Wanneer is opruiing strafbaar?

De politie heeft ruim 400 arrestaties verricht op de negende dag van de demonstratieve blokkade van de A12 tegen de fossiele subsidies, bericht de NRC. In de afgelopen week zijn inmiddels al duizenden demonstranten opgepakt en afgevoerd naar het ADO-stadion en daar weer vrijgelaten. De actiegroep XR heeft aangekondigd door te gaan totdat de overheid stopt met het bevoordelen van het gebruik van fossiele energie. Hoe het OM gaat reageren op die duizenden burgerlijk ongehoorzame wetsovertreders is afwachten. Een specifiek aspect van de acties van Justitie tegen de demonstranten is de vervolging van degenen die voor de blokkades hebben opgeroepen. Die vervolging is met name interessant nu het OM besloten heeft om Forum voor Democratie Kamerlid Gideon van Meijeren te vervolgen wegens hetzelfde strafbare feit, opruiing. Vorige maand veroordeelde de rechtbank in Den Haag enkele actvisten van Extinction Rebellion tot taakstraffen vanwege oproepen tot blokkade van de A12 eind vorig jaar en begin dit jaar. De activisten zijn meteen in beroep gegaan en riepen tegelijk op voor nieuwe blokkades in september om stopzetting van fossiele subsidies af te dwingen. Advocaat Willem Jebbink: “Een wegblokkade valt volgens internationale rechtspraak onder de demonstratievrijheid. Demonstraties mogen in Nederland alleen door de burgemeester worden beperkt. De rechtbank heeft vandaag goedgekeurd dat ook de officier van justitie mag ingrijpen met strafrechtelijke maatregelen. Dat hebben we in onze democratische rechtstaat niet afgesproken. Van de rechter mag worden verwacht dat de demonstratievrijheid tegen dergelijk ingrijpen wordt beschermd. Daarom is sprake van een verontrustende uitspraak. Ik denk niet dat deze stand houdt in hoger beroep.” Volgens Jebbink begint de strafbare opruiing pas bij oproepen tot geweld. De activisten die hij verdedigt spreken van 'vreedzame demonstraties'. Zij vinden het optreden van het OM repressief gezien ook het feit dat ze vooraf op een tijdstip dat ze nog in bed lagen werden gearresteerd en opgesloten. Het College voor de Rechten van de Mens schrijft dat in deze case het demonstratierecht onder druk is gezet. Vorige week werd bekend dat het OM FvD Kamerlid Gideon van Meijeren gaat vervolgen voor twee gevallen van opruiing. Hij zou in een toespraak bij een demonstratie van boeren vorig jaar gezegd hebben "dat het niet altijd gezond is, als er een taboe rust op het gebruik van geweld". Van Meijeren zei verder dat de staat wel geweld gebruikt, "fors geweld". Verder heeft hij in een interview gezegd "te hopen op een revolutionaire beweging die zich heel duidelijk onderscheidt van een protestbeweging en die bij wijze van spreken zou optrekken naar het parlement." Volgens Justitie draagt een Kamerlid de verantwoordelijkheid 'om te voorkomen dat hij uitlatingen verspreidt die strijdig zijn met de wet en met de grondbeginselen van de rechtstaat.' Van Meijeren ziet een heksenjacht tegen zijn partij in de aanloop naar de verkiezingen. Hij vindt dat een paar zinnetjes van hem uit hun context zijn gehaald en dat hem woorden in de mond worden gelegd. Wanneer is opruiing strafbaar? Het verkeer in gevaar brengen Het wetsartikel over opruiing, artikel 131 Wetboek van Strafrecht, is vrij ruim geformuleerd, Als iemand in het openbaar (zowel mondeling, per afbeelding of per geschrift) tot een strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag oproept, kan dit een onder opruiing vallen, schrijft advocaat Hermens. De klimaatdemonstranten zullen zeggen dat blokkades van wegen op zich niet strafbaar zijn. Daartegenover staat dat de burgemeester vooraf duidelijk heeft gemaakt dat blokkade van de A12 niet getolereerd zal worden. Overtredingen zouden dan moeten worden beschouwd als strafbaar. Als je daarvoor oproept val je dan ook onder art. 131? Komt elk strafbaar feit in aanmerking voor vervolging wegens opruiing? De rechtsstaat in gevaar brengen De uitspraken van Van Meijeren lijken mij toch echt veel ernstiger. Hij spreekt nadrukkelijk van geweld tegen de staat. De suggestie van een publiek figuur kan in bepaalde kringen effect hebben. Je kunt je afvragen of de nuances die Van Meijeren ongetwijfeld naar voren zal brengen als het tot een rechtszaak komt worden begrepen door extremisten die toch al niet bang zijn voor het gebruik van geweld. Van Meijeren moet beter weten. Dat het OM de rechter vraagt om hem dit duidelijk te maken vind ik wel verdedigbaar. Al moeten we natuurlijk nog zien of de rechter zo ver wil gaan. Het blijft een moeilijke afweging: de strafbaarheid van opruiing versus de vrijheid van meningsuiting. Hoe ruimer opruiing is geformuleerd hoe groter het risico op tijdgebonden invloeden, het politieke klimaat, trends in de publieke opinie. De gevaren die de samenleving loopt door de strafbare feiten waartoe wordt opgeroepen zijn niet allemaal even zwaar. De rechter zal een objectieve beoordeling van de gevaren die verbonden zijn aan die oproepen mee moeten nemen. En dan weegt, mag ik hopen, de dreiging met geweld tegen de staat toch aanzienlijk zwaarder dan het aanzetten tot het hinderen van het verkeer of het negeren van een aanwijzing van de burgemeester. [overgenomen van Free Flow of Information]

Door: Foto: Roel Wijnants (cc)
Foto: NilsPix (cc)

Natural Life in de VS: de langzame doodstraf

, door

ACHTERGROND - Laat ik beginnen met een vergelijking die je hoogstwaarschijnlijk versteld zal doen staan. In Nederland wonen 17 miljoen mensen, in de VS ongeveer 20 keer zoveel, 335 miljoen. In Nederland zaten in 2020 40 mensen levenslang uit. Zou je dat evenals het inwoneraantal met 20 vermenigvuldigen voor de VS, dan kom je op 800 levenslang gestraften. In werkelijkheid hebben de VS niet 800 maar 206.000 levenslang gestraften, ruim 5000(!) maal zoveel als bij ons. Dat bizarre aantal past natuurlijk bij hun extreem hoge totaal aantal gevangenen: meer dan 2,1 miljoen. Daarmee staat Amerika bovenaan de wereldranglijst, zelfs China heeft minder gevangenen: 1,7 miljoen op 1,4 miljard inwoners (ruim 4x aantal inwoners van de VS).

Waar ging het mis in het Wilde Westen en, ging het wel mis? “Het strafrechtsysteem is gebroken”, kun je vaak horen in hervormingsgezinde kringen en de cynici onder hen roepen dat het systeem juist op rolletjes loopt. Gebouwd op het fundament van de slavernij, zou Michelle Alexander zeggen, schrijfster van ‘De nieuwe Jim Crow’ waarin ze schrijft: “we have not ended racial caste in America; we have merely redesigned it”. Of zoals anderen beamen, gebouwd op de War on Drugs die in 1971 door Nixon werd uitgeroepen en onder Ronald Reagan in de jaren ’80 uitgroeide tot een driekoppig monster.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: nico1959 (cc)

Jan Soldaat vervangt Bromsnor niet

, door

COLUMN - Er dient nadrukkelijk een bijdrage in operationele capaciteit gevraagd te worden aan het ministerie van Defensie om het stelsel bewaken en beveiligen op korte termijn te versterken.

Deze opdracht kreeg het bestuur van de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) afgelopen vrijdag mee toen een motie van de burgemeesters van De Bilt, Utrechtse Heuvelrug en Veenendaal met een dikke meerderheid werd aangenomen.

De pers pikte deze bijzonder motie op en repte van inzet van militairen. Minister van Justitie en Veiligheid, Ferdinand Grapperhaus ziet daar niets in. Natuurlijk snapt hij de zorgen over de personeelstekorten bij de politie, aan empathie ontbreekt het hedendaagse bewindslieden niet, en ja, er gaat hard aan gewerkt worden, maar dat kost wat tijd.

Dat is logisch, het kabinet haalt het te laat zijn met maatregelen niet in door binnen een paar weken nieuwe politieagenten te rekruteren, op te leiden  en inzetbaar te maken.

Maar de minister is de beroerdste niet.

Hij draagt ook oplossingen aan voor de korte termijn. Bijvoorbeeld  `mensen zonder politieopleiding inzetten voor werk waarvoor die scholing niet vereist is`.

“Daar moeten we mee beginnen, dan kunnen we altijd nog zien of er wellicht een noodgreep nodig is. Maar zover ben ik nog niet.”
(citaat uit RTL Nieuws bericht).

Foto: Vincent Truchseß (cc)

Een achterdeur in Whatsapp

, door

Mensen doen soms een envelop om hun e-mailtje of hun appje, zodat alleen zijzelf en de geadresseerden dat kunnen lezen. Omdat inbraken op andermens’ berichtenverkeer akelige consequenties kunnen hebben en mensen aan hun privacy hechten, bouwen applicatiebouwers zulke versleuteling vaker in. Whatsapp versleutelt automatisch alle berichten, net als Signal en Telegram; ook Facebook Messenger wil versleuteling tot standaard verheffen.

Evenredig aan de behoefte van gebruikers aan veiligheid en versleuteling groeit de wens van overheden om achterdeurtjes in te bouwen: wegen om die encryptie te breken. Zonder die achterdeurtjes zou de overheid machteloos staan tegen criminelen, is het verhaal.

Al in 1988 fileerde Intel-techneut Timothy C. May die retoriek: hij destilleerde de doembeelden van toen en noemde die, met een klassieke verwijzing, de Vier Ruiters van de Infocalyps: terroristen, pedofielen, drugsdealers en witwassers.

Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid bepleitte onlangs in navolging van zijn Amerikaanse collega William Barr dat internetplatforms de sleutels van hun gebruikers aan justitie moesten kunnen overhandigen, om opsporingsdiensten toegang te verschaffen tot berichten- en chatverkeer. Heel Bijbelvast legde Grapperhaus de nadruk op kinderporno als argument om zijn ‘sleutelrecht’ op te eisen: ‘Wat ik graag zou willen is met grote internetpartijen om de tafel en zeggen: luister, we gaan het nu zo regelen dat wij in ieder geval als er sprake is van verdacht verkeer toch een toegang kunnen krijgen om te kunnen zien wat zich er precies afspeelt.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Taakstraf voor Robert Oey

, door

NIEUWS - Filmmaker Robert Oey heeft een taakstaf van 40 uur gekregen voor verboden wapenbezit.

Het wapenbezit kwam aan het licht toen de zoon van burgemeester Halsema werd aangehouden door de politie toen hij met vrienden ongein uithaalde op een verlaten woonboot. Bij de aanhouding gooide de jongen het wapen weg.

Het was een onklaar gemaakte revolver, die documentairemaker Robert Oey voor een van zijn producties had gebruikt.

Foto: nyghtowl (cc)

Tussen schild en wapen

, door

COLUMN - Door misdaad sneuvelt er veel – maar criminelen zijn niet de enigen die zich gedragen als een olifant in de porseleinkast, vertrappelend wat hun in de weg staat. Ook de wethandhavers en beleidsmakers mogen graag een potje breken.

Begin deze maand opperde de Amsterdamse hoofdcommissaris Frank Paauw, in reactie op het flinterdunne onderzoek van Trips & Tromp over ondermijning van de rechtsstaat door drugscriminelen, dat het maar beter was om de rechtsstaat nog een stukje verder af te breken: de privacy moet overboord. De privacywetten moeten ‘op een andere leest worden geschoeid’, zei Paauw tegen Het Parool. ‘We laten onszelf nu de handen op de rug binden.’

Afgelopen week nam de minister van Justitie en Veiligheid het stokje van Paauw over.

De moord op advocaat Derk Wiersum liet volgens Grapperhaus zien dat het de hoogste tijd was om iets aan beknellende privacyregels te veranderen. Ja, er stond inderdaad al allerlei wetgeving in de steigers, maar de minister was de beroerdste niet en wilde van harte pleiten voor meer bevoegdheden op het vlak van opsporing en surveillance: ‘Privacy mag geen schild worden.’

Opmerkelijk. Er zijn de laatste twintig jaar absurd veel maatregelen genomen die massasurveillance, bestandskoppelingen, gegevensuitwisseling, profilering en ‘hinderlijk volgen’ mogelijk maken: van de sleepwet tot aan nummerbordherkenning, van overal camera’s plaatsen tot aan het vergemakkelijken van gegevens opvragen door de politie toe. Zelfs patiëntgegevens verliezen stukje bij beetje hun uitzonderingspositie. Maar het is kennelijk nooit genoeg: er kan volgens de beleidsmakers en wethandhavers altijd wel weer een beetje meer, maar een klein beetje hoor, van onze privacy af. Voor onze eigen veiligheid, immers.

Foto: fortheloveofcc (cc)

Overheid, stop met stigmatiserende rapporten over criminaliteit en etnische herkomst

, door

Stichting Ocan (belangenvereniging voor Caribische Nederlanders), Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN) en het Inspraakorgaan Turken in Nederland (IOT) roepen de overheid op hun communicatie over criminaliteit en etnische herkomst aan te passen.

De drie belangenverenigingen doen deze oproep omdat zij zien dat al sinds de jaren negentig op een onvolledige en stigmatiserende wijze wordt gerapporteerd over verschillen in criminaliteitscijfers tussen groepen. Onder andere het CBS, het SCP en het WODC publiceren met regelmaat rapporten waarin criminaliteitscijfers worden uitgesplitst naar een selectie van herkomstlanden (waaronder meestal de ‘klassieke’ migratielanden: Marokko, Turkije, Caribisch Nederland). Het gaat om jaarlijkse overzichtsrapporten zoals Criminaliteit en Rechtshandhaving maar ook om andere jaarlijkse publicaties zoals het Jaarrapport Integratie en De sociale Staat van Nederland.

John Leerdam, voorzitter van Stichting Ocan:

“Wat is daarvan de toegevoegde waarde? Dat blijft nog altijd vaag! Overheidsonderzoek over criminaliteit gaat over het blootleggen van achterliggende factoren, zoals economische positie, opleidingsniveau of opvoeding. Dan zijn die uitsplitsingen naar herkomst niet nodig. Het kan bijna niet anders dan dat dit soort communicatie schadelijk is geweest voor Caribische-Nederlanders, bijvoorbeeld voor de positie op de arbeidsmarkt. Het is daarom tijd om ons hierover uit te spreken in een samenleving die inclusie voorstaat. Vooral met het oog op gelijke kansen voor onze opgroeiende jeugd vinden wij dat herkomst er niet telkens moet worden bijgehaald als wordt gepraat over criminaliteit.” (bron: persbericht SMN, IOT en OCAN)

Waan van de dag

Ondermijningsbeleid Grapperhaus ‘heel reactief’

, door

In een artikel op Binnenlands Bestuur betwijfelt Machteld Busz, directeur van stichting Mainline en bestuurder van het Poppi Drugs Museum Amsterdam, of de 110 miljoen euro die minister Grapperhaus inzet om de georganiseerde criminaliteit aan te pakken wel effectief besteed gaat worden.

Die investering is o.a. bedoeld voor de beveiliging van rechters en advocaten. Een ander deel wil de minister besteden om gemeenten te ondersteunen bij et tegengaan van normalisering van drugsgebruik n voor intensieve publiekscampagnes.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Minister Grapperhaus: principes versus praktijk

, door

Minister Grapperhaus denkt als man van principes “elke dag na over de rechtsstaat” en schreef een pleidooi voor een rechtvaardige samenleving. In de praktijk is hij als minister nou niet bepaald een hoeder van die principes.

Vlak voor zijn ministerschap schreef minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid een boek getiteld Rafels aan de rechtsstaat (2017) waarin hij sombert over toenemende ongelijkheid in de samenleving en pleit voor meer gemeenschap en rechtvaardigheid. In een van zijn eerste Kamerdebatten deed hij de uitspraak dat hij “als kind in een ketel met rechtsstatelijkheid is gevallen”. En afgelopen november tijdens het begrotingsdebat verzekerde de minister kritische Kamerleden dat hij “elke dag” nadenkt over de rechtsstaat.

Deze mooie uitspraken staan in schril contrast met zijn acties tot nu toe als minister. Met zijn wetsvoorstellen zoekt Grapperhaus vooral de grenzen op van de rechtsstaat en blijkt hij soms over die grenzen heen te willen gaan. Zijn beleid draait grotendeels om de harde aanpak van ‘ondermijnende drugscriminaliteit’. Van zijn zorgen over de rechten van kwetsbare groepen burgers en over machtige bedrijven die zich onttrekken aan regels zien we in zijn veiligheidsbeleid niets terug.

Lastige mensenrechten

De rechtsstaat beschermt burgers tegen een overijverige overheid. Natuurlijk, grondrechten bemoeilijken de opsporing en vervolging, en dat heeft een reden. Als jurist weet Grapperhaus dat natuurlijk heel goed, maar in de strijd tegen de fundamentalistische islam bleek hij ver te willen gaan (in zijn boek heeft hij het over “een van de meest bedreigende fenomenen van onze samenleving”). Om ‘haat-imams’ die nét de wet niet overtreden te kunnen aanpakken speelde hij even met het idee de vrijheid van meningsuiting voor alle burgers in te perken. Dat idee stierf gelukkig een snelle dood, maar de minister verlengde in de tussentijd wel het gebiedsverbod voor imam Jneid – een maatregel die een jurist met hart voor de rechtstaat zou moeten verontrusten.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende