Een bal op TV | Griekenland

De Grieken veroorzaken onrust. Ze hielden verkiezingen en radicaal links won. De positie van de winnende partij is niet ingewikkeld: de gewone mensen moeten nu te hard lijden onder het beleid van spaarzaamheid en hervorming dat de EU oplegt in ruil voor steun. En dat is ook zo. Tegelijkertijd valt ook aan de belastingmoraal en het werktempo wel wat te verbeteren bij de Grieken. De ECB wil "the big bazooka" van de geldverruiming in stelling brengen, want het gaat niet alleen met de Griekse economie niet naar wens. Toch wel bijzonder dat de president van de Nederlandse Bank, Klaas Knot, ons een blik gunt in de besluitvorming binnen de ECB. Nederland was tegen, net als de Duitse bankpresident Jens Weidmann. Voor zover ik weet, is het voor het eerst dat de verhoudingen binnen de ECB zo openlijk worden besproken. "Finland was wel voor," liet Knot zich ontvallen, dus er is geen sprake van een tegenstelling tussen Noord en Zuid.

Economie van Overmorgen 4: Hoeveel globalisering verdraagt de mens?

Een lang, maar lezenswaardig stuk van Robert Went en Hella Hueck over globalisering voor op een druilerige zondag. Onderwerp:

Het is fijn om voor een habbekrats de wereld over te kunnen vliegen en overal de vertrouwde H&M binnen te kunnen lopen. Maar wat hebben we straks zelf nog te zeggen over de kwaliteit en productie van de spullen die we kopen als het voorgenomen vrijhandelsverdrag (TTIP) tussen de VS en de Europese Unie er komt? De euro en democratie lijken in toenemende mate met elkaar op gespannen voet te staan, en eurokritische partijen krijgen steeds meer aanhang. Wat gaat er mis? En hoe kan het beter? Daarover gaat deel 4 van de reeks De economie van overmorgen, waarin Hella Hueck (RTL Z) en econoom Robert Went van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) de kennis van vandaag proberen te vertalen naar de samenleving van de toekomst.
Foto: A quack selling medicines. Oil painting. Credit: Wellcome Library, London. Wellcome Images (CC)

Niet Griekenland maar Duitsland is gevaar voor euro

ANALYSE - De mogelijke winst van Syriza veroorzaakt paniek onder de eurocraten. Ze waarschuwen dat ‘radicaal linkse ideologen’ aan de macht komen en dreigen met Grexit. De echte radicalen die het zicht op de werkelijkheid hebben verloren, zijn echter de eurocraten zelf. De Duitse regering overschat niet alleen haar eigen kracht, maar vergeet bovendien dat Duitsland zelf ook een wanbetaler is. De grootste wanbetaler ooit.

Radicaal

Op 25 januari zijn er parlementsverkiezingen in Griekenland. De Grieken kunnen dan kiezen tussen Andonis Samaras, die het bezuinigingsprogramma uitvoert dat door Europa is opgelegd en de linkse oppositieleider Alexis Tsipras, die opnieuw wil gaan onderhandelen over de schulden. De uitslag kan grote gevolgen hebben voor Nederland, juist nu het weer wat beter lijkt te gaan.

Volgens Trouw ‘siddert Europa weer voor Griekenland’ en iedereen praat elkaar na dat er een radicaal linkse regering aan de macht kan komen [1]. Radicaal links? Ooit waren linkse radicalen lieden die industriëlen vermoordden en bomaanslagen pleegden. Maar de tijden zijn veranderd, want de links-radicale partij waar men het nu over heeft, Syriza, is geen terroristische organisatie en pleegt geen bomaanslagen.

Nee, Syriza wil iets veel gevaarlijkers: zij wil opnieuw gaan onderhandelen over de Griekse schulden. Ook wil Syriza pensioenen verhogen zodat bejaarden niet meer naar voedsel in vuilnisbakken hoeven te zoeken.

Foto: De roof van Europa (detail), Rembrandt van Rijn copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

De eurocrisis is weer terug (deel 7, slot): Een IJzeren Kooi voor Europa

ANALYSE - Het gaat slecht met de Europese economie en dat komt niet door externe oorzaken. Het is niet de hoge olieprijs – die was in jaren niet zo laag – of door oorlog. De oorzaak is slecht economisch beleid. Verzwakte vakbonden en ideologische verdwaalde linkse partijen hebben geen effectieve oppositie en nemen zelf verantwoording voor het falende beleid. De maatschappelijke problemen in Europa verergeren en slecht voorgelichte burgers zoeken hun heil bij rattenvangers die wel duidelijkheid bieden. Tegelijkertijd vertellen politici en economen ons dat er geen alternatief is voor hun beleid. Maar niets is minder waar: er is wel een alternatief en er is wel degelijk een oplossing voor de eurocrisis.

Polderen

Ik heb in de vorige afleveringen van deze serie laten zien dat het oplopen van de begrotingstekorten in de schuldenlanden geen gevolg is van gebrek aan discipline. Het kan niet vaak genoeg herhaald worden: de begrotingstekorten zijn niet de oorzaak maar een gevolg van de eurocrisis.

Door de afschaffing van de eigen de munt is het automatische stabilisatiemechanisme uitgeschakeld dat de handelsstromen tussen de landen in evenwicht hield. Dankzij de euro konden Duitsland en Nederland grote handelsoverschotten opbouwen.

 <strong>Figuur 1</strong> <em>Handelsoverschotten en tekorten</em>. <em>De verticale as kruist op het beginjaar van de euro.</em>


Figuur 1 Handelsoverschotten en tekorten. De verticale as kruist op het beginjaar van de euro.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

‘Dollar binnenkort meer waard dan euro’

De euro zakt weg ten opzichte van de dollar – net als, overigens, een flink aantal andere munteenheden.

Volgens Matt O’Brien is dat het gevolg van een aantrekkende economische groei in de VS, terwijl de rest van de wereld blijft kwakkelen:

Why is the dollar up so much? Well, the simple story is that the stronger your economy, the stronger your currency. The slightly more complicated version, though, is that currencies go up when monetary policy is relatively tight, and down when it’s relatively loose. Now these should just be different ways of saying the same thing — since central banks raise rates when growth is too strong and cut them when it’s too weak […]

The U.S. economy is doing well enough that it’s getting ready to raise rates, and the rest of the world is slowing down enough that it’s cutting them.

Foto: Joel Abroad (cc)

De eurocrisis is weer terug (6): Deflatie (2) – het Duitse model

ANALYSE - In de vorige aflevering heb ik laten zien dat de problemen van deflatie vaak worden onderschat. In dit tweede deel over deflatie leg ik uit dat deflatie het beste bestreden kan worden door de oorzaak ervan aan te pakken. Er is welbeschouwd, geen reden waarom we geen einde kunnen maken aan deflatie en aan de eurocrisis.

Deflatie is een neerwaarts gerichte loon-prijsspriraal. In een krimpende economie is er te weinig vraag naar producten en diensten waardoor lonen en prijzen dalen.

Bij de tegenhanger van deflatie – inflatie – kan de centrale bank de opwaardse loon-prijsspriaal doorbreken door de rente verhogen. Doordat geld lenen dan duurder wordt zal de economie afkoelen of zelfs in een recessie raken. De verhoging van de rente naar 20% (!) heeft begin jaren tachtig effectief een einde gemaakt aan de inflatie, door de diepe recessie die dit veroorzaakte.

Het is voor een centrale bank veel lastiger om een eind te maken aan deflatie omdat de rente niet meer verlaagd kan worden omdat zij al op 0% staat. Eigenlijk zou de rente dus negatief moeten zijn maar dat is praktisch natuurlijk onmogelijk [1].

Economen noemen de situatie waarin de Europese [2] economie nu verkeert een ‘liquiditeitsval’. Centrale banken proberen de economie uit het dal te tillen door meer geld in omloop te brengen. Hierdoor hoopt men dat de investeringen toenemen, zodat lonen en prijzen weer gaan stijgen.

