inlichtingendiensten Archives

Foto: HS You (cc)

Russiagate: één naam is al gevallen

5 april 2024 , 08:00 , door Jos van Dijk

Minister Hugo de Jonge wilde geen namen noemen van Nederlandse politici die betrokken zijn bij de poging van Rusland de Europese publieke opinie te beïnvloeden via Voice of Europe. De Tsjechische geheime dienst ontdekte dat via dit medium Europese politici, waaronder ook Nederlandse, betaald werden door Rusland om anti-Oekraïne propaganda te verspreiden. “Het werk van de inlichtingen- en veiligheidsdienst verhoudt zich heel slecht met openbaarheid”, zei De Jonge. Anders gezegd: de AIVD beantwoordt geen vragen van de volksvertegenwoordiging in het openbaar. De Tsjechen zijn kennelijk wat minder streng in de leer. Volgens berichten in de media, waarin briefings van Tsjechische contraspionagefunctionarissen worden aangehaald, zijn Tsjechische functionarissen in het bezit van een audio-opname waarop te horen is hoe de Duitse AfD politicus Petr Bystron een betaling accepteert in ruil voor het verlenen van diensten aan Voice of Europe. Bystron staat tweede op de lijst van de AfD voor de Europese verkiezingen. Hij ontkent geld aangenomen te hebben. Zijn partij heeft hem onder druk gezet openheid van zaken te geven.

De Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken Jan Lipavský zei vorige week woensdag bij de onthulling van de rol van Voice of Europe: ‘Europa is erg kwetsbaar voor Russische invloed, dus we moeten harder werken aan onze veerkracht’. Russiagate is daarmee een voornaam onderwerp geworden in de campagne voor de verkiezingen, begin juni. En dan vooral als wapen van de middenpartijen tegen opkomend extreemrechts. Citaten uit het verleden zullen de ronde doen. Zoals dat van FvD woordvoerder Manfred de Graaff die Oekraïne in het Europees Parlement beschuldigde van het houden van ‘kinderkennels met draagmoeders om kinderen aan westerse „pedonetwerken” te leveren’. Volgens de briefing van een westerse inlichtingendienst, ingezien door Politico zou de Russische inlichtingendienst een Servische agent hebben gebruikt om EU-instellingen te infiltreren om pro-Kremlin-praatjes over de invasie van Oekraïne te verspreiden. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Stephane Sejourné heeft deze week opgeroepen tot sancties tegen iedereen die de Russische desinformatie verspreidt.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

Amerikaanse inlichtingendiensten vertrouwen eigen president niet

13 februari 2017 , 07:44 , door Prediker

Michael Flynn, recent benoemd tot National Security Advisor heeft gelogen over gesprekken die hij met de Russische ambassadeur heeft gevoerd over het opheffen van sancties.

Delen van het inlichtingendossier van een Britse voormalige geheim agent, waaruit zou blijken dat de Russische geheime dienst materiaal heeft waarmee men Trumps hand zou kunnen forceren, zijn inmiddels bevestigd door Amerikaanse onderzoekers.

De NSA houdt inmiddels informatie achter voor de president (waarom lekken riskeren als ‘ie toch niet oplet?) en de CIA heeft een beveiligingsverklaring geweigerd voor een van Flynns assistenten. Het is maar de vraag hoelang Flynn zijn baan nog houdt.

Foto: Antonio Marín Segovia (cc)

Wat weegt het zwaarst bij de Britten: burgerrechten of staatsbelang

23 februari 2024 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Het Britse Hooggerechtshof hield een tweedaagse hoorzitting over het beroep van Julian Assange tegen zijn uitlevering aan de Verenigde Staten. Assange was er zelf niet bij. Hij is ziek en heeft naar verluidt per video slechts een deel van het proces gevolgd in de cel van de Belmarsh gevangenis waar hij nu al bijna vijf jaar vastzit. De conclusies van de rechters laten nog even op zich wachten. Als zij het beroep verwerpen kan hij direct worden overdragen aan de Amerikaanse autoriteiten. Uitstel voor een toets aan het EHRM zit er waarschijnlijk niet in. ‘De Britse rechtbank kan de onmiddellijke uitlevering van Julian gelasten voorafgaand aan [een verzoek om uitstel], of kan besluiten een verzoek van het EHRM te negeren om Julian toe te staan zijn zaak door de rechtbank in Straatsburg te laten behandelen,’ schrijft Chris Hedges, een van de journalisten die de hoorzitting in de rechtszaal heeft gevolgd. Hoe zwaar zullen de mensenrechten in deze zaak meewegen voor de Britten?

De advocaten van Assange, Mark Summers and Edward Fitzgerald, hebben tijdens de hoorzitting hun best gedaan het mensenrechtenperspectief aan de rechters mee te geven, tegen alle pogingen van Amerikaanse zijde om hen daar zo ver mogelijk van af te houden. Er waren veel herhalingen van zetten in de betogen van de advocaten. Zo herhaalde Claire Dobbin, advocaat voor de Amerikanen, de inmiddels ‘ontkrachte bewering dat Assange anderen had opgedragen zich bezig te houden met computerinbraak. Zoals de IJslandse krant Stundin meldde, werden deze beweringen gedaan door een voormalige WikiLeaks-vrijwilliger die later toegaf de beweringen te hebben verzonnen in ruil voor een belofte van immuniteit door de FBI met betrekking tot beschuldigingen van fraude waarmee hij in IJsland te maken kreeg.’ Dobbin hield Assange opnieuw als enige verantwoordelijk voor de schadelijke gevolgen van de publicaties van Wikileaks. Zij ging volledig voorbijgaan aan het feit dat de gelekte documenten voordat ze op Wikileaks verschenen al openbaar waren gemaakt door de websites Cryptome (waarvan de eigenaar zich inmiddels zelf heeft aangeboden als mede-verdachte in het proces tegen Assange) en Freitag (het resultaat van een conflict tussen Assange en een van zijn directe medewerkers). En deze mensen worden niet vervolgd.

Foto: DarrelBirkett (cc)

AIVD rekruteert journalisten

17 oktober 2022 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - De AIVD en de MIVD brengen journalisten in gevaar, schreef de NRC zaterdag. Joep Dohmen deed voor de krant onderzoek naar de werving van journalisten door de geheime dienst. Dat komt nogal eens voor, bleek uit een vragen van Dohmen aan 32 journalisten. De helft van hen zegt benaderd te zijn voor medewerking aan een van de inlichtingendiensten. Het gaat vooral om journalisten die in het buitenland werken, in Rusland en met name in het Midden-Oosten. Het is niet duidelijk of de contactpogingen uitsluitend op initiatief van de AIVD tot stand kwamen of dat er voldaan werd aan verzoeken van buitenlandse inlichtingendiensten (CIA of Mossad). Hoeveel van de benaderde journalisten op dergelijke verzoeken zijn ingegaan vertelt het verhaal ook niet, laat staan dat we weten wie zich heeft laten verleiden. Er komen wel verschillende journalisten aan het woord die geweigerd hebben met een van de diensten in zee te gaan.

Beroepsethiek

Dohmen zei in het radioprogramma Argos dat hij hoopte dat er in journalistieke kring een gesprek plaats vindt over de risico’s die journalisten kunnen lopen als ze voor de geheime diensten werken. Buitenlandse diensten kunnen hen identificeren als spion. Het kan leiden tot hun arrestatie en mogelijk een jarenlange gevangenisstraf. Maar medewerking aan een geheime dienst is ook volledig in strijd met de beroepsethiek, meent Dohmen. Een van de journalisten die hij sprak, Olaf Koens, die de AIVD vergeefs benaderde toen hij als beginnend coorespondent in Moskou werkte, zegt het heel mooi: ‘Als journalist moet je de macht controleren en niet influisteren’. Als journalisten zich gaan gedragen als verkapte spionnen zal dat ook niet bijdragen aan het vertrouwen van het publiek in de media.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Emory Allen (cc)

AIVD herhaalt fouten uit het verleden…….

17 juni 2022 , 08:00 , door Jos van Dijk

BRIEF - ….en de politiek volgt de geheime diensten nog steeds.

Een open brief aan de Kamerfractie van D66* bij de presentatie van het boek ‘De BVD in de politiek‘ op woensdag 15 juni j.l.

Geachte Kamerleden

Dit boek gaat over de wijze waarop de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw heeft geprobeerd de Communistische Partij van Nederland te ondermijnen. Een afgesloten hoofdstuk zult u zeggen. Maar: ‘Als we het verleden niet kennen, begrijpen we het heden steevast verkeerd’ schreef de politicoloog John Keane onlangs in De Groene. ‘Kennis van het verleden helpt ons de maat der dingen te vatten.’ En daarom ben ik zo vrij om uw aandacht te vragen voor mijn boek. D66 is een partij die openheid en de bescherming van privacy en andere burgerrechten hoog in het vaandel heeft staan. Juist deze waarden staan nu opnieuw op het spel. Daarom hoop ik van harte dat u bereid bent de lessen uit deze geschiedenis ter harte te nemen.

Wat ik over het verleden van het binnenlandspolitiek optreden van de geheime dienst heb kunnen reconstrueren is tamelijk onthutsend. Voor sommigen is dat misschien ook weer niet zo verrassend na de onthullingen van BVD-geschiedschrijver Dick Engelen in 1995. Mijn onderzoek heeft echter nieuwe informatie opgeleverd die eens temeer laat zien dat de BVD zijn mandaat verregaand heeft overschreden. En vooral: kon overschrijden door een ernstig tekort in de politieke verantwoording. Ook op dat punt hoop ik bij u gehoor te vinden voor wat er uit het verleden kan worden geleerd.

Foto: Apionid (cc)

Met spionage leer je veel, maar kun je weinig

20 februari 2020 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - Het was volgens de CIA zelf de ‘inlichtingencoup van de eeuw’: West-Duitsland (de BRD) en de VS waren de geheime eigenaren van een Zwitsers bedrijf, Crypto AG, opgericht in 1952. Crypto AG verkocht overheden machines waarmee berichten konden worden versleuteld. Ze bouwden een achterdeur in. Zo aten de VS en de BRD van twee walletjes: ze verdienden goud geld aan de machines, die aan bijna 130 staten werden verkocht; én ze konden op hun gemak de veilig gewaande communicatie van vriend en vijand doorspitten.

West-Duitsland en de VS lazen berichten mee over de militaire coup in Chili tegen Salvador Allende, over de grootschalige mensenrechtenschendingen in Argentinië onder Jorge Videla, over de gijzeling van VS-diplomaten in de Amerikaanse ambassade in Teheran, en de vredesbesprekingen tussen Israël en Egypte in Camp David, onder leiding van Jimmy Carter.

Het verhaal kwam afgelopen week naar buiten. Maar dat was niet voor het eerst.

In 1986 meldde Ronald Reagan, indertijd de Amerikaanse president, dat de VS diplomatiek verkeer van Libië had onderschept en zo met zekerheid wist dat Moammar Gaddafi achter de bomaanslag op een Berlijnse disco had gezeten. Al snel werd de betrouwbaarheid van Crypto AG in twijfel getrokken.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

‘Het is oorlog maar niemand die het ziet’

20 september 2019 , 11:00 , door Peter Olsthoorn

RECENSIE - Huib Modderkolk verzamelt zes jaar onderzoek naar mondiale digitale strijd. Eindelijk een goed boek over de praktijk van digitale strijd tussen staten, onder leiding van hun geheime diensten. Een oorlog die niemand zou zien. Voetbal is oorlog, zei Rinus Michels, en we gingen het zo zien.

Met een geweldige primeur over betrokkenheid van de AIVD bij de plaatsing van Stuxnet-malware in het beheer van het Iraanse kernprogramma en een rechtszaak van diezelfde AIVD; plus de gebruikelijke DWDD-marketing en een onnodig stickertje van Lubach op het omslag kwam het boek van Huib Modderkolk met een katapult op de markt. ‘Het is oorlog, maar niemand die het ziet’ bereikt direct de top-10. En dat is terecht.

Afgaande op de betoog van Paul Abels dat de AIVD nooit zonder strategisch doel in de openbaarheid treedt, was die rechtszaak mogelijk bedoeld om extra aandacht te trekken voor de Stuxnet-primeur: de AIVD spreekt internationaal een knap woordje mee en wil dat weten. De bemoeienis van de AIVD met Iran is overigens gezien de internationale verhoudingen twijfelachtig, vindt Paul Aarts.

De eerste beschrijving van strijd in Modderkolks boek is gewijd aan zijn ontrafeling van de eerste grote digitale aanval op Nederland tot nu toe; die op de uitgever van digitale certificaten DigiNotar in Beverwijk in augustus en september 2011. Deze aanval stortte Nederland tot op regeringsniveau in chaos. Modderkolk reconstrueert het met onder anderen Aart Jochem en Erik de Jong van Govcert.

Foto: Christiaan Colen (cc)

Gijzeling – geen oorlog

19 september 2019 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - Het is oorlog, maar niemand die het ziet, waarin Huib Modderkolk aantoont hoe inlichtingen- en geheime diensten in een digitale strijd zijn verwikkeld en ondertussen zowat alles en iedereen hacken, is een subliem boek. Hij laat gedetailleerd zien hoe spionage en sabotage verweven zijn geraakt. De enige kanttekening die ik heb, is dat hij steevast de oorlogsmetafoor inzet in zijn poging om de hele zwik voor de leek begrijpelijk te maken.

Begrippen als koude oorlog, wapenwedloop, escalatie en afschrikking, aanval en verdediging klinken vertrouwd, en lijken een nuttig kader te bieden. Maar ze ontnemen ons het zicht op wat dit moderne wapengekletter zo radicaal anders maakt, en laat ons de verkeerde ‘oplossingen’ suggereren. Naar aanleiding van de documentaire Zero Days (2016), die liet zien dat geheime diensten vet betalen voor exploits om andermens’ systemen te kunnen binnendringen en manipuleren, werd geopperd dat een non-proliferatieverdrag voor beveiligingslekken een oplossing kon zijn. Heus: wie dat voorstelt, begrijpt niets van het probleem.

Niet alleen overheden of hun steelse subdivisies kunnen essentiële infrastructuur hacken. Ook een vasthoudende puber ergens op een zolderkamertje kan KPN platleggen, zoals Modderkolk aantoont. Non-proliferatie is gebaseerd op bovenstatelijke controles, op internationaal recht en dito verdragen, op sancties, op traceerbare goederen, op voor de buitenwereld zichtbare proeven, op identificeerbare fabrieken en installaties. Dat alles ontbreekt te enen male bij digitale spionage en sabotage.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Foto: Tomasz Pro (cc)

Op de radar van de overheid

18 april 2018 , 08:00 , door Gastauteur

VERSLAG - Wat als de overheid zichtbare en onzichtbare opsporingstools inzet? Brenno de Winter ondervond het aan den lijve en vertelt in Villamedia wat het met je doet als je als journalist op de radar staat.‘Toen ik mijn huidige vrouw ontmoette, durfde ik nauwelijks met haar aan de telefoon te spreken.’

Onafhankelijke journalistiek is een van de belangrijke hulpmiddelen om te voorkomen dat een overheid doorslaat. Dankzij de onthullingen van Zembla wordt duidelijk dat het Openbaar Ministerie (OM) bij een misdrijf anders met bedrijven omgaat dan met burgers. CBS News toont foto’s van de Abu Ghraib gevangenis waar de Amerikanen gevangen martelen en verkrachten. De Volkskrant brengt Halbe Zijlstra ten val na onthullingen over een verzonnen bezoek aan Poetin. Wikileaks laat met diverse onthullingen zien hoe de oorlogen in Afghanistan en Irak werkelijk verlopen, hoe de ambtsberichten een ander licht op de diplomatiek van de VS werpen of hoe de CIA inbreekt op televisies van burgers.