Hoe werkt cultuur?
OPINIE - Het begrip ‘cultuur’ wordt regelmatig in verband gebracht met allerlei ongewenst gedrag van met name niet-westerse allochtonen. Maar hoe beïnvloedt cultuur nu eigenlijk ons gedrag?
Onlangs verscheen – voor de zoveelste keer – een behoorlijk deprimerend artikel in de Trouw, getiteld Schaars gekleed? Dan vraag je erom. Het stuk opent als volgt:
Allochtone jongeren leggen, eerder dan autochtone jongeren, bij seksueel geweld de schuld bij het slachtoffer. Dat doen ze vooral als het slachtoffer zich volgens hen ‘sletterig’ kleedt of gedraagt.
Cultuur speelt dan ook een rol bij grensoverschrijdend seksueel gedrag, leert het onderzoek ‘Andere culturen, andere grenzen?’ van kenniscentrum Rutgers WPF.
Dit is natuurlijk lang niet de eerste keer dat het begrip ‘cultuur’ wordt opgevoerd om ongewenst of zelfs crimineel gedrag van allochtonen te verklaren (en het zal zeker ook niet de laatste keer zijn). Maar hoe precies, zo rijst nu de vraag, wordt gedrag door cultuur beïnvloed?
In zijn algemeenheid is deze vraag vanzelfsprekend te veelomvattend om een eenduidig antwoord op te kunnen geven. Maar omdat ook anekdotische inzichten soms nuttig kunnen zijn, wil ik toch een poging doen aan de hand van de ervaringen van Ta-Nehisi Coates, een zwarte Amerikaanse schrijver en journalist die opgroeide in een gewelddadige achterbuurt van Baltimore. En hoewel ze in Baltimore niet veel last schijnen te hebben van Marokkanen en bijbehorende ‘schaamtecultuur’, wonen er wel veel zwarte Amerikanen die, zo weten de meer welgestelden, vooral arm blijven dankzij een culture of poverty waaruit men maar niet wenst te ontsnappen.