De Europese Unie is niet klaar voor de conflicten die zullen ontstaan over natuurlijke hulpbronnen veroorzaakt door de klimaatverandering. Dit staat in een zeven pagina tellend document dat de Britse krant The Guardian in handen kreeg. Deze week zullen de Europese leiders het rapport, dat is opgesteld door de EU-buitenlandcoördinator Javier Solana en Commissaris buitenlandse betrekkingen Benita Ferrero-Waldner, bespreken. Het rapport noemt energie-oorlogen, grootschalige migratie, mislukte staten en politieke radicalisatie als waarschijnlijke gevolgen van de klimaatverandering. Met name conflicten met Rusland over gas- en olievelden en visgronden rondom de opdooiende Noordpool ziet het rapport als een groot veiligheidsrisico voor Europa. Maar het voorziet ook destabilisatie in Centraal-Azië en het Midden-Oosten door een verhevigde droogteproblematiek. De potentiële conflicten over (arctische) energievoorraden hebben ook de aandacht van de NAVO die volgende maand in Boekarest haar nieuwe manifest bespreekt. Er wordt gespeculeerd dat de NAVO in de toekomst zal worden ingezet als 'pijplijn-politie' om energietoevoer naar Europa en Amerika veilig te stellen. Vorig jaar publiceerde een groep van elf gepensioneerde Amerikaanse generaals al een studie naar de risico's van klimaatverandering voor de Amerikaanse veiligheid. En in januari publiceerde Oxford Research Group een analyse [.pdf] van de gevolgen van klimaatverandering voor de nationale veiligheid. [via: 3eintelligence]
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Met enige regelmaat biedt Sargasso ruimte voor gastredacteuren. Vandaag wederom een stuk van Ingo Piepers, defensiespecialist.
— Update: Ingo is inmiddels associated blogger. Daarom staat dit stuk nu onder zijn eigen naam —
In NRC Handelsblad van 20 februari wordt naar aanleiding van het friendly fire incident in Uruzgan vorige maand een aantal reacties van militairen en politici genoemd`: “Te snelle conclusies na incident” en “Militairen gegriefd door brief minister“. Ook wordt gereageerd in het Commentaar van de redactie van NRC Handelsblad: “Wat heeft minister Van Middelkoop bezield om gisteren een onderzoek naar buiten te brengen dat meer vragen oproept dan antwoorden geeft?” Zowel de volledigheid als de tijdigheid van het rapport worden ter discussie gesteld. Los van deze – tot op zekere hoogte – begrijpelijk commotie is het nuttig om het fenomeen friendly fire eens onder de loep te nemen (ik maak hierbij onder andere gebruik van het Amerikaanse rapport Friendly Fire: Time For Action.
Friendly fire – dat wil zeggen ‘onbedoeld vuur van militaire eenheden en personeel op eigen of coalitietroepen tijdens gevechtsacties‘ – bestaat zolang er gevochten wordt. Amerikaans onderzoek heeft uitgewezen dat bijna 2% van het aantal(gevechts)slachtoffers, tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Korea- en Vietnamoorlog het gevolg was van friendly fire. Tijdens de Eerste Golf Oorlog (1991) waren maar liefst 35 van de 148 (24%) Amerikaanse slachtoffers het gevolg van friendly fire.
De emotionele impact op een militaire eenheid is enorm als zich slachtoffers voordoen als gevolg van friendly fire. Dergelijke incidenten kunnen het moraal en de gevechtswaarde van de eenheid ernstig aantasten. Ook laat het de publieke opinie niet onberoerd. Een studie naar de impact van friendly fire op de Amerikaanse publieke opinie tijdens de Vietnamoorlog laat zien, dat dergelijke friendly fire incidenten ook invloed hadden op het maatschappelijke draagvlak in de VS voor deze oorlog. Nog een reden zorgvuldig over dergelijke incidenten te communiceren.
Er zijn twee belangrijke oorzaken aan te wijzen voor friendly fire incidenten: gebrekkige situational awareness en tekortschietende doelsidentificatie (target identification). Situational awareness betreft de tijdige en accurate beschikbaarheid van informatie over de omgeving, zoals over de posities en verplaatsingen van eigen troepen en van de vijand; doelsidentificatie heeft betrekking op de tijdige en accurate herkenning van doelen waarop het vuur wordt geopend (exacte positie, wel/geen nabijheid van eigen troepen, etc.). Een aantal factoren heeft een negatieve invloed op de tijdigheid en nauwkeurigheid van de situational awareness en doelsindentificatie. Ik zal een aantal van deze factoren noemen die aan de orde kunnen zijn in Uruzgan. Ten eerste de ‘vorm’ van het gevechtsveld. In Uruzgan is het gevechtsveld niet lineair, met een duidelijke en min of meer ‘constante’ scheidslijn tussen eigen troepen en vijand. De Taliban treedt veelal op in kleine verbanden, door middel van infiltratie in geaccidenteerd terrein. Er is sprake van een ‘beweeglijke’ situatie. Ten tweede het zicht dat wordt beperkt door het terrein en door invallende duisternis. Beperkt zicht bemoeilijkt de identificatie van de vijand. Bij wapens met een groot bereik is dit probleem natuurlijk ook groter (het zogenoemde ‘we-kunnen-verder-schieten-dan-kijken’ probleem). Ten derde dat opgetreden wordt in coalitieverband. Coördinatie is bij coalitieoptreden moeilijker (en vaak moeizamer). Vaak worden andere procedures toegepast, zijn verbindingsmiddelen niet altijd uitwisselbaar en treden taalproblemen op. Amerikaans onderzoek laat zien dat gebrekkige training ook nogal eens bijdraagt aan friendly fire incidenten. Door de voorzitter van de militaire vakbond VBM/NOV wordt gesuggereerd dat dit een factor van betekenis zou kunnen zijn geweest bij het incident in Uruzgan.
Er is een aantal maatregelen ontwikkeld om het risico op friendly fire incidenten te beperken; een eendimensionale oplossing bestaat niet.
Voorzorgmaatregelen kunnen worden gezocht in de doctrine die wordt toegepast (inclusief procedures zoals de verplichting de vijand ‘positief’ te identificeren, hetgeen de situatie overigens niet altijd toelaat), de wijze waarop wordt getraind (train as you fight, met gerichte aandacht voor en evaluatie van (bijna) friendly fire incidenten), materieel/uitrusting (zoals speciale tape die kan worden geïdentificeerd met nachtzichtapparatuur) en technologie (toepassing van Identification Friend or Foe (IFF) en GPS (waarmee locaties van eenheden worden verstuurd ten behoeve van situational awareness)).
De inspanningen moeten nu gericht zijn op een grondige evaluatie van het incident in Uruzgan, met als oogmerk de lessons learned vast te stellen en (aanvullende) maatregelen te treffen. Hier kan en moet van worden geleerd. We moeten ons ook realiseren dat het risico op friendly fire incidenten nooit tot nul kan worden gereduceerd: de menselijke factor blijft altijd een rol spelen, en niets is stressvoller en moeilijker dan oorlogvoeren.
Vorig jaar verscheen er een nieuw rapport van de Rekenkamer over de kosten van de Joint Strike Fighter (JSF). Conclusie was dat ze het eigenlijk niet wisten maar dat het in ieder geval duurder zou worden. Op basis van de huidige, beperkte inzichten, kost het ons land $15.000.000.000 (dat is 15 miljard) over een periode van 30 jaar. Maar het kan ook nog wat meer worden. En verder zijn de opbrengsten voor de industrie slechts $300 miljoen, waarvan het grootste deel voor Stork dat straks in buitenlandse handen is. NL beslist in 2010.
Kamerleden mochten aan het ministerie vragen stellen over dit rapport. Wat vraag je dan bij zo’n mega-project?
“Draagt de Algemene Rekenkamer met de keuze van een foto van een vliegende JSF op de voorpagina van haar rapport niet bij aan een vertekening van de werkelijkheid, omdat er al bijna een jaar geen enkel JSF-prototype meer daadwerkelijk gevlogen heeft?”
Kijk, dat is belangrijk! De foto op de voorkant van een rapport dat niemand leest behalve journalisten en kamerleden zou wel eens de verkeerde indruk kunnen wekken. Spoeddebat! Overigens vliegt het prototype alweer, maar dat konden ze bij het stellen van de vraag niet weten. Oh, en het antwoord was precies één woord lang: Nee.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Dat Eimert van Middelkoop gelovig is weten we, en daarvan kan je vinden wat je wil. Maar goedgelovigheid is een eigenschap die een minister van Defensie niet hoort te hebben.
Toen van Middelkoop van de Amerikaanse ambassadeur te horen kreeg dat de Amerikaanse minister Gates verkeerd was geciteerd door de Los Angeles Times over de rol van de NAVO in Afghanistan, geloofde hij dat meteen. De boosheid over de denigrerende opmerkingen was direct weg. De pers had het natuurlijk gedaan. En dat verwijt kent van Middelkoop wel. In de Nederlandse politiek is het immers doodgewoon om de pers de schuld te geven als je “verkeerd wordt geciteerd”.
Maar naar nu blijkt hebben de woordvoerders van Gates helemaal niet gezegd dat hij verkeerd werd geciteerd. Hij had zijn kritiek alleen niet gericht op individuele landen, maar op de NAVO in Afghanistan in het algemeen. Dat het daarbij in de praktijk maar om drie landen gaat, wordt even buiten beschouwing gelaten.
De meeste Amerikaanse politici zijn wel zo wijs om bij domme uitspraken nooit de geschreven pers de schuld te geven. Kwaliteitskranten in de VS checken en dubbelchecken bronnen en uitspraken beter dan het leger zich voorbereid op een invasie. En dat weten politici.
Maar ook de Nederlandse pers verdient meer krediet. Neem van mij aan dat in 99 procent van de gevallen met “verkeerd geciteerd” wordt bedoeld: “mond voorbijgepraat”. Nederlandse politici zouden flinker moeten zijn.
De Zilveren Camera 2007, Neerlands prijs voor de fotograaf die ‘de beste persfoto van het jaar heeft gemaakt’, gaat misschien naar een militair. Sjoerd Hilckmann is namelijk genomineerd in de serie ‘Buitenland Documentaire Fotografie’. Hij maakte ‘niet directe nieuwsfoto’s’ van ‘De Nederlandse Task Force Uruzgan aan het werk’. Welnu: Ik neem Sjoerd Hilckmann niet kwalijk dat hij heeft ingezonden, iedereen zoekt per slot van rekening erkenning. Maar ik ben er tegen wanneer-ie, als een van de 35 kanshebbers, volgende week tot winnaar wordt uitgeroepen. En wel hierom:
Hilckmann maakt deel uit van de afdeling Audiovisuele Dienst Defensie. Dat is geen journalistiek bedrijf. Zijn foto’s worden niet beoordeeld op informatieve waarde, maar op promotiewaarde. De nadruk ligt dus op de goede zaken die we doen in Zuid-Afghanistan. Zoals ‘militairen in gesprek met de bevolking’ en ‘Task Force Uruzgan aan het werk tijdens een patrouille’. Akelige oorlogsfragmenten maken geen deel uit van de serie. Ook al knipt hij een krachtige opname van een verwoest huis met daarvoor een bebloede burger of gewonde Nederlandse militair. Die foto mag hij niet verspreiden. Hij is namelijk propagandist, geen foto-journalist. En dat moeten ze weten bij de Zilveren Camera. ‘Geen probleem’, zegt echter Zilveren Camera-secretaris Werry Crone in Trouw van zaterdag 12 januari. ‘De kwaliteit is doorslaggevend. In Uruzgan loopt per saldo iedereen aan het handje van Defensie en in die zin pleegt ook iedereen propaganda.’(sic)
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Wat moet er gebeuren in de zaak Spijkers – Ovaa nu wel heel erg duidelijk is hoe fout de overheid heeft gehandeld?
