Inlichtingen: omstreden bewijs in terrorismezaken

AIVD-informatie in anti-terrorismezaken moet de rechter ter discussie stellen. Bij de zaak tegen Soumaya S. is dit niet voldoende gebeurd. Gastredacteur Quirine Eijkman is senior-onderzoeker bij het Contraterrorisme Centrum van de Universiteit Leiden. ,,Dit is een cruciaal thema in contra-terrorisme." De Hoge Raad heeft geoordeeld dat de rechtzaak tegen terrorismeverdachte Soumaya S. opnieuw moet. De uitspraak bevestigt dat de toelating van inlichtingen als bewijs te veel inbreuk maakt op de waarborgen voor een eerlijk proces. Dit omdat het belangrijkste bewijs, het zogenaamde ‘apothekersgesprek’, is gebaseerd op informatie van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Om terrorisme te bestrijden mag de AIVD informatie verzamelen. Ook kan het Openbaar Ministerie deze informatie inbrengen in een rechtszaak. Maar de rechtswaarborgen voor het toesten van inlichtingen als bewijs zijn mager. In deze terrorismezaak heeft de rechter niet voldoende gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de AIVD-informatie ter discussie te stellen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het nut van anti-terrorismewetgeving

DATA - ‘Meer dan 200.000 professionals werken samen om de kans op een terroristische aanslag zo klein mogelijk te maken.’ In 2008, toen de publiekscampagne ‘Nederland tegen terrorisme’ liep, werkten er al heel wat mensen in het ‘anti-terrorismebestel’. Dat zijn er anno 2011 waarschijnlijk meer, want het budget groeit gestaag door (bekijk de ontwikkeling verderop in dit artikel).

Het anti-terrorismebestel is inmiddels een gevestigde orde in Nederland. Dat schrijft ook Erik Akkerboom, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb), in een beschouwend stuk over de afgelopen 10 jaar terrorismebestrijding in de Militaire Spectator. ‘Het heeft institutioneel en operationeel stevig vorm en inhoud gekregen.’ Hij is er stellig in dat dit nog verder moet worden uitgebouwd. In de Nationale Terrorismestrategie staat hoe: ze pakken de vijf peilers verwerven, voorkomen, verdedigen, voorbereiden en vervolgen aan. Verder geeft Akkerboom aan er naar te streven anti-terrorismewerk een ‘normale’ tak van beveiligings- en opsporingswerk te maken. Goed ingebed dus.

Akkerboom gaat nogal vanzelfsprekend uit van voortgang. Van doorgaan, van groei (investeringen), en zelfs van ‘in beton gieten’. Maar is dat wel echt hoe het verder moet met het anti-terrorismebestel?

Sinds 2001 is er een aantal wetten en maatregelen ingevoerd om het voorkomen van terroristische daden te vergemakkelijken. Zo mogen personen ook bij vage verdenkingen opgepakt worden, kunnen bankrekeningen van personen eenvoudig geblokkeerd worden en is een van deze wetten de reden dat telecomaanbieders al onze gegevens verplicht een half jaar lang moeten bewaren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

AIVD mag toch niet dataminen in alle Nederlandse databases

Let je even niet op, mis je het belangrijkste goede nieuws op privacygebied in tijden. Keer op keer verhalen we hier over nieuwe (voorgenomen) inbreuken op uw privacy door de overheid. Maar nu is een van de ernstigste bedreigingen voor diezelfde privacy met een simpel briefje ingetrokken.
Het gaat hier om de aanpassing op de Wet Inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Met deze wet zou het mogelijk worden voor de AIVD om alle databases van alle overheidsinstanties en bedrijven op te vragen om te gebruiken voor “analyse”.
Deze wet wat door de Tweede Kamer al goedgekeurd. Maar de Eerste Kamer blijkt haar rol als bewaker van de grondwet dit keer zeer serieus genomen te hebben. Daar ontstond zoveel weerstand dat verder afgezien wordt van verdere behandeling van deze wet. Feest!

Hier nog een paar opmerkingen bij voordat ik een fles champagne open trek.

Is het zo maar mogelijk dat een wet die al door de Tweede Kamer is goedgekeurd ingetrokken wordt? Moet de Tweede Kamer daar niet opnieuw uitspraak over doen? Ik zou dat sowieso graag wel zien in deze.
De behandeling in de Eerste Kamer laat zien dat de signalen die de laatste jaren zijn afgegeven door diverse mensen en organisaties die zich met privacy bezig houden wel degelijk opgepikt zijn. In ieder geval daar dan. Met naam en toenaam worden rapporten en andere stukken naar voren gehaald om de risico’s te onderstrepen. Ook goed om te zien dat de Eerste Kamer het CBP alsnog een rapport heeft laten schrijven, iets wat in de eerste ronde niet speelde. En het is ook fijn om te lezen dat bepaalde herhaaldelijk naar voren gebrachte punten over grondwetsartikelen en proportionaliteitsbeginsellen nu vast onderdeel van het debat vormen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Meestal gaat het goed…

[qvdd]

Meestal gaat het goed, stroomt er geen bloed uit operationele missers of analytische blunders. De moord op Theo van Gogh is een trieste uitzondering. […] Door te weinig kennis en kunde op hoger niveau was er geen controlemechanisme en kon een individu een dergelijke verkeerde inschatting maken. Met gruwelijke gevolgen die nog lang op het netvlies van veel landgenoten staan.

Een oud-medewerker van de AIVD hangt de vuile was van de organisatie buiten. Heleen de Waal trapt daarbij wel een open deur in. Natuurlijk heeft de AIVD een inschattingsfout gemaakt. Anders had Van Gogh nog geleefd.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Minder extreemrechts?

Deze bijdrage aan het open podium is van Erik (website)

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Erik, die zijn stuk via het Open Podium inzond.

Vandaag verscheen het AIVD-rapport ‘Afkalvend front, blijvend beladen’ over ‘Extreemrechts en rechts-extremisme in Nederland’ (het hele rapport is via de link onderaan het persbericht te downloaden als PDF).

In het rapport wordt onderscheid gemaakt tussen extreemrechts en rechtsextremisme. De AIVD merkt op dat de veronderstelde dreiging die van beide uitgaat veel groter is dan strookt met de werkelijkheid. In dit stukje zal ik een paar zaken benoemen die mij zijn opgevallen.

Om te beginnen: over wie gaat het? En, daarmee samenhangend, over wie niet? Na een definitie van de begrippen ‘extreem’ en ‘extremisme’ wordt dat toegespitst op beide fenomenen ter rechterzijde.

“Personen, groepen of organisaties zijn extreem wanneer zij zich manifesteren tot op de grens van de wettelijke kaders van de democratische rechtsorde, maar daar nog binnen blijven.”
“Er is sprake van extremisme wanneer het uiterste wordt nagestreefd of aanvaardbaar wordt geacht en daarbij de kaders van de democratische rechtsorde worden overschreden. Beperkingen die de wet en/of de democratische rechtsorde opleggen, worden als niet-bindend beschouwd en bewust gepasseerd. Voorbeelden zijn het toejuichen of zelf toepassen van geweld en het systematisch zaaien van haat.”

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende