Nieuwe Tweede Kamer als vanouds van start

Gisteren, op de derde dag in de huidige samenstelling, kwam de Tweede Kamer soepel en probleemloos tot de verkiezing van een nieuwe voorzitter. Jammer voor Bosma (PVV) en Van der Lee (GL-PvdA), het werd Van Campen (VVD). Daar valt veel over te zeggen, maar de media leggen de nadruk vooral op dat Van Campen de jongste voorzitter ooit is. Er waren drie rondes nodig om tot de definitieve keuze te komen. In de eerste ronde nam Bosma de leiding. Hij kreeg 66 van de 148 stemmen. Van Campen werd derde (39 stemmen) en Van der Lee haalde met 43 stemmen de tweede plaats. Er was een meerderheid van minimaal 76 stemmen nodig, dus in deze ronde viel de beslissing nog niet. Dan maar een tweede poging. Bosma kreeg er 1 stem bij (67), Van Campen steeg naar 49 stemmen en Van der Lee zakte naar 32 stemmen. Nog steeds geen meerderheid te bekennen. Om er geen gebed zonder end van te maken wordt in dit soort gevallen nog een keer gestemd maar dan alleen met de twee kandidaten die in ronde 2 de meeste stemmen haalden. Dat gaf eindelijk resultaat: Van Campen won met 79 stemmen tegen 69 voor Bosma. Hoe de stemmen gaande weg de drie rondes begonnen te verschuiven zullen we nooit weten, want de stemmingen zijn anoniem en de stembriefjes worden na afloop niet bewaard. Wie gisteren het gebeuren volgde via de livestream van de Tweede Kamer, zag hoe de stemming verliep. De aanwezige 148 Kamerleden (de vorige 2e Kamer was nooit voltallig en deze Kamer was alleen op de eerste dag compleet) deden een briefje in de stembussen die in het midden van de zaal stonden opgesteld, bewaakt door 4 collega’s. Vervolgens gingen die vier Kamerleden de stemmen tellen, terwijl de rest van de aanwezigen tot ‘social talk’ overgingen of hier en daar snode plannetjes bespraken. Het is een groot gemis dat er geen zaalmicrofoons aanstaan. Gisteren lazen we hier een pleidooi voor een zorgvuldiger en transparanter manier van stemmen. Of de telling gisteren correct is verlopen valt niet meer na te gaan, want de stembriefjes worden na afloop weggegooid. Ook niet na te gaan is welke fracties of individuele Kamerleden hun eerste stem in de tweede en/of derde ronde hebben veranderd. Het enige dat we kunnen nagaan is dat er één lid van de FvD-fractie en één van de CDA fractie niet aanwezig waren. Er bestond de theoretische mogelijkheid dat de derde ronde in een patstelling kon eindigen. (74 stemmen voor de ene en 74 voor de andere kandidaat, de kandidaten zelf stemden ook mee). In de vorige samenstelling van de Tweede Kamer kwam zo ’n patstelling wel vaker voor, wat hoofdelijk stemmen noodzakelijk maakte. Zo ver kwam het dus niet en een verdere procedure was dan ook niet nodig. De nieuwe Tweede Kamer kan met gezwinde spoed voort. Nu nog snel een nieuw kabinet. Meerderheidskabinetten zijn er met goed fatsoen niet te halen, dus op naar een minderheidskabinet met gedoogsteun van wat kleine partijen. Met 77 stemmen tegen 73 moet er toch wat te bereiken zijn?

Door: Foto: Plenaire zaal Tweede Kamer, foto Dassenman, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons.
Foto: Tweede Kamer Voorzittersstoel met hamer

Tellen is ook een kunst

, door

ANALYSE - Met dank overgenomen van Montesquieu Instituut (MI), gepubliceerd op maandag 17 november 2025, 10:30, analyse van Teun Schermerhorn en Bert van den Braak

Dit artikel verscheen eerder op 2 oktober 2025 en is vanwege de verkiezingen voor de nieuwe Tweede Kamervoorzitter opnieuw geplaatst.

Na het vertrek van Jan Anthonie Bruijn (VVD) naar het dubbel demissionaire kabinet-Schoof kiest de Eerste Kamer komende dinsdag een nieuwe voorzitter. Er hebben zich drie kandidaten gemeld. Ook de nieuwe Tweede Kamer zal na 29 oktober nieuwe verkiezingen houden voor haar voorzitter. Nog maar twee jaar geleden, in 2023, verkozen beide Kamers hun voorzitter: op 27 juni de eerdergenoemde Bruijn in de Eerste Kamer en op 14 december Martin Bosma (PVV) in de Tweede Kamer.

De verkiezing van personen en dus ook van de voorzitter is in beide Kamers geregeld in het Reglement van Orde (RvO). Die twee regelingen komen in verschillende bewoordingen gesteld kort samengevat op het volgende neer: de stemming is schriftelijk en geheim door middel van stembiljetten, vier leden worden benoemd tot stemopnemer, zij controleren en tellen de uitgebrachte stemmen en de eerstbenoemde stemopnemer maakt de uitslag bekend. In het RvO van de Tweede Kamer is daarbij nog eens uitdrukkelijk bepaald dat de stemopnemers het controleren en tellen ‘gezamenlijk steeds’ uitvoeren.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Martin Bosma, foto SDVBou, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons.

Mail van de Kamervoorzitter

, door

COLUMN - Ik weet niet hoeveel hoogleraren in de loop van de parlementaire geschiedenis hatemail in hun mailbox hadden hangen van een voorzitter van de Tweede Kamer – maar sinds afgelopen donderdag ben ik zo iemand. De mail stamt uit een voor drs. Martin Bosma onrustige nacht van bijna twee jaar geleden – 23 december 2021. Ik heb er eerder niet over geschreven omdat ik, zoals veel mensen, indertijd een beetje medelijden had met de schrijver ervan – een lid van een partijtje dat nooit meer iets leek te kunnen bereiken en die zijn frustraties koelde op een geïnteresseerde observator die aanmerkingen had op zijn functioneren. Ik wilde niet lullig doen over een nachtelijke uitbarsting van zo iemand, dus ik liet het zitten. Ik heb hem wel gevraagd of ik in het kader van de discussie de brief mocht publiceren, maar hij wilde dat niet en daarmee beschouwde ik de kwestie als afgedaan.

Wat was er gebeurd? In een stukje van twee dagen voor de woedenacht had ik beschreven wat Bosma had gemaakt van zijn voorzitterschap van de Interparlementaire Commissie (IPC) van de Nederlandse Taalunie: niet veel. Bosma is zo’n beetje de enige Nederlandse parlementariër die zich de afgelopen 20 jaar om de Taalunie heeft bekreund, maar hij deed dat vooral uit amateurisme en feitelijk heeft hij in al die tijd nooit iets tot stand gebracht.

Foto: Partij van de Arbeid (cc)

Het beeld van het voorzitterschap van Arib

, door

COLUMN - van Prof. Dr. Bert van den Braak

Er bestaat vrij breed een positief beeld van het voorzitterschap van Khadija Arib. Daar is ook reden voor. Sommigen menen echter dat zij wel raad had geweten met de fratsen van Van Houwelingen, Van Meijeren en Baudet. Zij zou een krachtdadiger voorzitter zijn geweest dan haar opvolgster. Waar dat op is gebaseerd, is onduidelijk. Het komt zowel uit de hoek van haar sympathisanten, als uit die van ’tegenstanders’ van Vera Bergkamp. Maar ook ‘neutrale’ volgers (journalisten) lijken vaak een nogal vertekend beeld van het voorzitterschap van Arib te hebben.

Toen in 2016 Khadija Arib Anouchka van Miltenburg opvolgde als Tweede Kamervoorzitter zorgde dat voor een goede wending. Van Miltenburg had haar eigen capaciteiten overschat, verloor aan gezag en maakte fouten. Zij trok, door zelf op te stappen, de enige juiste conclusie. Met het voorzitterschap van Arib verdween de krampachtigheid, die het voorzitterschap van haar voorgangster had gekenmerkt. Bovendien beschikte de nieuwe voorzitter over humor en hield zij aan het slot van het jaar leuke speeches. Het was dus niet gek – en ook wel terecht – dat er een positief beeld ontstond.

Minder in beeld is blijkbaar dat ook Arib, net als haar voorgangers Gerdi Verbeet en Van Miltenburg, moeite had met optreden tegen ongepaste uitingen van leden. Verbeet legde bijvoorbeeld Geert Wilders geen strobreed in de weg toen hij staatssecretaris Nebahat Albayrak ervan betichtte criminele vreemdelingen met open armen te ontvangen (hij voegde eraan toe: in samenwerking met haar nichtje Nurten, directeur van het COA). Van Miltenburg stond de PVV-leider toe de term ‘nepparlement’ te gebruiken en D66-leider Alexander Pechtold een ‘zielig, miezerig en hypocriet mannetje’ te noemen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.