Hoe gaat het verder in Macedonië?

Vorige week donderdag bestormde een menigte demonstranten het parlement van Macedonië uit protest tegen de benoeming van de Albanees Talat Xhaferi als de nieuwe parlementsvoorzitter. Er vielen honderd gewonden. Tot nu toe zijn twaalf mensen gearresteerd. De politie heeft nog meer arrestaties in het vooruitzicht gesteld. Een hoge politiefunctionaris, Mitko Cavkov, is door de minister van Binnenlandse Zaken ontslagen omdat hij niet adequaat zou hebben opgetreden tegen de demonstranten. De identiteit van de arrestanten is niet bekend gemaakt maar de sociaaldemocratische partij SDSM heeft foto's gepubliceerd van relschoppers, alle leden en aanhangers van de conservatieve partij VMRO DPMNE van demissionair premier Gruevski. Talat Xhaferi is deze week gestart in zijn functie als voorzitter van het parlement. Hij heeft president Ivanov laten weten dat alles klaar is voor de formatie van een nieuwe regering. Buiten het parlement demonstreren nog steeds duizenden mensen tegen de Albanezen. Ze eisen nieuwe verkiezingen. De rellen hebben alles te maken met de vorming van een nieuwe regering waar Gruevski's partij zeer waarschijnlijk niet aan zal deelnemen. De voormalig premier dreigt onder de nieuwe verhoudingen in staat van beschuldiging gesteld te worden wegens het op grote schaal afluisteren van zijn tegenstanders. Op grond van de uitslag van de verkiezingen die eind vorig jaar na veel strubbelingen zijn gehouden zou een coalitie van sociaaldemocraten en partijen van de Albanese minderheid een regering kunnen vormen. President Ivanov, partijgenoot van Gruevski, heeft dit tot nu toe tegen gehouden. Hij vindt dat de voorwaarden waaronder de Albanezen een coalitie hebben gesloten met de SDSM niet in het belang van het land. De Albanezen, een kwart van de bevolking van Macedonië, willen onder andere dat hun taal erkend en onderwezen wordt als een van de landstalen. President Ivanov lijkt zich na de rellen van vorige week wat soepeler op te stellen tegenover de beoogde nieuwe regeringscoalitie. Na een gesprek met een vertegenwoordiger van de Amerikaanse regering zei hij dat hij geen belemmering meer ziet als de nieuwe regering de eenheid van het land niet in gevaar brengt. Oppositieleider Zaev verklaarde gisteren, nog steeds met pleisters op het voorhoofd vanwege zijn verwondingen vorige week, dat de nieuwe regering voor het eind van de maand geïnstalleerd kan worden.

Foto: Martha de Jong-Lantink (cc)

Vučić: “Tito was een ‘smart guy'”

ELDERS - De nieuwe Servische president houdt zowel Brussel als Moskou aan de lijn.

Zondag won de huidige Servische premier Vučić de presidentsverkiezingen met 55% van de stemmen. Zijn tegenkandidaten in de eerste ronde kwamen niet boven de 16%. Bijna de helft van de Servische kiesgerechtigden bleef thuis.

De overwinning van Vučić bracht deze week in talrijke steden massa’s  -meest jonge- demonstranten op de been. Ze protesteerden tegen de nieuwe president, onregelmatigheden bij de verkiezingen, de partijdigheid van de media en de uitschakeling van het parlement tijdens de campagne. Op verschillende plaatsen werd ook geprotesteerd tegen het gebrek aan perspectief op werk en tegen voortdurende bezuinigingen. Een van de demonstranten:

“The same things are happening over and over for years, the same people, we must stop it. The same people are creating our future constantly. Serbia must be a better country [rather than a country] from which young people are leaving and criminals and thieves are staying.”

Aleksandar Vučić (47) komt oorspronkelijk uit de rechtse, nationalistische Radicale Partij van Šešelj. Hij brak daarmee omdat hij anders dan Šešelj aansluiting wilde zoeken bij de EU. Dat standpunt bezorgde hem enkele jaren geleden een grote populariteit. Inmiddels is het aantal voorstanders van aansluiting bij de EU flink gedaald. Bij de parlementsverkiezingen van vorig jaar april behield de SNS (Progressieve Partij, let niet op de naam) ondanks een verlies de overgrote meerderheid: 131 van de 250 zetels . De SRS van Šešelj kwam terug met 29 zetels.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: thierry ehrmann (cc)

Poolse regering tart de EU

ELDERS - De spanningen tussen Brussel en Warschau lopen steeds hoger op.

Donald Tusk is onlangs herbenoemd als president van de Europese Raad. Met één tegenstem: die van zijn eigen land, Polen. Deze week zette de Poolse regering een nieuwe stap in de strijd tegen Tusk, voormalig premier van het liberale Burgerforum, nu de grootste oppositiepartij. Hij wordt beschuldigd van ‘diplomatiek verraad’ door zijn samenwerking met Poetin bij het onderzoek naar de toedracht van het vliegtuigongeluk bij het Russische Smolensk. Daarbij kwamen in 2010 de toenmalige premier Lech Kaczynski en meer dan 94 regeringsfunctionarussen om het leven. Jaroslav Kaczynski, nu de sterke man van de regerende PiS (de partij voor Recht en Rechtvaardigheid) vermoedt dat sabotage de oorzaak was van het vliegtuigongeluk, maar bewijzen daarvoor ontbreken tot op heden. Hij meent dat Tusk “moreel verantwoordelijk” is voor de dood van zijn tweelingbroer. De huidige minister van Defensie Macierewicz is vorig jaar een nieuw onderzoek begonnen.  “Tusk heeft een illegaal contract gesloten met Vladimir Poetin ten nadele van Polen en daarvoor zou hij strafrechtelijke verantwoordelijkheid moeten dragen”, zo verklaarde Macierewicz dinsdag in de krant Gazeta Polska Codziennie. Op diplomatiek verraad kan een celstraf van tien jaar staan.

In februari kondigde Polen aan een klacht over de afhandeling van het vliegtuigongeluk in Smolensk in te dienen bij het Internationaal Hof van Justitie in Den Haag.

Foto: Sebastian Ziebell (cc)

Denemarken verspilt minder voedsel

ELDERS - Over een succesvolle actiegroep en de verhouding tussen populisten en sociaaldemocraten.

Selina Juul, een Russische immigrante, bestookte met succes alle grote supermarkten om iets te doen tegen de enorme verspilling van voedsel in Denemarken. Met haar actiegroep Stop Spild Af Mad wist ze een groot supermarktconcern te bewegen voordeelaanbiedingen in grote hoeveelheden te vervangen door aanbiedingen per stuk. De supermarkt Rema 1000 moest elke dag zo’n 80-100 bananen weggooien maar reduceerde die verspilling met 90% na de actie ‘take me I’m single’.

Denemarken loopt met de acties van Juul voorop in de strijd tegen voedselverspilling. In Kopenhagen is een warenhuis geopend waar uitsluitend overschotten van supermarkten worden verkocht tegen 30-50% van de prijs.

De Europese Commissie meldt dat er in de Europese Unie per jaar 88 miljoen ton voedsel wordt weggegooid met een geschatte waarde van 143 miljard euro. Volgens een VN-rapport gaat wereldwijd een derde van het voedsel verloren bij producenten en consumenten. De Guardian meldt dat de Britten een kwart van alle meloenen weggooien, bijna een kwart van het brood meer dan een derde van alle sla. In Nederland worden melk en melkproducten, brood, groenten, fruit en sauzen, oliën en vetten het vaakst weggegooid. In totaal wordt hier volgens cijfers van enkele jaren geleden 14% van al het voedsel weggegooid, dat is 50 kilogram per persoon per jaar. In de verkiezingsprogramma’s van Nederlandse politieke partijen voor de aanstaande Kamerverkiezingen vinden we het onderwerp in heel algemene bewoordingen terug bij D66, Denk en de Piratenpartij. De ChristenUnie en de Partij voor de Dieren maken er echt een punt van.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

De misleiding van Baudet

OPINIE - Het Forum voor Democratie van Thierry Baudet wil ons doen geloven dat de aartsvaders van de Europese samenwerking bewust hebben aangestuurd op een ondemocratische superstaat. Daar valt nog wel wat op af te dingen.

Onlangs hoorde ik een vertegenwoordiger van Forum voor Democratie roepen dat de Europese Unie vanaf haar geboorte al een ondemocratisch instituut was. De oprichters zouden bij de vorming van de EEG in de jaren vijftig democratie in Europa bewust hebben uitgesloten.  Er werd geen bron bij gegeven maar ik vermoed dat deze stelling ontleend is aan een artikel van lijsttrekker Baudet, ‘de antidemocratische wortels van de EU’. Hierin fantaseert Baudet er een eind op los over de begindagen van de Europese samenwerking aan de hand van Burnham’s Managerial Revolution en Orwell’s 1984. Kort samengevat zegt hij dat Schuman en Monnet in de jaren vijftig moesten afzien van hun ideaal van de Verenigde Staten van Europa en dat ze daarom een soort sluipende ontmanteling van de soevereiniteit van de lidstaten hebben bedacht. Van het een komt het ander. Het is een bekende kritiek van de eurosceptici die waarschuwen voor de ‘superstaat’ Europa. Het stap voor stap toewerken naar meer gemeenschappelijke besluitvorming is op zich geen onjuiste typering van het proces van Europese samenwerking in de loop der tijd. Maar termen als ‘sluipend’ maken er ten onrechte een conspiratief project van.  Er is geen enkel bewijs voor het bewust buitenspel zetten van de democratie zoals Baudet suggereert met kwalificaties als ‘leugenachtige woorden’ en verwijzingen naar dystopische dictatoriale samenlevingen.

Foto: Nikodemus Karlsson (cc)

Met de trein naar Helsinki

ELDERS - De Baltische landen kiezen voor grensoverschrijdend railvervoer volgens Europese standaarden. Een nieuwe stap in het afscheid van Rusland. En een voorbeeld voor de rest van Europa.

Estland, Letland en Litouwen hebben een overeenkomst gesloten voor Rail Baltica. Deze nieuwe spoorweg loopt van Warschau via Kaunas en Riga naar Tallinn en moet in 2025 gereed zijn. Het wordt een spoorweg volgens standaard Europese breedte.  Het eerste deel van de Pools-Litouwse grens tot Kaunas is al klaar. Daar rijden voorlopig nog dieseltreinen. Op termijn wordt het hele traject geëlektrificeerd. De spoorweg moet een bijdrage leveren aan de integratie van de Baltische staten. Rail Baltic geeft de drie voormalige Sovjet-republieken ook een betere aansluiting met hun Europese partners. De EU levert een belangrijke financiële bijdrage aan het project.

De nieuwe, grensoverschrijdende treinverbinding doorbreekt het traag op gang komende Europese spoorwegbeleid. Nationale belangen remmen nog steeds de totstandkoming van een gemeenschappelijk Europees spoorwegnet. De trein raakt in de concurrentie met auto en vliegtuig steeds verder achterop. Landen willen ten op zichte van elkaar niets toegeven op het gebied van technische voorschriften, toezicht en veiligheid. Zelfs een gemeenschappelijk taalgebruik stuit op bezwaren. Maar aan de Oostzee hebben ze daar kennelijk geen boodschap aan.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: r2hox (cc)

Het Portugese alternatief

ELDERS - Eind 2015 won rechts de verkiezingen in Portugal. Er kwam uiteindelijk toch een linkse regering. Iets om elders in Europa over na te denken.

De rechtse coalitie die onder druk van de Europese partners Portugal strenge bezuinigingen oplegde werd bij de verkiezingen in 2015 wel de grootste partij, maar miste uiteindelijk de meerderheid in het parlement. De socialisten bereikten een historische deal met het Linkse Blok en de coalitie van communisten en Groenen voor de vorming van een minderheidsregering onder leiding van Antonio Costa. Die regering zit er nu ruim een jaar, en met succes. Costa stopte direct met het door Europa en het IMF opgelegde bezuinigingsbeleid. Tot nu toe bleef dit zonder gevolgen. De Europese Commissie heeft het afgelopen zomer niet aangedurfd Portugual te beboeten voor een te hoog begrotingstekort. Dit was vooral het gevolg van de steun van de regering aan een bank die in de problemen was gekomen.

De Portugese economie groeit sterk. De werkloosheid is gedaald naar 10,2%, het laagste niveau sinds april 2009. De OECD komt maandag met een rapport waarin het geleidelijke herstel van een diepe crisis en de bijdrage van overheidsmaatregelen nader zal worden uiteengelegd. ‘De lente van Lissabon‘ kopte De Groene.

Foto: Joanna (cc)

Grieken zijn weinig opgeschoten na twee jaar Tsipras

ELDERS - Griekenland is nog steeds niet verlost van de crisis. Een Grexit blijft mogelijk.

De Griekse regering viert het tweejarig bewind van de Syriza-regering terwijl in Brussel de ministers van de eurozone overleggen over een nieuwe tranche in het financiële steunprogramma. Het zal opnieuw een hele worsteling worden. Binnen de ’troïka’ van geldschieters is er geen eenstemmigheid. Het IMF dreigt af te haken omdat de eisen van de EU, met de Duitsers voorop, niet zouden leiden tot duurzaam herstel. Het IMF meent dat Griekenland met de huidige plannen niet goed verder kan zonder schuldverlichting. Als het IMF wegvalt zou het hele steunprogramma drastisch moeten worden aangepast en dat vereist dan instemming van de parlementen van de Eurolanden. Geen aanlokkelijk scenario in een spannend verkiezingsjaar. In het uiterste geval dreigt Griekenland alsnog uit te komen bij de suggestie van de Duitse minister van Financiën Schäuble, om de eurozone maar even te verlaten

Premier Tsipras heeft al aangekondigd dat hij geen nieuwe bezuinigingen wil doorvoeren. Zijn populariteit is tot een dieptepunt gedaald. Acht van de tien Grieken zijn ontevreden over de resultaten van zijn beleid. Als er nu verkiezingen zouden worden gehouden stemt 30% op de rechtse oppositiepartij Nieuwe Democraten en 16% op Syriza. De extreemrechtse Gouden Dageraad verliest niet ondanks de strafrechtelijke vervolging van zijn parlementsleden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: H. Michael Karshis (cc)

Brexit voedt vreemdelingenhaat

ELDERS - Wie geen Brits paspoort heeft is niet meer welkom in het Verenigd Koninkrijk.

Premier Theresa May kondigde deze week een ‘harde Brexit’ aan. Het Verenigd Koninkrijk stapt uit de interne Europese markt en wil er ook niet bij blijven via een associatieverdrag zoals Noorwegen dat bijvoorbeeld heeft. Zo herwint het land volledige zeggenschap over de immigratie, het voornaamse breekpunt voor de voorstanders van het opzeggen van het EU-lidmaatschap. De conservatieve regering stuurt aan op een geheel nieuwe relatie van de Britten met het continent. Daarmee moeten op de eerste plaats de Britse belangen worden gediend. Het Financiële Dagblad signaleerde overigens enige dubbelzinnigheid in de redevoering van May die specifieke regelingen suggereerde voor de export van auto’s en financiële diensten. Daarmee zou de premier er alsnog op uit zijn de ‘krenten uit de pap’ te halen.

De 3 miljoen EU-burgers die nu in het Verenigd Koninkrijk wonen en werken krijgen nu al te maken met vervelende bijwerkingen van de Brexit. Mensen die proberen zekerheid te krijgen over hun status krijgen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken afwijzende berichten. Zo kreeg Monique Hawkins, een Nederlandse vrouw die al 24 jaar in Engeland woont, te horen dat ze het land zou moeten verlaten toen ze de Britse nationaliteit aanvroeg. Hetzelfde overkwam een Duitse neurowetenschapper, die daar werkt aan de universiteit en getrouwd is met een Britse vrouw. Hij ontving een standaardbrief met de mededeling dat hij moest vertrekken omdat zijn nationaliteit niet op kon worden vastgesteld op basis van de kopie die hij opstuurde van zijn Duitse paspoort. De intimiderende brieven, die volledig in strijd zijn met ook in het VK nog geldende EU-wetten, waren aanleiding voor de oprichting van een belangengemeenschap van EU-burgers.

Foto: FolsomNatural (cc)

Tijd voor een Europese krijgsmacht

ANALYSE - Jelger Groeneveld volgt sinds lange tijd de (geo)politieke ontwikkelingen in Oost-Europa en de Kaukasus en is op de terreinen van internationale veiligheid en internationale samenwerking politiek actief.

Aankomend Amerikaans President Trump liet er in een dubbel interview met het Duitse Bild en Britse The Times geen misverstand over bestaan: het voortbestaan van de EU kan hem niets schelen en de NAVO noemt hij overbodig. Alle Europese media in rep en roer, Europese politici buitelen over elkaar de afkeuring uit te roepen. “Onverantwoord!” is de kernboodschap. En dat is het natuurlijk ook. Maar onverwacht is het zeker niet.

Streep door de NAVO?

Trump heeft in de campagne vorig jaar al laten weten lidstaten niet te willen helpen verdedigen die zich structureel niet houden aan de 2% norm. Waaronder ook Nederland die zo ongeveer het slechtste jongetje van de klas is. Hij zette daarmee de artikel-5 solidariteit, de kern van de NAVO, op scherp.

Afgelopen weekend ging hij dus nog een stap verder: de NAVO is overbodig. De collectieve verdediging, de veiligheidsparaplu, die de ruggengraat is geweest van de vreedzame, democratische en economische ontwikkeling van (West-)Europa uit de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog en die de Sovjets buiten de deur hield, is volgens Trump niet meer nodig. Voor het moment wil hij de NAVO nog behouden.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende