De heilige stoel der verenigde vergadering

Een korte geschiedenisles van Clara Mens over de pogingen de voorzitter van de Tweede Kamer het voorzitterschap der verenigde vergadering toe te bedelen. De aanstaande troonswisseling richt – net zoals iedere Prinsjesdag trouwens – onze aandacht op een van de meest merkwaardige bepalingen van onze Grondwet. Het gaat hierbij niet om de vrijstelling van persoonlijke belastingen die de koning geniet, maar om het voorzitterschap van de verenigde vergadering waarin de nieuwe koning straks wordt ingehuldigd. Al sinds 1815 bepaalt de Grondwet dat de voorzitter van de Eerste Kamer  de leiding heeft van de verenigde vergadering. Dat is merkwaardig. Deze voorzitter is immers net als zijn collega’s in de Senaat niet rechtstreeks door de bevolking gekozen. De voorzitter van de Tweede Kamer is dat wel. Pogingen van de Tweede Kamer om het voorzitterschap van de verenigde vergadering te claimen zijn echter mislukt. Tot tweemaal toe sneuvelden daartoe strekkende wetsvoorstellen bij de grondwetsherziening van 1983, en beide malen in de Eerste Kamer.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: -JvL- (cc)

Feit of fabel: Eerste Kamer

, door

ACHTERGROND - Van Haersma Buma (CDA) zei afgelopen zondag in Buitenhof dat ‘(…)Wat tot nu toe uit het kabinet is gekomen, heeft de Eerste Kamer volgens mij voor het grootste deel gewoon gesteund (…)’ (zie Buitenhof, 3 maart 2013).

Dat is een…

Uitleg:  Kabinet Rutte II bestuurt Nederland sinds 5 november 2012. Als we op eerstekamer.nl zoeken naar wetsvoorstellen uit het vergaderjaar 2012/2013, dan vinden we 53 resultaten (gezocht op 7-3-2013).

– 21 hiervan zijn nog in behandeling in de Tweede Kamer;
– vier zijn in behandeling in de Eerste Kamer;
– en twee wetsvoorstellen zijn ingetrokken. Dit zijn de begrotingsstaten van ‘Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking 2013’ en ‘Wonen en Rijksdienst 2013’, deze worden opgenomen in andere voorstellen.

26 wetsvoorstellen zijn aangenomen door de Eerste Kamer

Deze 26 aangenomen wetsvoorstellen kunnen we ook weer opdelen:

– 21 wetsvoorstellen betreffen een wijziging van de begrotingen van uitgaven en ontvangsten voor het jaar 2012 (wijzigingen samenhangend met de najaarsnota);
– vier van de aangenomen voorstellen zijn ingediend vóór de aanvang van Rutte II.

Dit zijn:

* Intrekken van langstudeerdersmaatregel (ingediend 26 oktober 2012)

* Splitsing arrondissement Oost-Nederland in de arrondissementen Gelderland en Overijssel    (ingediend 25 oktober 2012)

* Inwerkingtreding aanwijzingen voor subsidieverstrekking op hetgebied van veiligheid en Justitie (ingediend 13 oktober 2012)

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Brief aan de Eerste Kamer

, door

BRIEF - Een niet-rechtstreeks gekozen minderheid dwarsboomt een rechtstreeks gekozen meerderheidskabinet. Ondemocratischer kan het niet.

Geachte senatoren,

Nederland is in de ban van de kabinetsplannen om scheefwonen tegen te gaan. Hieronder vallen huurverhogingen tot 6,5 procent, met als doel de huizenmarkt weer op gang te krijgen. In plaats van te wachten totdat huisprijzen dalen tot een niveau waarop mensen wél bereid zijn om een huis te kopen, grijpt het kabinet liever in in de markt door huren gewoon óók onbetaalbaar te maken.

Een vreemd plan, maar daar gaat het me nu even niet om. Waar het me om gaat, is de rol die jullie als Eerste Kamer spelen in deze discussie. En dan vooral de CDA’ers onder jullie. Die bemoeien zich namelijk rechtstreeks met de inhoud van de wet, terwijl dat absoluut niet tot jullie takenpakket hoort. Ik erger me er behoorlijk aan, vooral aangezien iedereen doet alsof het heel normaal is.

Het is de functie van de Eerste Kamer om wetsvoorstellen te toetsen op grondwettelijkheid en praktische en juridische uitvoerbaarheid. Op basis van argumenten van die strekking geven jullie groen of rood licht aan een wetsvoorstel. Alles of niets. Om deze taak goed uit te kunnen voeren, is enige onafhankelijkheid van geest erg wenselijk. Of jullie het politiek eens of oneens zijn met het voorgelegde wetsvoorstel, zou namelijk geen factor moeten zijn in de overweging.

