Noorwegen zet diepzeemijnbouw door

'Dit is wat je noemt ecocide,' schrijft een aantal milieuexperts in de EU-Observer. Het besluit van Noorwegen om te starten met diepzeemijnbouw heeft veel afwijzende reacties opgeleverd. Het Europees Parlement dringt er in een deze week aangenomen resolutie op aan dat Noorwegen voorlopig stopt met diepzeemijnbouw. Eerst moet er meer duidelijkheid komen over de gevolgen voor het milieu en de biodiversiteit. ‘Dit is de grootste schande in de moderne geschiedenis van het Noorse maritieme beheer en het einde van de reputatie van Noorwegen als verantwoordelijke maritieme natie’, zei Karoline Andaur van het Wereld Natuur Fonds vorig jaar toen de Noorse minderheidsregering met de oppositie een akkoord bereikte over diepzeemijnbouw. Noorwegen is geen lid van de EU, al volgt het normaal gesproken alle Europese wetgeving. Dat het Europarlement zich nu met de Noorse diepzeemijnbouw bemoeit heeft te maken met het feit dat gevreesd wordt voor onomkeerbare gevolgen voor de oceaan die heel Europa raken. Juridisch heeft dat gebied een aparte status: de bodem is van Noorwegen, het zeewater van de internationale gemeenschap. En dus vindt het Europees Parlement dat het óók wat te zeggen heeft over de plannen van de noorderbuur. “Het besluit heeft consequenties voor ónze wateren, ecosystemen en economische bedrijvigheid. Veel Europese vissers verdienen in het gebied hun brood”, zegt Mohammed Chahim (PvdA). Geopolitieke motieven Noorwegen verdedigt de mijnbouw met verwijzing naar de energietransitie die veel kostbare metalen vereist. Nu komen die metalen vooral uit China. Terwijl de Noorse zeebodem vol ligt met mangaanknollen waaruit die kostbare grondstoffen gehaald kunnen worden. Wil Europa dan afhankelijk blijven van China? Bij de presentatie van de plannen zei het Noorse parlementslid Baard Ludvig Thorheim van de Conservatieve partij dat er hoge eisen worden gesteld ter bescherming van het milieu. Maar ook weer niet te hoog, want 'als de voorwaarden te streng en te gecompliceerd zijn, zal er geen interesse zijn.' Premier Støre van de Noorse Arbeiderspartij heeft inmiddels een brief gestuurd aan voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie waarin hij schrijft dat hij "misverstanden" over de winning van mineralen op de zeebodem wil wegnemen. Parlementslid Marianne Sivertsen Næss, ook van de Arbeiderspartij, benadrukt dat het om een verkenningsfase gaat. ‘Alleen zo komen we er erachter of het daadwerkelijk mogelijk is om metalen op een winstgevende, duurzame en verantwoorde manier te winnen.’ Volgens Europarlementslid Chahim is de diepzeemijnbouw misschien helemaal niet nodig. Europa zou volgens hem in zijn eigen behoefte kunnen voorzien door meer aan recycling te doen, een circulaire economie op te zetten en de consumptie te verminderen. In oude mijnen liggen misschien ook nog onontdekte voorraden van de zo gewilde grondstoffen, bijvoorbeeld in de bergen en meren vol mijnbouwafval. “Dat soort laaghangend fruit moeten we eerst plukken”, zegt Chahim. Pas daarna mag de deur naar de diepzee eventueel open. Klimaatdoelen halen dankzij olie en gas Noorwegen is goed op weg om de klimaatdoelen te halen. Maar het land zit in de paradoxale situatie dat dit vooral mogelijk wordt gemaakt door de export van olie en gas, constateerde David Boyd de speciale VN-rapporteur inzake klimaat en mensenrechten al in 2019. Noorwegen is een rijk land en werkt hard aan het realiseren van allerlei milieudoelen. Het Noorse elektriciteitssysteem is overwegend emissievrij en het land heeft het hoogste aandeel in de verkoop van elektrische voertuigen ter wereld. Maar er zijn ook schaduwzijden volgens Boyd. De koper- en goudwinning kan ten koste gaan van vissers en rendierhoeders en vormt zo een bedreiging van de Sámi-cultuur. De milieubeweging heeft de Noose regering nu in een rechtzaak teruggeroepen van verdere steun aan de fossiele industrie. In tegenspraak met alle mooie woorden over het uitfaseren van fossiele brandstoffen gaf de Noorse regering oliemaatschappijen vorig jaar toestemming voor boringen naar olie en gas in negentien nieuwe velden op de Noordzee. Onlangs heeft de rechter drie vergunningen ingetrokken die de milieugroepen ter toetsing hadden voorgelegd. Volgens de rechtbank heeft de regering de gevolgen van de olie- en gaswinning voor de mondiale uitstoot van broeikasgassen onvoldoende meegewogen in de besluitvorming. In 2020 hadden de rechters in een vergelijkbare zaak nog geoordeeld ten gunste van de staat. Ze wilden voorkomen dat ze op de stoel van regering en parlement gingen zitten. Dat argument hebben ze nu kennelijk laten varen.

Door: Foto: shankar s. (cc)
Foto: Roel Wijnants (cc)

Afbouwen en intrekken

, door

COLUMN - De Tweede Kamer lijkt ook tijdens de demissionaire status van het kabinet gewoon door te willen gaan met wetgeving. Het ziet er niet naar uit dat er veel onderwerpen controversiëel worden verklaard, volgens Nieuwsuur gisteren. Maar wat gaan onze volksvertegenwoordigers doen met de recente berichten over die gigantische fossiele subsidies? En wat is hun antwoord op het rapport dat minister Van der Wal gisteren naar de Kamer stuurde waarin geconcludeerd wordt dat een derde van alle subisidieregelingen in de landbouw schadelijk is voor de biodiversiteit?

In opdracht van het Ministerie van Landbouw heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) onderzocht hoe allerlei subisieregelingen uitpakken voor natuur en biodiversiteit. Het gaat om inkomenssteun aan boeren tot subsidies voor innovatieve staltechnieken en behoud van grasland. Twaalf subsidieregelingen ter waarde van een miljard euro worden beoordeeld als mogelijk schadelijk. ‘Het Rijk werkt zichzelf met deze subsidies in feite tegen’, concludeert de NRC. Het probleem is dat de meeste subsidieregelingen schaalvergroting in de hand werken. En dat schaadt op den duur de biodiversiteit. Minister van der Wal noemt de uitkomst van het onderzoek ‘serieus’ en…..belooft nieuw onderzoek.

Het geval lijkt sterk op de nog altijd vigerende regelingen die het gebruik van fossiele brandstoffen stimuleren. Een recent onderzoek waarin alle regelingen zijn opgeteld laat zien dat de fossiele sector zich jaarlijks mag verheugen op een overheidsbijdrage van 37,5 miljard. Het gaat dan om belastingvoordelen, prijssteun en overheidsinvesteringen die er niet alleen toe leiden dat de overheid inkomsten misloopt, maar die ook strijdig zijn met het beleid van het kabinet om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen. Het bedrag aan fossiele subsidies blijkt nog hoger dan het bedrag van 35 miljard dat het kabinet opzij heeft gelegd voor het Klimaatfonds. Ook op dit gebied werkt het Rijk zichzelf dus tegen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Andreas Metz (cc)

Wat Shell wist: een kleine kanttekening

, door

Er was de afgelopen tijd het nodige te doen over wat Shell lang geleden al wist over klimaatverandering, en welke informatie ze daarover hebben achtergehouden. Aanleiding was een uitgebreid onderzoek van Vatan Hüzeir van de Erasmus Universiteit Rotterdam, waarover onder meer Follow The Money berichtte.

Het is niet mijn bedoeling om het straatje van Shell schoon te vegen, maar een beetje context en nuance is wel op zijn plaats. Vooral over de stand van de wetenschap in de jaren ’70 en vroege jaren ’80. Zo hier en daar lijkt de indruk te zijn ontstaan dat Shell in die tijd al bezig was met het dwarsbomen van klimaatmaatregelen. Dat ligt wat genuanceerder. Zo hier en daar bracht een politicus klimaatverandering wel eens ter sprake; in 1970 deed SGP’er Van Rossum dat bijvoorbeeld in de Tweede Kamer. Maar het stond nog nergens als serieus beleidsthema op de kaart. Onder meer omdat de meeste klimaatwetenschappers het te vroeg vonden om het probleem op het bordje van de politiek te leggen. Het broeikaseffect was weliswaar al een dikke eeuw onomstreden wetenschap, en dat meer CO2 voor een warmer klimaat zou zorgen stond ook niet ter discussie. Maar er was nog wel debat over hoeveel het op zou kunnen warmen, en hoe schadelijk dat zou zijn. Een meerderheid in de klimaatwetenschap zag klimaatverandering nog als een probleem dat op hun eigen bordje lag, en daar ook hoorde.

Foto: Thomas Gartz (cc)

Das Auto slaat terug

, door

Europa bereikte in oktober vorig jaar een buitengewoon belangrijke mijlpaal in de bestrijding van de klimaatverandering: vanaf 2035 mag er (bijna) geen auto met verbrandingsmotor meer worden verkocht. Het einde van de auto met verbrandingsmotor komt nu dus echt in zicht. Of is de Duitse auto-industrie nog in staat een spaak in het wiel te steken? De autofabrikanten kunnen hun traditionele lobbyisten uit CDU en CSU op dit moment moeilijk inzetten. Want de christendemocraten zitten niet in de regering. Maar er kwam hulp: de Duitse coalitiepartij FDP bleek bereid het Europese verbod op de verkoop van CO2-uitstotende auto’s en busjes per 2035 nog even tegen te houden. Onmiddellijk staken fans van de verbrandingsmotor in andere regeringen ook hun vinger op. Behalve de Tsjechen en de Italianen kwamen ook de Polen en Bulgaren met steun voor het Duitse voorbehoud.

E-fuels

De Duitse transportminister Volker Wissing (FDP) wil zijn instemming met het EU-plan voor verbrandingsmotoren verbinden aan een akkoord over „CO2-neutrale brandstoffen” – ook wel ‘e-fuels’ genoemd. Over de effectiviteit van deze ‘e-fuels’ heerst nog veel onzekerheid. En zowel e-fuels als waterstof zijn op dit moment nog geen echt alternatief. Ze zijn veel te duur en complex om op grote schaal te maken, schrijft Autovisie. Desondanks heeft Porsche er al flink in geïnvesteerd. Het voordeel is dat er voor e-fuels minder geïnvesteerd hoeft te worden in vervoer, opslag, tankstations e.d. E-fuels lijken echter niet een acceptabel alternatief voor de elektrische auto. De move van de FDP zal er wel toe leiden dat de nodige besluitvorming wordt opgeschort en dat levert de industrie tijd op om nog even op oude voet door te gaan. De regering heeft bij gebrek aan eenstemmigheid de bal nu weer teruggespeeld naar Brussel. Daar lijkt men volgens Politico wel bereid de liberalen een geitenpaadje te bieden. Met enige aanpassingen in de nu wat vage tekst van de wet zou er explicieter ruimte geschapen kunnen worden voor het gebruik van e-fuels. Of andere landen daar dan mee akkoord gaan zal nog moeten blijken.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Waan van de dag

Risicomanagement is geen binaire keuze

, door

Jerry Taylor, voormalig directeur bij het Cato Institute, legt uit wat één van de belangrijkste redenen was waarom hij veranderd is van een klimaatscepticus naar iemand die ervan overtuigd is dat ingrijpen niet langer op zich kan laten wachten:

Risk management is not about discerning the optimal response to the most likely outcome. It is about discerning the appropriate response to the most likely distribution of possible outcomes. That means incorporating the possibility that climate change, either by a bad roll of the geophysical dice or a large and unexpected societal vulnerability to warming, turns into a bigger problem than we expect.

Foto: F Mira (cc)

‘Nederland steunt fossiele export met destructieve gevolgen’

, door

ACHTERGROND - Onlangs kwam de monitor exportkredietverzekeringen 2019 uit, met een begeleidende brief van staatssecretaris Vijlbrief. In deze brief noemde staatssecretaris Vijlbrief de bijdrage aan de duurzame ontwikkelingsdoelen en verwees hij maar liefst dertig keer naar de ‘vergroening’ en groene transacties van de doorgaans voornamelijk ‘grijze’ verzekeringen. Mooie en positieve ontwikkelingen, schrijft Jurrian Veldhuizen,  maar achter deze woorden schuilt een grote mate van onduidelijkheid en vooral veel contradictie.

Een exportkredietverzekering klinkt als een complex en technisch begrip, maar is eigenlijk vrij simpel. Het is een verzekering die het voor Nederlandse bedrijven makkelijker en vooral minder risicovol maakt om investeringen te doen in het buitenland. Stel je voor: je hebt een Nederlands energiebedrijf en je wil een energiecentrale bouwen in Nigeria, een land rijk aan grondstoffen. Het is dan mogelijk om een verzekering af te sluiten bij staatsverzekeraar Atradius DSB. Zo zijn je financiële risico’s gedekt en heb je meer kans op bankleningen. Dit betekent ook dat, mocht het project mislukken, de Nederlandse staatskas garant staat. Op deze manier stond Nederland in 2019 garant voor 4,4 miljard euro aan investeringen.

