De grootheidswaanzin van Leefbaar Rotterdam

In reactie op het nieuws dat Leefbaar Rotterdam als grootste partij niet mag meeregeren regent het klachten dat de voorgestelde Rotterdamse coalitie van zes partijen niet-representatief en on-democratisch is. Een Leefbaar-coalitie zou echter niet per se beter scoren. Stemmen heeft geen zin. De democratie is dood. Kiezers worden geminacht. Beledigd. Genegeerd. Genaaid. Niet iedereen is in zijn nopjes met de aanstaande Rotterdams coalitie van GL, VVD, D66, PvdA, CDA en CU-SGP. Naast verontwaardiging over het “uitsluiten” van Leefbaar wordt er gemopperd over het krappe zetelaantal – 23 (hetzelfde aantal als in de vorige coalitie) – en het feit dat de zespartijen-coalitie door een minderheid van de kiezers – 47,8 procent – wordt gesteund. De voorgestelde coalitie heeft een meerderheid van de stemmen in slechts 28 van de 67 buurten. (Althans, dat zijn de buurten waar minstens 50 procent van de kiezers op de zes partijen stemde; of zij deze coalitie hebben gewild weten we natuurlijk niet.) Kortom, erg "on-democratisch" allemaal.

Foto: © Tweede Kamer Screenshot Debat Gemist Rapport Staatscommissie Herijking Ouderschap copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

Politici, aan de kant? Staatscommissies en het lange-termijn-perspectief

ANALYSE - door Karin van Leeuwen.

In december 2016 verscheen ‘Kind en ouders in de 21ste eeuw’ van de staatscommissie-Herijking Ouderschap: een dik rapport vol goed onderbouwde aanbevelingen over onder andere meeroudergezinnen en draagmoederschap. Hierop voortbouwend beloofden acht politieke partijen, waaronder VVD, D66 en CDA, in maart 2017 in het Regenboog Stembusakkoord snel een meerouderschapswet in te voeren. Toch liet minister Dekker onlangs weten pas minimaal over een jaar met voorstellen te komen. Volgens het regeerakkoord tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie is er namelijk eerst nog nader onderzoek nodig.

Nu is het begrijpelijk dat de door de staatscommissie onderzochte vraagstukken vooral bij de kleinste coalitiepartners gevoelig liggen. Tegelijkertijd roept het door Dekker aangekondigde onderzoek vragen op over de betekenis van staatscommissies anno nu. Het lot van de staatscommissie-Herijking Ouderschap staat immers niet op zichzelf. Ook met de aanbevelingen van een recente staatscommissie-Grondwet is niet veel gedaan, terwijl de huidige staatscommissie-Parlementair Stelsel evenmin zeker is van het gehoor dat haar adviezen eind dit jaar zullen vinden. Hoe kan het eigenlijk dat rapporten van deze eminente commissies zonder al te veel omkijken aan de kant worden geschoven? En waartoe dienen staatscommissies dan eigenlijk nog?

De vijf functies van de staatscommissie

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Quote du Jour | EU mist zelfkritiek

De liefde voor jezelf begint met zelfkritiek. Als de Europese Unie iets mist, dan is het wel dat laatste. Op alle terreinen. Zie hoe we de eurocrisis en de daaraan verbonden bezuinigingen en de vluchtelingencrisis hebben aangepakt. Het feit dat de EU daar niet in staat bleek tot zelfkritiek, en daarmee niet tot hervormingen, leidt natuurlijk tot polarisering.

Aldus de Duitse econoom Ulrike Guèrot in een interview met het FD naar aanleiding van haar nieuwste boek De Nieuwe Burgeroorlog.

Foto: Shirley de Jong (cc)

De lessen van Weimar

RECENSIE - Een nieuw boek over de teloorgang van de democratie in Duitsland in de jaren dertig.

Over Duitsland tussen de twee wereldoorlogen, Hitler en de machtsovername door de nazi’s  zijn al boekenkasten vol geschreven. De Amerikaanse historicus Benjamin Carter Hett heeft er onlangs een nieuw, zeer gedetailleerd, uitermate leesbaar en wat mij betreft ook spannend boek aan toegevoegd onder de titel The Death of democracy. Hitler’s Rise to Power and the downfall of the Weimar Republic. In de Nederlandse vertaling heet het boek De Populist. Dat verkoopt misschien beter, maar geeft het onderwerp van het boek toch minder goed weer. Het gaat zeker ook over Hitler, maar vooral over de omstandigheden waaronder de nazi’s de macht konden grijpen, beter gezegd over de manier waarop een prille democratie om zeep geholpen kon worden. Dat was voor mij de reden om het boek te lezen:  ‘de kwetsbaarheid van een democratie in handen van mensen die er zonder respect mee omgaan’, zoals de achterflap het omschrijft.

‘Historische kennisvergaring’, schrijft Carter Hett ter verantwoording van zijn nieuwe bijdrage aan deze geschiedenis, ‘werkt als de trage opbouw van een sedimentpakket. Er wordt steeds een laag aan toegevoegd. Dit geldt vooral voor de Duitse geschiedenis in de twintigste eeuw.’ Carter Hett is specialist op dit gebied en heeft al verschillende boeken over de nazitijd op zijn naam staan. Hij merkt op dat er sinds het einde van de Koude Oorlog veel nieuw bronnenmateriaal beschikbaar is gekomen om de geschiedenis van Duitsland opnieuw te bekijken. Dat was ook nodig omdat veel bestaande literatuur sterk draaide om de persoon van Hitler, volgens Carter Hett ‘een residu van de nazipropaganda’ over de grote leider.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

De macht van Facebook en Google door filters

ANALYSE - Waarom de geheime filters op de social media als Facebook en Google zo snel mogelijk verplicht openbaar moeten worden gemaakt

Stel je voor…

Stel… Mark Zuckerberg himself kijkt naar de televisie. Hij ziet dat er in Italië binnenkort verkiezingen zijn, en denkt: die Beppe Grillo, die moet winnen.

Ik zeg niet dat het zo is, sterker nog, waarschijnlijk is het niet zo. Het is maar een verzonnen voorbeeld.

Maar zo’n Zuckerberg zou in dat geval niet zoals wij normale burgers op zijn handen hoeven blijven zitten, of het blijven duimen voor zijn favoriet. Ook hoeft hij niet zoals andere big shots in business een grote donatie te doen aan zijn idool. Zelfs hoeft hij geen data te tappen.

Het enige wat hij hoeft te doen, is zijn team de opdracht geven dat het ultra-geheime Facebook algoritme een paar extra regels krijgt: artikelen over zijn idool worden vaker gedeeld, en artikelen waarin hij negatief wordt genoemd krijgen minder exposure.

Het kost niets, en als het maar redelijk subtiel gebeurt, zou niemand doorhebben dat het gebeurt. En omdat Facebook door de helft van de Italianen dagelijks gebruikt wordt, heeft het gegarandeerd een heel manifeste invloed op de uitslag van de stembus, dat ze zonder dat ze het wisten maanden blootgesteld aan een door filters gepimpte verslaggeving over Grillo.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Het VVD-tijdperk en iets met een olifant

COLUMN - In deze gastbijdrage reflecteert Karin van der Stoop op het huidige tijdsgewricht. Hoe kijken mensen in de toekomst terug op ons tijdperk? Wij noemen het meestal het informatietijdperk, maar ik kan me voorstellen dat zij er hele andere benamingen voor zullen bedenken. Bijvoorbeeld: Het VVD-tijdperk.

De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Ik schrijf het maar even voluit, want ik vergeet zelf vaak wat de afkorting betekent. Sinds 2010 is de VVD de regerende partij in Nederland. En wat heeft dat zoal opgeleverd?

Rutte-I

Iedereen herinnert zich het eerste kabinet Rutte nog wel, met CDA en gedoogsteun van PVV. De worsteling van het CDA met dat laatste, de tenenkrommende conferentie die ze daarover hadden. En de arme CDA-er Gerd Leers die de positie van minister van Immigratie in werd gerommeld, terwijl hij als burgemeester van Maastricht nog zo begaan was met asielzoekers in zijn stad. Nog geen anderhalf jaar later liet de PVV de begrotingsonderhandelingen klappen. En dat was dan Rutte-I.

De koude kermis en de visie van Rutte-II

De daaropvolgende verkiezingen waren zo spannend dat velen een strategische stem uitbrachten, om ofwel de VVD, of de PvdA uit de regering te houden. Kwamen die even van een koude kermis thuis.

Foto: risastla (cc)

Verantwoordingsdag

COLUMN - Afgelopen week was het in de Tweede Kamer Verantwoordingsdag, de tegenhanger van Prinsjesdag. Het kabinet legt op de derde woensdag in mei traditiegetrouw verantwoording af aan het parlement over het voorgaande kalenderjaar.

Traditiegetrouw was er ook dit jaar weinig aandacht voor de prestaties van de landelijke overheid. Over de plannen die op Prinsjesdag worden gepresenteerd wil er in het najaar nog wel eens een relletje uitbreken. Over het niet nakomen van de plannen horen we vervolgens heel wat minder. De Algemene Rekenkamer produceert reeksen van rapporten die binnen een kleine kring van betrokkenen waarschijnlijk met rode oortjes worden gelezen. In de media krijgen ze elk jaar weer een zeer bescheiden plaats. Terwijl de resultaten van al die onderzoeken ook al jaren verontrustende vragen oproepen over de kwaliteit van onze democratie.

Ik citeer het persbericht dat de Rekenkamer vorige week verstuurde:

‘President van de Algemene Rekenkamer Arno Visser zei op 16 mei 2018, bij de aanbieding van de verantwoordingsstukken over 2017 aan de Tweede Kamer, dat de effecten van beleid vaak niet in beeld zijn. Ministers geven in hun jaarverslagen maar beperkt inzicht in de resultaten van het beleid, dat is afgesproken met het parlement. Hierdoor krijgen Kamerleden niet de informatie die zij nodig hebben om te kunnen beoordelen of belastinggeld goed besteed wordt voor burgers en bedrijven.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: FaceMePLS (cc)

Republikein in ruste

ANALYSE, COLUMN - Kees Alders aka Klokwerk verklaart zich republikein in ruste: Beter dan te knokken voor de afschaffing voor het koningshuis, kunnen wij gaan werken aan het vervolmaken van onze meritocratie en democratie.