Foto: -JvL- (cc)

Nederland geen behoefte aan ‘politieke’ Eerste Kamer

, door

ACHTERGROND - Rutte zal voor vrijwel al zijn plannen een meerderheid moeten zoeken in de Eerste Kamer. Maar de Eerste Kamer hoort eigenlijk helemaal geen politiek standpunt in te nemen, betoogt Markus Haverland.

De regeringscoalitie heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer. Voor elk beleidsvoorstel heeft het Kabinet de goedkeuring van tenminste een grote of twee kleinere oppositiepartijen in de Eerste Kamer nodig.

Een reeks senatoren heeft al duidelijk gemaakt dat het kabinet er niet van uit kan gaan dat de Eerste Kamer zo maar goedkeuring aan haar beleidsplannen gaat verlenen. Sterker nog, senator Noten, nota bene lid van de PvdA, heeft in NRC Handelsblad erop gewezen dat een fractie in de Eerste Kamer ‘een regering nooit aan een meerderheid [zal] helpen als haar partijgenoten in de Tweede Kamer tegen het betreffende wetsvoorstel hebben gestemd.’

Uit deze “ijzeren wet van Noten” volgt dat de regeringscoalitie voor elk beleidsvoorstel ook in de Tweede Kamer de goedkeuring van een grote oppositiepartij nodig heeft. De eigen meerderheid van 79 zetels is niet voldoende, uitgaande van fractiediscipline gaat het om ten minste 92 zetels (VVD, PvdA CDA), meer dan 60 procent. Hierdoor wordt de regering minder slagvaardig en de toewijzing van verantwoordelijkheid wordt moelijker, omdat de grens tussen regering en oppositie vervaagt.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Organiseer ook verkiezingen voor de Eerste Kamer

, door

Bij het onderwerp verkiezingen wordt tot nu toe alleen gesproken van verkiezingen voor de Tweede Kamer. Er valt echter beslist een lans te breken voor nieuwe verkiezingen voor de Eerste Kamer. Onder normale omstandigheden hebben dergelijke verkiezingen weinig zin. De provinciale staten – het kiezerscorps bij de Senaatsverkiezingen – worden immers niet opnieuw samengesteld. De statenleden zullen doorgaans op dezelfde wijze hun stem uitbrengen, met als gevolg dat de nieuwe Eerste Kamer exact dezelfde samenstelling heeft als de oude. Hooguit kunnen politieke partijen wat dissidenten van de kandidatenlijst afvoeren, maar daar houdt het dan wel mee op.

Anno 2012 is echter geen sprake van normale omstandigheden. De Eerste Kamer is op 23 mei van het vorig jaar gekozen op basis van een niet eerder vertoonde combinatie van verkiezingsafspraken en strategisch stemgedrag. Het is zeer onwaarschijnlijk dat dit zich nog een keer zal herhalen. Het niet al te snuggere D66-statenlid uit Noord-Holland zal een etui vol rode potloden meenemen, zijn collega uit de staten van Zuid-Holland zal het wel nalaten een ‘strategische’ stem op een andere partij uit te brengen en of dhr. Robesin uit Zeeland nog bij een deal te betrekken is, kan ook betwijfeld worden. Veel belangrijker is nog dat diverse PVV-statenleden zich inmiddels van deze partij hebben losgemaakt. Hero Brinkman is in de provinciale staten van Noord-Holland voor zichzelf begonnen en heeft drie (later twee) statenleden meegenomen. In Limburg hebben de leden Bosman en Uringa de PVV-fractie verlaten, de een gedwongen door de fractie, de ander gedwongen door zijn geweten. Zeker de laatste heeft weinig sympathie voor de club van Wilders meer. Hetzelfde geldt voor het Drentse statenlid Van Rhee en het Friese statenlid Hiemstra. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de statenleden Wullink en Kap, die eerder voor zichzelf begonnen in Gelderland en Brabant.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nagel slaat de plank mis?

, door

Een gastbijdrage van GB van Publiekrecht & Politiek.

De ‘deal’ tussen de partij 50Plus van Jan Nagel en de Onafhankelijke Senaatsfractie, die beide partijen 1 zetel in de Eerste Kamer opleverde, heeft veel stof doen opwaaien. De feiten zijn bekend: de OSF, een koepel van samenwerkende provinciale politieke partijen, beschikte over onvoldoende vertegenwoordigers in de staten om haar zetel in de Eerste Kamer te behouden. 50Plus schoot daarop te hulp: de partij beschikte over voldoende vertegenwoordigers in de staten voor 1 zetel in de Senaat maar maakte eigenlijk geen kans op een restzetel. 50Plus stelde daarom voor haar overtollige stemmen aan de OSF te geven. Daar eiste de club van Nagel wel wat voor terug. De gedoodverfde OSF-lijsttrekker Henk ten Hoeve werd naar plaats 2 verbannen, en de nummer 2 van 50Plus ging de lijst van de OSF trekken. Deze Kees de Lange werd vervolgens verkozen. Hoewel er nu twee aparte fracties in de Senaat komen – een van 50Plus en een van de OSF – blijft De Lange verbonden aan 50Plus en ligt een nauwe samenwerking tussen hem en Nagel voor de hand.

De kritiek op de genoemde deal was als gezegd niet van de lucht. De lijsttrekker van de Partij voor het Noorden zag de samenwerking niet zitten en ging als eenmansfractie verder.  Het Zeeuwse statenlid Johan Robesin was vanwege zijn afkeer van Nagel zelfs welkom in het Torentje en kwam na een gesprekje met Mark en Geert tot de conclusie dat het beter was geen OSF te stemmen. Zijn stem ging naar de VVD, waarop een VVD’er in de staten op de PVV stemde. En dan was er ook nog – voor het laatst – Egbert Schuurman, fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Eerste Kamer, die als scheidend Senaatsnestor vorige week een toespraak namens de andere vertrekkende leden mocht houden:

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zetelschuiver, the day after

, door

Het ontstond uit frustratie over het ondoorzichtige systeem waarmee de Eerste Kamer gekozen werd. Maar het groeide uit tot een instrument waarmee het spel zelf beïnvloed werd. Het kan raar lopen.
De Zetelschuiver werd door tenminste drie partijbureau’s gebruikt om vooraf scenario’s te simuleren. Het CDA kwam er openlijk voor uit. En waarom niet? Waarom zelf iets verzinnen als je zo’n fantastisch tooltje tot je beschikking hebt?

Het drong door tot de wereld van de omroepen. De NOS vond het een link waardig op hun aparte pagina’s over deze verkiezingen, net als Nieuwsuur. De Belgische omroepen hadden het nodig om wijs te worden uit de Nederlandse mystiek.
Maar ook andere mensen uit de media gebruikten het. En last but not least bleek zelfs cijferkoning Maurice de Hond een fan.

Maar het leukste van alles was nog wel dat al snel duidelijk was dat een meerderheid voor de coalitie zo goed als onmogelijk was, terwijl de media daar nog steeds naar op zoek was.
Hoewel het er alle schijn van had dat de coalitie bezig was die meerderheid wel te verkrijgen, lijkt dit toch vooral ingegeven te zijn door de noodzaak om juist niet een zetel te verliezen.
We hebben heel veel scenario’s voorbij zien komen en zelf ook uitgeprobeerd, maar daaruit bleek dat de mogelijkheden voor de oppositie iets groter waren dan die voor de coalitie. Maar wat vooral bleek was dat je daar heel veel voor nodig had en dat de “tegenpartij” dan vooral niets moest doen (onwaarschijnlijk). En dus was een verschuiving onwaarschijnlijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Beperk Koehandel in de Eerste Kamer

, door

Mooi was het niet. Dat stemmen voor de Eerste Kamer. Om restzetels te verdelen stemden allerlei Provinciale Statenleden op andere partijen. Maar waarom is dit stelsel eigenlijk zo? En kan het anders?

Het huidige stelsel is pas vier jaar geleden ingesteld. Daarvoor was er sprake van een stelsel met lijstverbindingen. Omdat de lijsten en de lijstverbindingen na de Provinciale Statenverkiezingen ingeleverd moesten worden, leidde dit ook tot “koehandel” met als doel om de coalitie of de oppositie van een meerderheid af te houden. De rekenmeesters van de partijen maakte zulke lijstverbindingen dat partijen hier optimaal van zouden profiteren. Ideologische verwantschap telde daarbij minder. Bijvoorbeeld: de PvdA en GroenLinks kunnen sterk ideologisch verwant zijn, maar als het qua zetels beter is voor de PvdA om zelfstandig te gaan, dan zal ze het doen. Het stelsel leidt dus ook tot bonte combinaties: het OSF (een verbond van regionale partijen), de VVD en D66 hadden toen een lijstverbinding. Nu werkte het OSF samen met de 50+, de VVD met de PVV en CDA en D66 met de PvdA. Het huidige stelsel zonder lijstverbindingen had als doel om deze koehandel te ondermijnen. Maar de mogelijkheid van strategisch stemmen was door de wetgever onderschat.

Waarom is er sprake van koehandel? In essentie omdat er restzetels zijn. Sommige partijen halen 1.4 zetel andere 2.6. Die 0.4 en de o.6 zetel moeten zo eerlijk mogelijk gedeeld worden tussen de partijen. Omdat er een lange tijd zit tussen de verkiezing van de Provinciale Staten en de Eerste Kamer, worden de lijsten met lijstverbindingen pas ingediend na de verkiezingen. Daardoor konden er in het verleden allerlei deals gesloten worden met lijstverbindingen en nu kunnen er dus lijsten worden ingediend (Koornstra) die op het eerste gezicht geen zetel zouden kunnen winnen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende