Doe progressief, straf hard
Je kan zeggen wat je wil, maar rechts heeft wel een punt als het klaagt bij de zoveelste werkstraf omdat de moordenaar anders zijn hond niet kan uitlaten.
Nu is het bovenstaande natuurlijk een karikatuur van de werkelijkheid die rechts graag in stand houdt, maar in de praktijk wordt daadwerkelijk rekening gehouden met omstandigheden van de dader. Heb je een relatie? Het is al langer bekend dat iemand die een ‘wederhelft’ (of een van de andere drie (vier?) w’s) heeft minder snel nog eens in de fout gaat. Dus logisch dat die persoon minder straf krijgt, zou je denken. Maar ho eens even. Betekent dit eigenlijk niet dat je net een misdrijf hebt gepleegd *terwijl* je een relatie hebt? Maakt dat je niet juist nóg gevaarlijker?
Er wordt zo vaak ergens rekening mee gehouden dat je het ook om kan draaien: We straffen mensen extra omdat ze al minder geluk hadden in het leven. Geen baan? Extra straf. Geen opleiding? Extra straf. Geen woning? Extra straf. Geen partner? Extra straf.
Het lijkt progressief, maar is het tegenovergestelde. Mensen – rechters dus – zijn namelijk totaal niet in staat om dit soort dingen consequent toe te passen, wat al blijkt uit het feit dat mensen van kleur minder kans maken op deze ‘lucky breaks’. Erger nog, deze ‘regels’ – inclusief het racisme – worden steeds vaker gevat in algoritmes, waardoor het onmogelijk wordt aan dit systeem te ontsnappen, waarmee het verwordt tot een instrument om de verschillen die er al zijn nog meer uit te vergroten. Een self fulfilling prophecy. De documentaire Coded Bias(netflix) geeft daar goede voorbeelden van.