De keerzijde

Het probleem hierbij is dat een groot gedeelte van de investeringen die de Nederlandse staat verzekert zijn gericht op fossiele projecten. Zo concludeerde BothENDS vorig jaar dat Atradius fossiele projecten verzekert voor gemiddeld 1,5 miljard per jaar. Volgens de getallen in de monitor van 2019 is er niet veel veranderd in dit gemiddelde. En dat terwijl Nederland per 2020 een einde maakt aan financiële steun voor steenkolenprojecten en de exploratie en ontwikkeling van nieuwe voorraden olie en gas in het buitenland. Dit is dus niet van toepassing op de exportkredietverzekeringen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tony Seba over disrupties door cleantech

, door

Gisteren had ik een behoorlijk zure recensie van de film Planet of Humans van Jeff Gibbs. Tijd om er vandaag wat positievers tegenover te zetten: de verwachtingen van Tony Seba over de impact van clean tech op olie, kolen en brandstofvoertuigen. Kleine waarschuwing vooraf: Seba staat niet stil bij de voor- en nadelen ten aanzien van het milieu. Als je een beetje oplet en zijn voorspellingen ziet met betrekking tot het aantal auto’s in de VS dan zit daar al wel een heel stuk milieuwinst. Minder auto’s betekent minder grondstofverbruik, minder brandstofauto’s betekent minder luchtvervuiling en minder behoefte aan olie. Seba zit, meer nog dan Bloomberg New Energy Finance, aan de kant van techno-optimisten. Hij onderbouwt zijn verwachtingen wel met veel data. Ze zullen niet allemaal uitkomen, maar een aantal van zijn oudere voorspellingen is inmiddels aardig uitgekomen (al was hij soms wat te pessimistisch).

Veel kijkplezier.

Waan van de dag

Shell nam meer dan 16 jaar de tijd om aandeelhouders te informeren over klimaatverandering

, door

De website’s DeSmog UK and DeSmog hebben zich door decennia aan financiële jaarverslagen van Shell bedrijven heen gewerkt om te onderzoeken wanneer Shell begon met het informeren van zijn aandeelhouders over de financiële risico’s van klimaatverandering voor de bedrijfsvoering en de waarde van het bedrijf. De conclusie van hun analyse is dat het Shell meer dan 16 kostte om een duidelijk waarschuwend signaal aan de aandeelhouders af te geven.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: klaas de gelder (cc)

Shell, de normaalste zaak van de wereld

, door

Waarom zou een steenrijk fossiel bedrijf subsidie aanvragen voor een kinderfestival over groene energie? Femke Sleegers (Den Haag Fossielvrij) sprak in voor de Haagse gemeenteraad en verplaatste zich in de beweegredenen van Shell. ‘Shell gebruikt het logo van de gemeente om normaal te lijken. Shell wil vooral dat fossiele brandstoffen nog heel lang normaal lijken.’

OPROEP - Subsidie aan Shell? Shell heeft toch geen geld nodig? En wat heeft Shell met kinderen? In gemeente Den Haag is een rel uitgebroken over een gemeentelijke subsidie van € 100.000 aan Shell voor greenwashing kinderfestival Generation Discover. Veel mensen zijn verontwaardigd. Maar anderen reageren gelaten. Ze zeggen vol vertrouwen: “Ze zullen er wel over nagedacht hebben.”

Een multinational die zelfs bij tegenspoed in de top 5 staat van allerrijkste bedrijven ter wereld, een bedrijf dat jaarlijks 10 miljard aan dividend uitkeert, vraagt aan de gemeente: mogen we een ton van jullie. En de gemeente, die elk dubbeltje moet omdraaien, zegt: is goed. Ze zullen er wel over nagedacht hebben.

Het loont de moeite om het debat in Den Haag onder het vergrootglas te leggen. Want wat nu in Den Haag gebeurt, is tekenend voor de frisse tegenzin waarmee de Nederlandse overheid klimaatverandering te lijf gaat. Wel het verdrag van Parijs omarmen, maar weigeren om ook maar een millimeter afstand te nemen van de industrie die de temperatuurstijging aanwakkert.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Volgende