De perfecte samenleving

Principieel gezien, ben ik een republikein. Onze samenleving heet een meritocratie te zijn: je krijgt in onze samenleving een functie en loon naar aanleiding van je kunnen, en je wordt beloond naar aanleiding van je verdienste. Een dergelijke samenlevingsvorm is niet alleen eerlijk, maar bovendien nuttig, want het haalt het beste in onze samenleving én de mensen in deze samenleving naar boven.

Zo’n meritocratie wordt dan idealiter aangevuld met een goed vangnet, zodat mensen niet van honger hoeven om te komen, niet vast komen te zitten in hun schulden, en niet worden geblokkeerd hun talenten te ontwikkelen. En tenslotte is onze samenleving een democratie: wij kiezen mensen in hun functies.

Zo is de theorie, en in theorie leven we daarom dan ook in een perfecte samenleving. Het idee van een koningshuis, waarin de hoogste functie van de staat geërfd wordt, staat daar haaks op, en past zodoende niet bij onze samenleving. Het is bij uitstek vreemd voor het land waar nota bene ooit de fundamenten voor de moderne republiek gelegd werden. Maar… hebben we het afschaffen van het koningshuis als symbool ook wel echt verdiend?

Foto: risastla (cc)

Kunst op Zondag | Nieuwe Parlementaire kunst – een voorstel

Vorige keer hielden we een pleidooi om ‘de Dienst’ te re-activeren, om middels een kunstreferendum, kunstwerken te kiezen die in de gebouwen van de Tweede Kamer een plaats krijgen,  na de renovatie die in 2025 voltooid zou moeten zijn.

Die Dienst was opgezet door kunstenaar/ontregelaar Martijn Engelbregt. De Dienst was een onderzoeksorgaan voor kunsttoepassingen in het Logement van de Tweede Kamer, die na de renovatie in 2003 een paar nieuwe functies kreeg, waaronder de Enquêtezaal, bekend van de sessies van de parlementaire enquêtes.

De naam ‘de Dienst’ was niet toevallig gekozen. Het Logement herbergde tot 1997 de Rijksdienst Beeldende Kunst (RBK), in de wandelgangen ‘De Dienst’ genoemd. De RBK werd in 1983 gevormd door een fusie van Dienst Verspreide Rijkscollecties (DVR), de Nederlandse Kunststichting (NKS) en het Bureau Beeldende Kunst Buitenland (BBKB).

Gedurende haar bestaan onderging ‘de Dienst’ heel wat veranderingen. Afdelingen werden vervangen en gereorganiseerd en uiteindelijk fuseerde de RKB in 1997 met het Centraal Laboratorium voor Onderzoek van Voorwerpen van Kunst en Wetenschap en de Opleiding Restauratoren en heette ‘de Dienst’ het Instituut Collectie Nederland, dat in 2011 weer opging in de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Waarmee het Rijk definitief haar taak als directe stimulator en financier van nieuwe kunst ondergebracht had in private instellingen. Het Mondriaan Fonds gaat nu over het “stimuleren van de productie en de presentatie van relevante beeldende kunst en erfgoed uit Nederland”.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: risastla (cc)

Kunst op Zondag | Parlementaire kunst

De NOS probeerde alvast een vuurtje te stoken onder de nieuwe kunstcommissie van de Tweede Kamer. Alexander Pechold wordt de voorzitter en de NOS hoopt dat Thierry Baudet zitting in de commissie krijgt en Pechtold het leven zuur gaat maken. De commisie moet nieuwe kunstwerken uitzoeken die na de renovatie van het Binnenhof de democratie mogen sieren.

De NOS verwacht een culturele clash tussen de heren omdat Baudet een uitgesproken mening over kunst heeft en wel over hedendaagse kunst. Vooral de abstracte kunst vindt Baudet een “aanval op ons thuis”.

Dat heeft hij inderdaad eens gezegd in een interview in het AD, waarin hij langs zijn neus weg architect Rem Koolhaas “de grootste misdadiger tegen de menselijkheid” noemde. Dat was, zo zei hij niet veel later in een gesprek met het NRC, “natuurlijk met een dikke knipoog, een hyperbool”. In dat gesprek beweert Baudet ook dat “figuratieve kunst toch veel mooier is dan wat we tegenwoordig maken”.

Wat figuratieve kunst betreft zullen Pechtold en Baudet het uitstekend met elkaar kunnen vinden.

Vorig jaar vroeg Kunsten ’92 lijsttrekkers van politieke partijen wat volgens hen de kracht van kunst en cultuur is.

In de aflevering met Pechtold weet de man niets beters te noemen dan wat hyperfiguratieve oude kunst: Rembrandts portretten van Marten Soolmans en Oopjen Coppit, in 2016 door Nederland en Frankrijk gezamenlijk gekocht voor € 160 miljoen en ‘Het puttertje’ van Carel Fabritius.

Vorige Volgende