Amsterdam, die vreselijk antisemitische stad

Wat een belachelijke rel nu weer over ''antisemitische incidenten'' in Amsterdam. Hooligans, of misschien gewoon doorsnee Israëli's, fans van Maccabi Tel Aviv, gaan op een nacht door de stad, trekken Palestijnse vlaggen van gevels. mishandelen een taxichauffeur (zag hij eruit als een Arabier? Of was hij wellicht inderdaad een Arabier?), zongen liederen van ''Er zijn geen scholen in Gaza want er zijn geen kinderen meer'', dansten en zongen met Israëlische vlaggen op de Dam dat het Israëlische leger onoverwinnelijk is, maakten de volgende dag lawaai toen tijdens de wedstrijd met Ajax een minuut stilte werd gehouden en gingen daarna met hun sloopwerk verder... tot een kleine menigte Amsterdammers achter hen aan kwam. En o wee, of moeten we zeggen oi w'awoi, wat waren ze toen ineens slachtoffer. Slachtoffer van verschrikkelijke antisemitische uitwassen, En dat net toen deftig Joods Amsterdam de Kristallnacht aan het herdenken was, het begin van de Jodenvervolgingen van de nazi's, Een herhaling van de Kristallnacht werd er geroepen! Dat dit opnieuw in Europa mogelijk was!! Netanyahu sloeg in de vroege ochtend alarm. Dat was te verwachten, dat past bij hem. Dat de gloednieuwe minister van Buitenlande Zaken Gideon Sa'ar naar Nederland komt om erover te praten past ook in het plaatje. Israël laat geen kansen liggen om te blijven benadrukken dat Joden overal en altijd slachtoffer zijn. Zelfs al is het land volop bezig een gigantische genocide te plegen in Gaza en Libanon weer eens volop af te straffen voor het bestaan van Hezbollah, ze blijven altijd het slachtoffer. Ze moeten ook hun reputatie hooghouden dat ze ''het recht hebben zichzelf te verdedigen'', een recht dat blijkbaar het recht geeft om iedereen en alles ervan langs te geven, en eventueel te vernietigen. Maar dat Nederlandse politici, premier Schoof voorop, onmiddellijk beginnen te praten over onacceptabele antisemitische daden, dat Gert-Jan Segers praat over ''een jacht op Joden in Amsterdam die doet denken aan de donkerste dagen van onze geschiedenis'', dat Mirjam Bikker het heeft over ''misselijkmakend geweld in de straten van onze hoofdstad'', dat andere politici zonder de voorgeschiedenis te vermelden het verhaal van de Maccabi-supporters zonder meer nabauwen, dat was gewoon onzin. Het doet denken aan de protesten bij de opening van het Holocaust Museum in maart tegen het feit dat Isaac Herzog, de president van een land dat volop bezig was aan genocide, en iemand die daar volledig achter stond, was uitgenodigd. Ook toen werd volstrekt ten onrechte geroepen dat de protesten antisemitisch waren. Gelukkig werd dat op dat moment niet door de politie en door burgemeester Femke Halsema beaamd. Jammer genoeg deed ze dat vrijdag op de persconferentie met de politiecommissaris en officier van Justitie, na een doorwaakte nacht, wèl. Er was genoeg materiaal aangedragen door de Maccabi-aanhang om een tegenreactie uit te lokken, en die kwam er ook. Als je het mij vraagt was die niet eens buitensporig te noemen, slechts vijf lichtgewonden. Deels een wraakactie van taxichauffeurs vanwege het molesteren van één van hen. Misschien gingen er een paar over de schreef, maar wat dan nog? Vijf lichtgewonden. Vijf! Maar vanuit Israël kwam meteen een lawaai alsof er minstens tien doden waren. Zoals gezegd ging Halsema er dit keer wèl voor door de knieën. Ze maakte excuses en zei dat dit een zwarte dag voor Amsterdam was geweest waarvoor ze zich diep schaamde. De politiecommissaris en officier van justitie sloten zich daarbij aan. Helaas, helaas. Ik moet constateren dat Israëli's die Palestijnse vlaggen van gevels rukken in het gelijk zijn gesteld en kritische Joden terecht zijn gewezen. Officieel Joods Nederland is heel tevreden. Wij minder. Van nu af aan moeten we op onze tellen passen. Ingaan tegen mensen die ontkennen dat er een genocide plaats vindt, of vrolijk zingen dat er in Gaza geen scholen zijn omdat alle kinderen dood zijn, maken ons verdacht. Israëli's zijn altijd het slachtoffer, dat moeten we heel goed onthouden. Het protest tegen Herzog was met terugwerkende kracht waarschijnlijk gewoon ook antisemitisch. Genocide was niet bewezen, wie dachten we wel dat we waren? We doen er verstandig aan ons te houden aan de lessen van het Centrum Informatie en Documentatie Israël, die geven tenminste zorgvuldig uitgezochte pro-Israëlische feiten. Het is vast ook tijd voor wat scherpere pro-Israëlische wetgeving. Antisemitisme, daarvoor is namelijk geen plaats in Amsterdam.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Woordenboeken als wapens voor de rechter

Er zijn vermoedelijk geen woorden waarover zoveel is geschreven als over Jood. Althans, dat meent Ewoud Sanders, en als er iemand is die dat weten kan, is hij dat – de Nederlandse historicus die het allermeest weet over taal.

Sanders is zelf ook al heel lang bezig geweest met het onderwerp. Twintig jaar geleden deed hij al onderzoek naar ‘het beeld van Joden in de Nederlandse taal, hij wilde er zelfs op promoveren. Er waren toen overigens allerlei problemen – het Meertens Instituut in Amsterdam wilde zijn netwerk van informanten liever niet met dit gevoelige onderwerp confronteren – en het onderzoek sneeuwde een beetje onder. Hij promoveerde uiteindelijk op een in de verte verwant onderwerp: kinderverhalen over jodenbekeringen. Maar de vraag wat voor beeld er nu precies opduikt van de Nederlandse kijk op joden als je naar de gebezigde taal kijkt, bleef hem bezighouden.

En nu, in tijden waar het antisemitisme weer zoveel reëler is, nam hij het toch weer op.

Dat is volkomen terecht, want er blijkt heel veel over te vertellen. De methode Sanders is dat je door de geschiedenis heengaat en onderzoekt in wat voor samenstellingen (jodenkoek, jodenstreek), uitdrukkingen (twee joden weten wat een bril kost) en plaatsaanduidingen (Jeudenhoek) het woord voorkomt, om zo te achterhalen wat voor beeld erop duikt. Eerder paste hij dat toe op het n-woord, en in dit geval werkt het even goed.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Over antisemitisme: Herman Brusselmans en Arnon Grunberg, Theo van Gogh en Leon de Winter

LONGREAD - Biograaf Jaap Cohen noemt een hoofdstuk in De Bolle Gogh ‘De eeuwige antisemiet’. Het etiket plakte Leon de Winter bijna 40 jaar geleden op Theo van Gogh, na diepgaande kwetsingen. Deze maand uitte Herman Brusselmans een gewelddadige fantasie over “iedere Jood”, een bekende landgenoot gebruikt de term “Gazacaust”. (Dit artikel verscheen eerder bij Netkwesties.)

Samenvatting:

De affaire-Brusselmans wordt hieronder in detail uit de doeken gedaan, juridisch en inhoudelijk, inclusief commentaren van columnisten met steun aan de reactie van Arnon Grunberg en/of aan de Humo-hoofdredactie. Vervolgens stap ik over naar (de biografie van) Theo van Gogh die eerst Joden zoals Leon de Winter en vervolgens de Islam intens kwetsend op de korrel nam. In hoeverre was hij antisemiet en/of dom en vervelend? Tenslotte volgt een uiteenzetting over antisemitisme, met definities, Amerikaanse wetgeving en debat en uitingen van/over Leon de Winter, Jessica Durlacher en de familie Moszkowicz.

Een harde conclusie ontbreekt, hooguit een pleidooi om te onderscheiden van wat je mag en wat je kunt zeggen onder de noemer ‘vrijheid van meningsuiting’. Voor elke uiting, zender en ontvanger en context verschillen de grenzen. Kwesties als deze lenen zich dus beter voor het open debat met erkenning van verschillende standpunten en uitkomsten dan voor rechtszaken. Wellicht kinderlijk uitgedrukt, maar zijn Brusselmans en Van Gogh niet ‘gewoon’ dom/stom?

Foto: Jos van Zetten (cc)

Het wordt tijd om eindelijk eens kritiek op Israël te gaan onderscheiden van antisemitisme

OPINIE - Ach antisemitisme. Harry van Bommel, Kamerlid voor de SP, liep in 2009 mee in een mars die werd gehouden om te protesteren tegen de Israëlische inval van dat jaar in Gaza,. Hij liep gearmd met Gretta Duisenberg en ze riepen ”Intifada, intifada, Palestina vrij”. Een videofilmpje daarvan verscheen op tv en in een talkshow krabbelde Van Bommel een beetje terug. Maar de volgende dag was er in dezelfde talkshow hetzelfde filmpje en werd hij volledig afgebrand. Onbekenden achter Van Bommel en Duisenberg riepen daarin opeens ”Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas!” Ik had een groot deel van de mars meegelopen en geen enkele keer ”Hamas Hamas” gehoord. Ik sprak erover met anderen de hele tocht hadden meegelopen. Die hadden ook niets gehoord. Korte tijd later sprak ik Job Cohen, de toenmalige burgemeester, die zei dat de politie die de hele route  de gaten had gehouden ook geen melding had gemaakt van ”Hamas, Hamas”. Volgens Cohen was het mogelijk dat de video achteraf was ingedubt.

In de jaren die volgden waren er steeds nieuwe gevallen van hetzelfde heftige antisemitisme, die vaak naar buiten kwamen via de Telegraaf. In 2014 stond Fatima Elatik volkomen onwetend op een foto van een Israëlische vlag die werd gecombineerd met een hakenkruis.  Het beeld was ongeveer tien  minuten te zien voordat het werd weggehaald. Maar voor een foto in de krant van wakker Nederland was dat lang genoeg. Niet lang geleden, in 2021 of ’22, werd het toenmalige Kamerlid Kauthar Bouchallikht ermee geconfronteerd dat ze op dezelfde foto had gestaan. Het is nooit achterhaald wie verantwoordelijk was voor het plaatje. Zou het kunnen dat er eenzelfde geschiedenis aan verbonden is als destijds bij Van Bommels ”Hamas Hamas”?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Roel Wijnants (cc)

De lange arm van Israël

COLUMN - Lodewijk Asscher vindt dat een cartoon van Jos Collignon in De Volkskrant over het antisemitisme in Nederland te ver gaat. De tekening laat een lange arm met davidster zien en een dikke duim met de tekst ‘O-ver-al herlevend antisemitisme’ naast een tv die beelden van Gaza vertoont met daarboven de tekst ‘2 weken onschuldigen bombarderen, 10.000 doden waarionder 4000 kinderen. Asscher schrijft niet terug te willen vallen in oude angsten van zijn familie: ‘Als mijn krant, de Volkskrant, op de dag van de herdenking van de Kristallnacht een spotprent plaatst met de boodschap dat de Joden het antisemitisme zelf verzinnen als onderdeel van de zogenaamde ‘lange arm’ van Israël, dan is een grens bereikt.’

Asscher verwijst naar een bericht in Het Parool waarin staat dat het CIDI een toename van antisemitische incidenten heeft geconstateerd van 818% sinds het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas. Op de website van het CIDI staan enkele pijnlijke voorbeelden. Het CIDI heeft in tien niet nader genoemde gevallen aangifte gedaan, maar geeft verder geen details.’Hoewel we tijdens eerdere conflictperiodes een stijging zagen in het aantal antisemitische incidenten was deze nooit eerder zo significant als nu.’ Kritiek op Israël zou niet meegenomen zijn bij het registreren van de incidenten.

Foto: Birte Fritsch (cc)

Kunst op Zondag | Tanden van de rijstplant

“Discussies hebben (…) is één ding, maar (…) intimideren door misdaden te plegen gaat alle perken te buiten….”

Wat? Weer een actie van radicale boeren? Of koffiedrinkende complotdenkers? Nee, deze keer reageert Christian Geselle, de burgemeester van Kassel, op acties gericht tegen Documenta 15, dat van antisemitisme wordt beschuldigd.

Al voor de opening (18 juni) lag de belangrijkste kunstmanifestatie ter wereld onder vuur. In januari maakte het ‘Verbond tegen antisemitisme Kassel’ (BGA-Kassel, Bündnis gegen Antisemitismus Kassel) bezwaar tegen de deelname van een Palestijns kunstcollectief. BGA-Kassel voert als motto “Er bestaat geen antizionisme zonder antisemitisme”.

In april werd een tentoonstellingsruimte beplakt met stickers met teksten als “Vrijheid, niet de islam! Geen compromis met barbaarsheid! Vecht consequent tegen de islam!”. In mei werd ingebroken in het pand waar voorbereidingen voor het Palestijns kunstcollectief gaande waren. De ruimte werd bespoten met cryptische teksten als ‘187’ en ‘Peralta’.

Onveilig gevoel

Dat ‘187’ is een verwijzing naar een wet uit Californië betreffende moord. ‘Peralta’ verwijst naar de extreemrechtse Baskische activist Isabel Medina Peralta, die in 2021 nog deelnam aan een training bij de Duitse neonazi groep ‘Der III Weg’.
Dat werd als bedreigend ervaren, waarop de Kasselse burgmeester met de reactie kwam waar we dit artikel mee begonnen (bron).

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | De Jodenzeug

ACHTERGROND - Het verschijnsel lijkt de laatste tijd wat afgenomen. Je kunt een kaart immers maar één keer uitspelen. Maar Nederland discussieerde nog niet zo lang geleden over de vraag of de verwijdering van standbeelden. Standbeelden van lieden die werden beschouwd als nationale helden. Zo moest J.P. Coen verdwijnen uit Hoorn, gezien ’s mans naar hedendaagse maatstaven niet bepaald brandschone verleden. Er valt iets te zeggen vóór zo’n verwijdering. Een standbeeld is een eerbetoon en als al teveel mensen daar aanstoot van te nemen, werkt het eerder verdelend dan inspirerend.

Er valt ook iets tégen te zeggen. Het handhaven van zo’n steen des aanstoots is immers een waarschuwing dat iets deel uitmaakt van onze geschiedenis. Zoals je niets aan het verleden kunt toevoegen, zo kun je het ook niet wegpoetsen. Dit dilemma speelt in verhevigde mate bij de discussie over de Judensau.

Jodenzeug

De Judensau ofwel Jodenzeug is een beeltenis die op verschillende manieren en enige varianten voorkomt, van stenen of houten reliëfs tot waterspuwers (gargoyles) of grotesken. De oudste dateert uit ongeveer 1210 en is te vinden op een koorbank in de Dom van Keulen. Daar bevindt de afbeelding zich nog steeds. Later werden Jodenzeugen in de regel aan de buitenzijde van kerken aangebracht om de passanten te waarschuwen voor de vreselijke mensen die de joden waren. Er bestaan heden ten dage nog ongeveer dertig van deze afbeeldingen, hoofdzakelijk in Duitsland. Het motief was populair tot rond 1800.

Foto: Enric Borràs (cc)

De Israëllobby en het antisemitisme

Het gevreesde misbruik van de IHRA-werkdefinitie van antisemitisme wordt steeds duidelijker. Zoals Jaap Hamburger, voorzitter van Een Ander Joods Geluid eerder dit jaar betoogde is die definitie door Israël en zijn lobby-agentschappen, zoals in Nederland het CIDI, ‘verabsoluteerd, gepolitiseerd en omgesmeed tot een wapen’ om kritiek op de Israëlische staat en de bezetting van Palestina de kop in te drukken. De definitie zelf is vaag, maar in een aantal bijgevoegde voorbeelden die duidelijk moeten maken wat er met die werkdefinitie wordt bedoeld gaat het om kritische uitingen over de politiek van de staat Israël. Minister Grapperhaus heeft de werkdefinitie onder dekking van een Kamermeerderheid met het OM gedeeld omdat het document aanwijzingen kan geven voor de beoordeling van mogelijke strafbare discriminatie en groepsbelediging. Maar hij erkent ook dat een aantal van deze voorbeelden als legitieme kritiek beschermd worden door de vrijheid van meningsuiting. Dat grondrecht is inmiddels onder aanroeping van de IHRA-werkdefinitie al talloze malen geschonden.
Misbruik van gevoeligheden
De Israëllobby heeft geen boodschap aan uitingsvrijheid. Het European Legal Support Centre (ELSC) dat pro-Palestijnse activisten juridisch bijstaat onderzocht 76 gevallen van pogingen activisten de mond te snoeren met beschuldigingen van antisemitisme. Kritische uitspraken over de Israëlische politiek werden beantwoord met smaad- lastercampagnes, doorgaans via (extreem)rechtse media. Daarnaast ging het om het aanvechten van fondsen of subsidies voor pro-Palestijnse organisaties  en het belemmeren van het gebruik van zaalruimte door druk uit te oefenen op de eigenaren. De ernst van de smaad en laster kan verschillen. Niet alle rottige opmerkingen hoeven uitgelegd te worden als dreigement om iemand de mond te snoeren. Maar met de kwalificatie van minister Kaag als een ‘Palestijnse mol’ en ‘Arabisch raspaard van Troje’ die haar kinderen ‘pro-terreur’ zou opvoeden zijn de auteurs naar mijn mening ver over de grens gegaan. De slappe knieën van het bestuur van de Vrije Universiteit dat onder druk van het CIDI een debat over een academische boycot van Israël verbood laten voorts zien hoe makkelijk het is om in Nederland het debat over Israël te smoren als iemand roept dat er sprake is van antisemitisme.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: angus mcdiarmid (cc)

Jiddisch en antisemitisme

een gastbijdrage van Hugo Durieux

Enkele weken geleden heb ik tentamen Jiddisch 1 afgelegd aan Universiteit Antwerpen. Dat ik Jiddisch studeer, zou dat een uitdrukking zijn van mijn Joodsheid? Ik denk het niet.

Pew Research Center publiceerde niet lang geleden het rapport Jewish Americans in 2020. (Nou ja, eigenlijk gaat het alleen over Joden in de Verenigde Staten.) Pew’s vorige studie over het onderwerp dateert al van 2013, dus het weekblad Forward – Forverts (‘Jewish. Fearless. Since 1897.’) besteedde nogal wat ruimte – vanuit verschillende perspectieven – aan het nieuwe verslag. Aan Rukhl Schaechter, de editor van het magazine, viel vooral op dat Pew geen aandacht had besteed aan de mogelijke rol van Jiddisch in de constructie van Joodse identiteit in de VS vandaag: ‘What the new Pew study missed by not asking about Yiddish’ (of voor wie Jiddisch leest):

אַ שאָד וואָס די נײַע „פּיו־שטודיע‟ האָט נישט געשטעלט פֿראַגעס וועגן ייִדיש).

Schaechter verbaast zich erover dat in het nieuwe onderzoek – net als in het vorige trouwens – meer dan de helft van de vragen over Joodse identiteit gaan over religieuze aspecten, terwijl slechts één op de vijf Joden aangeeft dat religie heel belangrijk is in hun leven. (Van volwassenen in het algemeen in de VS schijnt 41% religie bijzonder belangrijk te vinden.)

Foto: Paul Arps (cc)

De Protocollen van de Wijzen van Zion

RECENSIE - Ophef, een jaar of drie geleden, over de website van de NOS, waar de joodse miljardair-filantroop George Soros was getypeerd als invloedrijke bemoeial met tentakels in de wereldpolitiek. Protesten, beschuldigingen van antisemitisme, een NOS die het aanvankelijk niet wilde corrigeren, een NOS die dat later wel deed. Het antisemitische aspect, waarvan ik in het midden laat of een NOS-medewerker het beoogde, is de aanname dat joden de wereldpolitiek naar hun hand zouden zetten. Die aantijging komt uit De Protocollen van de Wijzen van Zion, een beruchte vervalsing uit het laatste jaar van de negentiende eeuw.

Klaas Smelik, tot voor kort hoogleraar Hebreeuws in Gent, wijdde in 2011 een boek aan de bizarre geschiedenis van deze invloedrijke antisemitische tekst: De zeven levens van de Protocollen van de Wijzen van Zion. Het verscheen in een (nog leverbare) Nederlandse versie en een zo te zien niet meer leverbare Vlaamse versie. Smelik behandelt het ontstaan van de tekst in Russische kringen in Parijs, de wijze waarop het schotschrift naar tsaristisch Rusland kwam en daar na de Revolutie van 1917 aan invloed won, de verspreiding in de westerse wereld (Henri Ford!), het gebruik in het Derde Rijk, de huidige populariteit in het Midden-Oosten en tot slot de curieuze draai in New Age-kringen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende