Lawrence in Jordanië (2)

Dit stukje is een vervolg op Lawrence in Jordanië (1). De Arabische aanval op Akaba in de film Lawrence of Arabia is een van de spectaculairste scènes die ooit is gefilmd. Ik zou zo gauw geen tweede film kunnen noemen waarin een charge met dromedarissen wordt getoond. Graag had ik in dit stukje een videoclipje van de Youtube opgenomen, maar de rechthebbenden lijken de scène voor Nederland te hebben geblokkeerd. Misschien maar beter ook, want het is bepaald geen realistische weergave. Sterker nog, de bestorming van Akaba is eigenlijk geen historische gebeurtenis. Wat wel klopt is dat kapitein Lawrence en enkele soldaten van Hussein van Mekka zich voegden bij Audeh abu Tayeh in zuidelijk Jordanië en hem ervan overtuigden zijn Ottomaanse alliantie op te geven ten gunste van het Arabische nationalisme. Wat ook klopt is dat Lawrence in feite meer de Arabische dan de Britse belangen diende, aangezien zijn landgenoten Akaba graag zelf hadden willen innemen. Wat weer niet klopt, is dat Lawrence het commando van de aanval had: dat was in handen van Sharif Nasir.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Lawrence in Jordanië (1)

, door

COLUMN - Gistermorgen heb ik in alle vroegte minutenlang gekeken naar het stille spektakel van de zon die van achter de bergen oprees over de Wadi Rum, een woestijngebied in het zuiden van Jordanië. Het was niet heel anders dan in de film Lawrence of Arabia en dat is ook niet zo vreemd, want die film is hier opgenomen.

De Britse officier T.E. Lawrence valt in het Midden-Oosten niet te vermijden. Als jonge geleerde schreef hij een boek over Kruisvaarderskastelen en later was hij betrokken bij de opgravingen van Karchemish. Foto’s die hij maakte in Beiroet documenteren hoe die stad er een eeuw geleden uitzag. Hij dankt zijn bijnaam aan zijn rol in de Arabische Opstand: de campagne uit de Eerste Wereldoorlog waarin de Arabieren hun onafhankelijkheid afdwongen. Daarover schreef hij een prachtig boek, Seven Pillars of Wisdom, waarmee hij zijn eigen legende schiep en bereikte dat hij in het Midden-Oosten onvermijdelijk steeds weer opduikt.

De oorlog was al zo’n twee jaar oud toen de Britten erin slaagden de emir van Mekka, Hussein, ervan te overtuigen in opstand te komen tegen de Ottomaanse sultan. Ondanks enige aarzelingen stemde Hussein in en zond zijn zonen Faysal en Ali ten strijde. De Ottomanen trachtten de orde te herstellen maar slaagden er niet in Jambu te heroveren, de havenstad waarlangs de Britten de Arabieren bevoorraadden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Rust

, door

LIEFDE – Een jonge Amerikaanse soldaat die stierf in WOI graaft zichzelf na 90 jaar op uit zijn graf in Europa en gaat opzoek naar rust. Voor als je houdt van zombies, geschiedenis en eeuwige liefde. FILMPJE!

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Recensie | 1914. Het trauma van Europa

, door

RECENSIE - Max Hastings’ nieuwe boek ‘1914. Het trauma van Europa’ beschrijft de eerste dodelijke maanden van de Eerste Wereldoorlog.

Het is dit jaar precies honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Het was zodoende onvermijdelijk dat dit sleutelmoment in de Europese geschiedenis herdacht zou gaan worden door een hele reeks aan boeken en nieuwe studies over het conflict dat tot zestien miljoen militaire en burgerdoden zou leiden (plus nog eens twintig miljoen – soms ernstig – gewonden).

Max Hastings’ 1914. Het trauma van Europa concentreert zich op de periode van eind juli 1914 tot de daaropvolgende kerstmis. Hoewel ons beeld van de Eerste Wereldoorlog wordt gedomineerd door modder, loopgraven, prikkeldraad en gifgas, behoorden juist deze eerste maanden tot de dodelijkste van het conflict. Alleen al de Fransen verloren in deze periode ruim een miljoen soldaten, waaronder 329.000 doden. De Duitsers verloren in totaal 800.000 man (een hoger verliespercentage dan in enige andere periode van de oorlog). De Oostenrijkers 1,3 miljoen. De verliescijfers van de Russen zijn moeilijker te achterhalen, maar zullen niet veel lager zijn geweest.

Het beeld dat oprijst van deze eerste maanden is dat van reusachtige, dicht opeengepakte colonnes soldaten die op elkaar botsen, bij gelegenheid zelfs nog onder wuivende vaandels en begeleid door helder klaroengeschal, om vervolgens bij bosjes te sneuvelen door geweervuur, van extreem korte afstand afgevuurde granaten en wanhopige bajonetcharges. En dit een paar maanden achter elkaar, totdat – aan het westelijk front, althans – een min of meer continue linie van loopgraven tot stand was gekomen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomerserie | Oh Jesus Christ! I’m hit

, door

Sargasso duikt deze zomer in de letteren en bezoekt kleine literaire musea in Nederland en daarbuiten. Vandaag een bijdrage van Nick Vording over Siegfried Sassoon en Wilfred Owens in Edinburgh.

Een gedecoreerde oorlogsheld die zich verzet tegen de oorlog. Dat was het probleem waarmee de Britse legerleiding zich geconfronteerd zag in 1917. De officier Siegfried Sassoon had al enkele malen gevochten in de loopgraven van Frankrijk en voor zijn heldhaftige optreden kreeg hij het “Military Cross”. Maar tijdens zijn verlof in Groot-Brittannië schreef hij een brief tegen de oorlog; “Finished with the War: A Soldier’s Declaration”.

De brief werd gepubliceerd in The Times van 31 juli 1917 en kon moeilijk genegeerd worden met zinnen als:

“I have seen and endured the suffering of the troops, and I can no longer be a party to prolong these sufferings for ends which I believe to be evil and unjust.”

Er werd besloten hem niet te vervolgen voor de krijgsraad, maar hem op te laten nemen in een psychiatrische instelling als patiënt leidend aan “shell-shock”.

Daar ontmoette hij Wilfred Owen, die er ook patiënt was. Sassoon heeft Owen gestimuleerd zijn gedichten te publiceren. Gedichten die de ellende van de loopgraven wist te verbeelden en uiteindelijk de stem van een oorlogsgeneratie zijn geworden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Boekrecensie | Vechten met een gasballon

, door

De Eerste Wereldoorlog staat traditioneel geboekstaafd als een langdurig conflict in de loopgraven van West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk plus op vele andere plaatsen in Europa en in heel de wereld. De luchtgevechten tussen Belgen, Fransen en Britten enerzijds en Duitsers anderzijds kregen altijd veel minder aandacht. Toch is er al genoeg over gepubliceerd blijkt uit de gespecialiseerde bibliografie, waarmee Bernard Deneckere zijn studie Luchtoorlog boven België afsluit.

Deneckere beschrijft als eerste de luchtoorlog van 1914, met andere woorden de eerste vijf maanden van de Eerste Wereldoorlog. Hij legt niet uit waarom hij niets zegt over de volgende drie jaar. Hij begint met een overzicht van de luchtmachten van België, Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog.

De eerste vlucht met een vliegtuig werd verwezenlijkt door de gebroeders Wright in 1903, dus nauwelijks 11 jaar voor het grote conflict. De eerste oversteek van het Kanaal vond plaats in 1908. Het Belgische leger startte in 1913 met luchtvaart in Brasschaat. Ballonvaart had men al sinds 1887. België begon de oorlog met circa 20 vliegtuigen, waarvan de helft eigendom was van de (al dan niet adellijke ) piloot. Duitsland had circa 250 toestellen, meer dan Frankrijk, Engeland en België samen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

het Saillant | WO III breekt in de 21ste eeuw uit!

, door

SaillantLOGO

De 21ste eeuw breekt de WO III uit!

Een op deze bijzondere dag wel een heel saillante stelling, waarvoor mij gelukkig ieder spoor van bewijs ontbreekt. Geen geheime aanvalsplannen ontdekt, noch voorzie ik dat de Griekse schuldencrisis zich als een Mexicaanse olievlek uitbreidt tot de grote kladderatsj waardoor er een allesvernietigende oorlog in het door de Maya’s voorspelde rampjaar 2012 ontstaat. Dat niet. Wat dan wel? Wel zie ik dat de mens niets wezenlijks geleerd heeft sinds 1945. Wij mensen kunnen nog prima oorlog voeren, dat bewijzen we continu op diverse plekken op de aarde. Daarbij komt: we hebben nog steeds geen instituties ontwikkeld die oorlog effectief kunnen voorkomen. De Veiligheidsraad is er voor ontworpen, maar door zijn samenstelling, trage besluitvorming en beperkte invloed niet in staat een oorlog in de kiem te smoren.

In Nederland, en in Europa, is het gebrek aan daadkracht nog stuitender. Om even terug te komen op het Griekse zijweggetje: als er geen andere optie is dan ingrijpen, treuzelen we nog. Dat kán gevaarlijk zijn. WO I is ook van incident tot wereldoorlog uitgegroeid. Na de aanslag op de kroonprins op 28 juni 1914 talmde Oostenrijk-Hongarije met hard en effectief ingrijpen. Een snel ingrijpen had bemoeienis van andere landen voorkomen. Gevolg: een totale oorlog die miljoenen mensenlevens kostte. Er zijn militair strategen die een volgende oorlog verwachten door een tekort aan fossiele brandstoffen. Zou kunnen. Maar door de traagheid van het opraken van die brandstoffen heb ik goede hoop dat we daar wel uitkomen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige