AIVD mag toch niet dataminen in alle Nederlandse databases

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Let je even niet op, mis je het belangrijkste goede nieuws op privacygebied in tijden. Keer op keer verhalen we hier over nieuwe (voorgenomen) inbreuken op uw privacy door de overheid. Maar nu is een van de ernstigste bedreigingen voor diezelfde privacy met een simpel briefje ingetrokken.
Het gaat hier om de aanpassing op de Wet Inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Met deze wet zou het mogelijk worden voor de AIVD om alle databases van alle overheidsinstanties en bedrijven op te vragen om te gebruiken voor “analyse”.
Deze wet wat door de Tweede Kamer al goedgekeurd. Maar de Eerste Kamer blijkt haar rol als bewaker van de grondwet dit keer zeer serieus genomen te hebben. Daar ontstond zoveel weerstand dat verder afgezien wordt van verdere behandeling van deze wet. Feest!

Hier nog een paar opmerkingen bij voordat ik een fles champagne open trek.

Is het zo maar mogelijk dat een wet die al door de Tweede Kamer is goedgekeurd ingetrokken wordt? Moet de Tweede Kamer daar niet opnieuw uitspraak over doen? Ik zou dat sowieso graag wel zien in deze.
De behandeling in de Eerste Kamer laat zien dat de signalen die de laatste jaren zijn afgegeven door diverse mensen en organisaties die zich met privacy bezig houden wel degelijk opgepikt zijn. In ieder geval daar dan. Met naam en toenaam worden rapporten en andere stukken naar voren gehaald om de risico’s te onderstrepen. Ook goed om te zien dat de Eerste Kamer het CBP alsnog een rapport heeft laten schrijven, iets wat in de eerste ronde niet speelde. En het is ook fijn om te lezen dat bepaalde herhaaldelijk naar voren gebrachte punten over grondwetsartikelen en proportionaliteitsbeginsellen nu vast onderdeel van het debat vormen.

Hopelijk gaat ditzelfde gebeuren met de evaluatie op de Dataretentiewet.

Mijn vertrouwen in de werking van de democratie is weer een beetje gegroeid.

* plop *

Reacties (26)

#1 Aivdwatch

Alleen blijft de vraag of de kritiek van de Eerste Kamer en het CBP de doorslag hebben gegeven. De AIVD zelf was ook geen voorstander van dit wetsvoorstel dat impliciet immers de verwachting wekt dat wie alles verzamelt ook alles kan voorkomen. Aan zulke hoge verwachtingen wilde de dienst ook niet voldoen. Maar als het gaat om beperktere voorstellen (bv Travel Intelligence) dan wordt er nog wel steeds hard aan de weg getimmerd. Het is dus ook nog maar afwachten wat er gebeurd met het nieuwe door Donner aankondigde wetsvoorstel.

  • Volgende discussie
#2 christinA eijkhout

Dat zal hoop ik bij meer onderdelen gebeuren.
Destijds zijn veel onderdelen van die wet uiteindelijk als hamerstukken gepasseerd onder het motto dat de rest uitvoerig was behandeld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 esgigt

Steeph, inderdaad tijd voor gepaste vreugde.

Helaas zit het wantrouwen tegen de overheid inmiddels zo diep bij mij dat het mij niet zou verbazen als de praktijk van deze gestrandde wet onder de oppervlakte reeds plaats vindt en blijft plaatsvinden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Cracken

Gewoon wachten tot juni wanneer de nieuwe 1e kamer is geïnstalleerd, en het nog een keer proberen wordt waarschijnlijk het antwoord van de regering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Dimitri

Ach je merkt dat beide Kamers wel iets kritischer worden. Nu ligt ook het biometrisch paspoort onder vuur.

