Vandaag plaatsen wij een bijdrage van Arno Uijlenhoet: zelfstandig bestuurskundig adviseur en bestuurslid van Newropeans, een Europese politieke beweging voor meer democratie in Europa die in 2009 gaat meedoen aan de verkiezingen voor het Europees Parlement. Newropeans doet in alle Europese landen mee aan de EU-parlementsverkiezingen en is derhalve de eerste échte pan-Europese partij. In april gaan er teams van Newropeans leden het land in om mensen te ontmoeten die interesse hebben om zich actief aan Newropeans te verbinden. De kickoff vindt vrijdagavond 28 maart plaats in Amsterdam met als thema ‘Freedom of speech, use it or loose it!’ (20.00 Haarlemmerstraat 124, Amsterdam, entree gratis graag opgeven via [email protected]).
Waarom Europa meer dan ooit behoefte heeft aan politieke eenwording.
Introductie
Nu de regeringsleiders het in Lissabon eens zijn geworden over het Hervormingsverdrag, lijkt de politieke kou uit de lucht die ontstond toen Frankrijk en Nederland het grondwettelijke verdrag in 2005 wegstemden. Al eerder besloot het kabinet om, in lijn met de meeste andere EU-landen, het nieuwe verdrag niet meer via een referendum aan de kiezers voor te leggen. Intussen heeft ook de Tweede Kamer in ruime meerderheid ingestemd met het nieuwe verdrag. Geen discussie meer over het Europese besturingsmodel, zo was de teneur. Europa is een feit en moet vooral langs inhoudelijke weg zijn meerwaarde bewijzen. De ratificatie van het Hervormingsverdrag lijkt daarmee nog slechts een formaliteit.
Wie denkt dat met het Hervormingsverdrag het dossier Europa gesloten kan worden heeft het echter mis. Met het Hervormingsverdrag wordt het tekort aan democratische legitimiteit van Europa namelijk niet opgelost. Hoezeer politici uit vooral het politieke midden ons anders doen willen geloven, verkeert Europa nog steeds in een morele en institutionele crisis.
Morele en institutionele crisis
De druk om Europa meer macht te geven (ten kosten van de lidstaten) neemt toe in een wereld waar problemen en uitdagingen steeds vaker een continentale of mondiale dimensie hebben. Het verleden heeft dat duidelijk gemaakt. Aangejaagd door ontwikkelingen als de opkomst van nieuwe democratieën in Midden- en Oost-Europa, oorlog op de Balkan, economische globalisatie, internationaal terrorisme en een dreigende energiecrisis, nam het proces van Europese eenwording sinds de val van de Muur in 1989 een nieuwe vlucht. Het stabiliteitspact en de Euro werden geïntroduceerd, het aantal lidstaten werd uitgebreid van 15 naar 27, de samenstelling van de Raad en het Parlement veranderde door de komst van de nieuwe lidstaten, taken op het gebied van economisch beleid, werkgelegenheidsbeleid, buitenlandsbeleid, veiligheidsbeleid en milieubeleid werden aan de EU overgedragen en meer en meer veto’s werden afgeschaft om besluitvorming in de Raad doorgang te laten vinden.
Te denken dat de Europese Unie in deze nieuwe hoedanigheid door voornamelijk nationale parlementen kan worden gecontroleerd is een farce.
