceptici zijn geen echte sceptici

21 februari 2019 , 14:00 , door Klokwerk

COLUMN - Klimaatsceptici missen de scherpte, de diepgang en de zelfkritische blik van de echte scepticus.

Opwarming van de aarde? Door de mens? En dat zou op te lossen zijn door om te schakelen op duurzame energie?

Onzin, zeggen de zogenaamde ‘klimaatsceptici’, een grote groep mensen die zich verzet tegen minstens één van deze drie stellingen. Het gebruik van het woord ‘klimaatscepticus’ voor mensen die bovenstaande argumenten aanhangen stuit mij echter tegen de borst. Met scepticisme hebben ze niet zoveel te maken.

Waar komt het woord scepsis vandaan

Het woord scepsis komt van een filosofische stroming uit de oudheid. In mijn boek “de wereld vóór God”, heb ik onlangs alle filosofieën van voor de middeleeuwen op een rij gezet, van de Grieken tot de Romeinen, van de Indische filosofie tot aan China. Niet alleen wilde ik deze denkers op toegankelijke manier bespreken en zo voor meer mensen ontsluiten, ook wilde ik kijken in hoeverre hun inzichten van toepassing zijn op onze tijd.

Van al die filosofische stromingen – en dat zijn er nogal wat – is de filosofische school van sceptici één van de stromingen die mij uiteindelijk het meest aantrekt. Deze sceptische school ontstond ongeveer 300 jaar voor onze jaartelling, en heeft 600 jaar lang een belangrijke rol gespeeld in de filosofie. Helaas werd hun manier van denken in de dogmatische middeleeuwen weer minder populair, en sindsdien hebben de sceptici een negatieve naam gekregen.

Foto: rogerbirchler (cc)

Kunst op Zondag | Wandeling in hout

17 februari 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Een wandeling in hout maakt u natuurlijk tussen bomen en struikgewas. Gezien de vitale betekenis van bossen (o.a. voor het klimaat) kan de vraag worden gesteld of houten kunst nog wel zo verantwoord is.

Het antwoord is gauw gegeven: kunstwerken waarvoor speciaal een boom of bos is gekapt komen tegenwoordig niet meer voor. Zonder gewetensnood kunnen we u dan ook vandaag door een drietal “bossen” laten wandelen. Welke ‘boswandeling’ spreekt u het meeste aan?

Om te beginnen een maatschappelijk-sociaal en ecologisch kunstproject dat Konstantin Dimopoulos sinds 2005 in 14 steden over heel de wereld, met talrijke vrijwilligers heeft uitgevoerd. Het is tijdelijke kunst, want ook al bleven de bomen staan, de kunst vervaagde. De angst te vervagen, is dat waarom sommige mensen wat tegen de natuur hebben?

Kijk naar de ‘Blauwe bomen’ (3 min 51’)’.

We zagen het al in de voorgaande twee afleveringen, met o.a. houten ‘follies’, nu meer kunst van voorbije bomen, maar wel hout waar u doorheen kunt lopen.

Je kunt ‘Escape’, houten bouwwerken van Foon Sham, wel in en er gelukkig ook weer uit. Goh, zult u zeggen, niks bijzonders want bij mijn huis kan dat ook.

Ah, kijk eens aan, u heeft wel een huis….

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Vlaamse minister: klimaatbetogingen zijn complot tegen mij

4 februari 2019 , 20:46 , door Prediker

Volgens Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) zouden de klimaatbetogingen, waaronder spijbelacties van scholieren, zijn opgezet door de milieubeweging als wraakactie.

Dit vertelde ze in een toespraak op de nationale nieuwjaarsreceptie van het Algemeen Boeren Syndicaat.

Dit omdat Schauvliege meeliep in boerenbetogingen die haar Groene voorganger in 2003 (!) politiek beschadigd hadden. Natuurorganisaties zouden Schauvliege dat bij haar aantreden hebben aangekondigd: wacht maar, onze wraak zal zoet zijn.

Foto: PanaTomix (cc)

Wanneer zijn thoriumcentrales commercieel beschikbaar als energiebron?

13 februari 2019 , 08:00 , door Gastauteur

ANALYSE - In het debat over de mogelijke klimaatmaatregelen, komt kernenergie de laatste tijd nadrukkelijker naar voren. En dan met name de thoriumcentrale als meest veilige optie. We delen hier de inzichten aangaande de haalbaarheid van energiedeskundige Jasper Vis met u.

Korte antwoord: waarschijnlijk niet eerder dan 2050

Er wordt regelmatig gepraat over ‘thorium’ als oplossing voor het klimaatprobleem of als alternatief voor een of andere energiebron waar iemand tegen is. Het is echter de vraag hoe zinnig ‘thorium’ is als alternatief in de huidige discussies over klimaat en energie. De thoriumcentrale waar het om gaat is namelijk naar verwachting niet eerder dan 2050 beschikbaar om commercieel energie te leveren.

Wat is een ‘thoriumcentrale’?

Thorium is eigenlijk niet meer of minder dan een metaal. Met een ‘thoriumcentrale‘ bedoelt men een kerncentrale waarbij thorium als splijtstof wordt gebruikt. In verreweg de meeste kerncentrales wordt uranium gebruikt als splijtstof. Bij een thoriumcentrale denkt men meestal aan een zogenaamde gesmoltenzoutreactor. Of in het Engels: Molten Salt Reactor (MSR). Zo’n kerncentrale zou een aantal voordelen hebben vergeleken met een conventionele kerncentrale. Zo zou een kernsmelting (‘meltdown’) niet mogelijk zijn en levert het minder kernafval op. In het verleden is op verschillende plekken in de wereld gewerkt aan thoriumreactoren. In Nederland stond in de jaren ’70 een testreactor op het terrein van KEMA in Arnhem. Op enig moment werden kerncentrales op uranium het dominante ontwerp en raakte ‘thorium’ min of meer in de vergetelheid. Inmiddels is er weer de nodige interesse in thoriumcentrales en wordt er op verschillende plekken in de wereld weer onderzoek naar gedaan. Thorium kan ook toegepast worden in conventionele kerncentrales. Pleitbezorgers van ‘thorium’ in Nederland bedoelen echter meestal gesmoltenzoutreactoren omdat die een aantal nadelen van conventionele kerncentrales zouden kunnen wegnemen.

Foto: World Meteorological Organization (cc)

Klimaatscepsis zakt af naar complottheorie

11 februari 2019 , 14:00 , door Christian Jongeneel

Klimaatscepsis, de gedachte dat de aarde niet opwarmt en al helemaal niet door menselijk toedoen, is inmiddels zo’n dikke tien jaar de zichtbaarste uitdager van een wetenschappelijke consensus (daarvoor was die rol weggelegd voor creationisme, dat de evolutieleer in twijfel trok). Zeker in de beginjaren vervulde de beweging een min of meer zinnige rol. Dat er vermoedelijk een commercieel belang van de olie-industrie achter zat, is daarbij minder relevant.

Klimaatscepsis was (en is soms) nuttig, omdat een booming wetenschappelijk vakgebied tot harde concurrentie tussen onderzoekers leidt om doorbraken te bereiken. Dat op zijn beurt werkt slordigheden in de hand en soms slechts regelrechte fraude. Toen de nanotechnologie in de kinderschoenen stond, bijvoorbeeld, slaagde onderzoeker Jan Hendrik Schön erin zich naar de internationale top te frauderen, tot hij door de mand viel. De nanotechnologie stond er gekleurd op, al kwam niemand op het idee om het complete vakgebied naar het rijk der fabelen te verwijzen.

Ook de klimaatwetenschap bleef niet van missers gespeend. Sommige werden binnen de gemeenschap zelf opgespoord, andere door sceptici die zich tot doel gesteld hadden opwarming van de aarde in twijfel te trekken (nog steeds overigens). Met dat laatste is overigens niks mis: iedere wetenschapper heeft een hypothese die hij wil toetsen. Gaandeweg is het klimaatwetenschappelijke bouwwerk echter zo stevig geworden dat het moeilijk is er nog substantiële gaten in te schieten. Dan wordt de premisse dat de aarde niet opwarmt, steeds minder houdbaar.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Wereldtemperatuur | Update december 2018

8 februari 2019 , 11:00 , door Steeph

DATA - Eindelijk zijn alle data voor 2018 binnen. Het mag geen verrassing zijn dat 2018 het op drie na warmste jaar was, vanaf start metingen.

In ons overzicht lijkt het er op dat er een nieuwe ondergrens is. Alsof de wereldtemperatuur iedere 10 jaar een nieuw plateau bereikt.

Wat recente inzichten en onderzoeken aangaande het klimaat.
De opgeslagen hoeveelheid warmte in de oceanen stijgt gestaag door. De vraag is, hoe ver gaat die buffer?
Stevig nieuw inzicht in hoe de warme golfstroom werkt. Daar moeten de modellen waarschijnlijk op aangepast worden.
En dan slecht nieuws voor de permafrost, Groenland, de gletsjers op Antarctica en de gletsjers in de Himalaya

Het overzicht van de wereldwijde temperatuurafwijkingen is gebaseerd op de metingen van RSS MSU TLT 4.0, GISS – gistemp v3, Hadcrut4 (4.6), NCDC, Copernicus ERA interim en JMA. We nemen daar maandelijks het gemiddelde van en bepalen ook nog het lopende gemiddelde over alle metingen van 36 maanden (drie jaar) , 132 maanden (elf jaar) en dertig jaar. Let op: het gaat hier om gemiddelde afwijkingen over meerdere reeksen met verschillende referentieperiodes. Getallen bieden dus alleen een indicatie van de trend.

Het hoogste woord in het klimaatdebat op Twitter

5 februari 2019 , 11:00 , door Steeph

DATA - Klimaat is hot (pun intended). Klimaatakkoorden en klimaatspijbelaars vliegen je om de oren. Ook op social media. Maar klimaatverandering is nou niet bepaald een onderwerp waarover in het publieke debat al consensus is, geheel in tegenstelling tot de wetenschappelijke wereld.

Twitter is niet representatief voor het maatschappelijke debat, maar het is wel een van de weinige plaatsen waar de spelers in het klimaatdebat eenvoudig zichtbaar gemaakt kunnen worden. Investico deed het vorig jaar al een keer op dit onderwerp. Maar omdat het nu nog meer leeft, doen we het gewoon nog een keer dunnetjes over.

Nou ja, dunnetjes, we hebben in ruim een maand tijd 130.000 tweets verzameld. Een iets betere steekproef dus. Door gewicht te hangen aan retweets, reageren en vermeldingen, kunnen we een netwerk maken en analyseren. Uit die 130.000 komen 30.000 tweeps naar voren. Maar slechts een 175 tweeps zijn goed voor 50% van de aandacht. En bij die 175 zit maar een losse klimaatwetenschapper (Jan Rotmans) en een account met een echte klimaatwetenschapper in de groep.

Omdat het om Nederlandstalige tweets gaat, is het debat in Vlaanderen ook zichtbaar. Onderaan in het roze en lichtgroen ziet u het debat aldaar. Boven in lichtblauw en oranje zit het Nederlandse debat.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.