Foto: Klaus Friese (cc)

Een Duitse les

OPINIE - Frankrijk wordt belachelijk gemaakt omdat het een te groot begrotingstekort heeft, maar de Nederlandse media zijn zo verblind door het Duitse ‘succes’ dat ze het echte gevaar niet zien.

Na Griekenland is nu Frankrijk de zondebok voor de eurocrisis. Velen vinden dat de Fransen maar eens goed de oren moet worden gewassen. Het land heeft ‘gebrek aan discipline, is arrogant en gevaarlijk voor de euro,’ volgens Carla Joosten van Elsevier.

En het Financieel Dagblad schrijft:

Of het nu de borreltafel is of de Tweede kamer, overal wordt van Frankrijk een karikatuur gemaakt; het land staat te boek als boertig, verwend en dommig.

Hoe arrogant en vertekend dit beeld van Frankrijk is wordt treffend geïllustreerd in het Financieel Dagblad van zaterdag 29 november [*] in meerdere artikelen.

De krant opent met de kop ‘Brussel en Dijsselbloem geven schot voor de boeg. Frankrijk stevent af op harde confrontatie over begroting’. Als het Frankrijk niet lukt om voor maart volgend jaar de begroting in orde te krijgen dan loopt het kans op een boete van 4,2 mrd euro. ‘Frankrijk moet op de schop, de Fransen moeten een Duits lesje leren,’ schrijft het FD, en dat is hoog nodig want ‘Frankrijk is een gevaar voor de hele eurozone’.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour | De euro is een ideologie geworden

De redenering is alleen maar: afspraak is afspraak. Maar schuld is een tweezijdig verhaal. Als jij bij mij een schuld aangaat, dragen wij beiden verantwoordelijkheid. Jij door die schuld aan te gaan, maar ik ook door jou die schuld te geven. Goede zorg betekent dat ik jou niet zo belast dat ik jou het leven onmogelijk maak. Dat hebben we van de kansel gepredikt, anders ben ik een woekeraar, maak ik misbruik van jou. De noordelijke banken hebben na de invoering van de euro veel leningen gegeven aan Griekenland. Dat de Grieken nu enorme schulden hebben, komt doordat wij eerst de noordelijke banken wilden redden. Als ik mensen hoor zeggen dat Griekenland alles terug moet betalen, dan denk ik: waar is je hart? Hoe kun je daar zo koud en afstandelijk over praten?

Voor Duitse regering is ‘Grexit’ nu bespreekbaar

Der Spiegel:

Entgegen ihrer bisherigen Linie ist die Bundesregierung nach SPIEGEL-Informationen bereit, Griechenland notfalls aus der Eurozone ausscheiden zu lassen. Kanzlerin Angela Merkel und Finanzminister Wolfgang Schäuble (beide CDU) halten einen Austritt des Landes aus der Gemeinschaftswährung für verkraftbar. Grund dafür seien die Fortschritte, die die Eurozone seit dem Krisenhöhepunkt 2012 gemacht habe, heißt es in Regierungskreisen. So sei die Ansteckungsgefahr für andere Länder begrenzt, weil Portugal und Irland als saniert gelten. Zudem stehe mit dem ESM ein schlagkräftiger Rettungsmechanismus zur Verfügung, für die Sicherheit großer Kreditinstitute sorge die Bankenunion.

‘The odds of Greece leaving the euro have never been higher’

En daarmee komt volgens Matt O’Brien ook het einde van de euro in zicht:

[…] more than ever before, Germany feels like it can let Greece leave, and Greece feels like it can leave. Neither of them want that, but neither of them don’t want it so much that they’ll do anything to avoid it. That’s why there’s never been a greater chance of Greece dumping the common currency as there is right now. […]

But whether it happens in Greece or Spain or Italy, this is the endgame for Europe. The euro crisis is a financial crisis that morphed into an economic crisis, before ending as a political one. Now, it’s true that the common currency still has a lot of moral authority in Europe’s postwar world, but you can’t eat moral authority. And, at some point, voters will get tired of a paper monument to peace and prosperity that make the latter impossible.

Vorige Volgende