Toch ook weer zonde van het geld. Een flinke tijd terug alweer zag ik dat de aivd flink wat dataminers zochten, ik vermoed om deze reden…

Overigens gaat men elders gewoon weer verder. Nu zijn de reisdata aan de beurt. Er wordt zelfs een nieuw insistituut opgericht dat alle reisbewegingen (grenspassages) gaat analyseren. Ben bezig met een paar wobs daarover…

Maar goede stap.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Steeph

@Cracken: Dat kan volgens mij niet. Als je een wet intrekt, moet je opnieuw eerst naar de Tweede Kamer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Steeph
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 appelflap

Kan iemand me uitleggen wat er nu precies verkeerd zou zijn aan deze wet? Het is toch niet zo dat alle gegevens op straat zouden komen? En het is toch ook niet zo dat met die wet zomaar allerlei gegevens van ons (hardwerkende Nederlanders) opgevraagd kunnen worden?

En voor wat betreft #esgigt:

“Helaas zit het wantrouwen tegen de overheid inmiddels zo diep bij mij dat het mij niet zou verbazen als de praktijk van deze gestrandde wet onder de oppervlakte reeds plaats vindt en blijft plaatsvinden.”

Maar wacht even, weet je eigenlijk wel waar deze wet over ging? Kort samengevat: bepaalde organisaties worden verplicht mee te werken met opsporingsinstanties als die er om vragen. Het is dus die verplichting waar het om gaat. Die is er nu niet. Er mag dus wel worden meegewerkt, maar het hoeft niet. Je opmerking slaat dus nergens op.

Je wantrouwen lijkt me ook eerder aan jezelf te wijten dan aan feiten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Steeph

@appelflap: Heb je de linkjes in het stuk ook gelezen?
De wet had namelijk aan de AIVD de mogelijkheid geboden om alle databases die er maar zijn op te vragen. Dus bv alle financiele transacties bij de ING. Of alle AirMiles gegevens. Of alle OV-chipknip registraties. Of alle verkoopgegevens van Albert Heijn (ja, die kunnen aan je bankpas, airmilespas of bonuskaart gekoppeld worden).
En dan gaan zoeken naar “patronen”.

En heel theoretisch zouden bedrijven cq organisaties nu ook kunnen meewerken. Maar die eisen dan een rechtelijke uitspraak, vrijstelling door het CBP etc… En vragen of alle kosten gedekt worden. Dus heel realistisch is dat niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Share

Ze dataminen mijn databases maar, dit is encrypted waar ik niet wil dat men meeleest.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 appelflap

en dan gaan zoeken naar “patronen”

Hoe doe je dat dan? Voordat je gaat zoeken moet je toch een onderzoek opzetten? (Of denk je dat die mensen gewoon gaan grasduinen in een database?)

Ik neem aan dat daar net als bij de politie eerst een onderzoek goedgekeurd moet worden, voordat je ermee aan de slag gaat.

Of geloof je niet in die goedkeuring? (Dat zou een wat fundamenteler probleem zijn…)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Cracken

@6
Ja dat weet ik, maar die is al een eerste keer omgegaan, dus ik ga er even van uit dat die een tweede maal ook geen probleem zal zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Ericvanb

@Appelflap. “gewoon gaan grasduinen in een database” is wel een aardige vertaling van het begrip datamining. Je aanname dat het net als bij de politie eerst moet worden goedgekeurd, was bij het overnemen van deze wet, juist niet nodig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Steeph

@11: Nee, niet zoals bij de politie. Meer iets als: Iedereen die halal vlees heeft gekocht bij de appie, die diesel heeft gehaald bij de shell en die kunstmest heeft gehaald bij een tuincentrum geven we vanaf nu een vinkje. Als ze dan een wit busje willen huren (zien we ook) dan is het waarschijnlijk een terrorist.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 appelflap

Jongens jongens:

Van wiki over datamining: “Een valkuil die bij datamining op de loer ligt is de drogreden Cum hoc ergo propter hoc: als je maar genoeg gegevens analyseert zul je vroeg of laat ongetwijfeld een statistische correlatie tussen twee variabelen vinden, maar dat hoeft niet te betekenen dat er ook een oorzakelijk verband bestaat tussen de twee betreffende variabelen.

Datamining zou bijvoorbeeld kunnen aantonen dat zowel het aantal ooievaars als het aantal geboorten in de westerse wereld sterk is afgenomen in de afgelopen honderd jaar, maar de conclusie dat ooievaars dus iets met baby’s te maken hebben zou uiteraard voorbarig zijn.

De kans dat datamining onjuiste conclusies oplevert kan verkleind worden door bij het toepassen altijd te werken volgens de wetenschappelijke methode, die voorschrijft dat er eerst een falsifieerbare hypothese opgesteld moet worden en dat vervolgens uitsluitend die hypothese getoetst dient te worden.”

Dit is jullie toch vast niet onbekend? Steeph, jij doet toch iets met IT?

En die hypothese waar mee gewerkt moet worden, zal toch echt wel vastgelegd worden?

Zo’n gratuite opmerking als van ericvanb, daar hebben we in ieder geval niet zo veel aan.

Het lijkt me beter dat de vraag gesteld wordt (bijv. door een kamerlid) hoe bepaalde zoekslagen tot stand komen, hoe er checks and balances zijn ingebouwd, etc.

En nogmaals de vraag: of geloof je niet in de betrouwbaarheid van een goed antwoord daarop?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Steeph

@appelflap: Nee, ik geloof niet dat een AIVD wetenschappelijk te werk zal gaan in deze.
Net als in veel bedrijven kan je ook daar op verschillende manieren datamining doen. Daarbij hoeft het niet te gaan om statistisch significante uitkomsten maar of iemand aan een voorbedacht patroon voldoet.
Als de AIVD zou wachten op een wetenschappelijk verantwoorde falsificeerbare hypothese, is in hun ogen de dader allang gevlogen.
Daar zit het gevaar in. Net als met statistiek. Lies, damn lies and statistics.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Steeph

@appelflap: En nee, ik geloof ook niet dat een kamerlid dat soort detailvragen zal stellen. Al zullen we dat nooit weten, want dat gebeurt in de commissie stiekem, en daar zijn geen publieke verslagen van.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 avanaa

@steeph: dat is eigenlijk raar. De(ze) vraag stellen is toch niet geheim?

Je maakt veel aannames met betrekking tot de AIVD. Wetenschappelijk bezig zijn versus jumping to conclusions (zoals je in de quote hieronder doet) zijn twee extremen. Jij gelooft het een, ik denk dat het meer in het midden zal zitten. Ik kan me niet voorstellen dat er minder verantwoord moet worden dan bij de politie.

Quote uit @15:
“Meer iets als: Iedereen die halal vlees heeft gekocht bij de appie, die diesel heeft gehaald bij de shell en die kunstmest heeft gehaald bij een tuincentrum geven we vanaf nu een vinkje. Als ze dan een wit busje willen huren (zien we ook) dan is het waarschijnlijk een terrorist.”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Steeph

@avanaa: Het is voor jou natuurlijk lastig in te schatten wat bij mij aannames zijn en wat gebasseerd is op kennis :-)

En verantwoording afleggen is geen garantie voor voorkomen verkeerd beleid. Verantwoording afleggen is een kunstvorm waarin je net voldoende van de waarheid geeft om later niet in de problemen te komen.

Verder wantrouw ik ieder instituut dat niet aan openbare controle onderhevig is.

Tot slot:
http://www.depers.nl/binnenland/562137/Ex-AIVDer-doet-boekje-open.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 avanaa

@steeph: Het is alleen lastig voor mij on dat in te schatten, omdat je het niet aangeeft.

Is het geheim als je “weet” dat er daar gedacht wordt dat als “Iedereen die halal vlees heeft gekocht bij de appie, die diesel heeft gehaald bij de shell en die kunstmest heeft gehaald bij een tuincentrum” en daarna “een wit busje willen huren” dat het dan waarschijnlijk een terrorist is?

Overigens kan ik me niet voorstellen dat er (als het al zo gaat, wat ik betwijfel) bij die laatste stap niet allerlei mitsen, maren en voorwaardelijkheden vermeld worden, en dat er niet automatisch een arrestatieteam wordt opgetrommeld.

Verantwoording kun je ook afleggen voordat je begint. “Ik ga dit en dit doen, omdat dat en dat. Is dat goed?”

Dat wantrouwen van jou lijkt me niet constructief. Geloof je ook niet in onafhankelijke controle? (naar ik meen is er controle op de aivd door commissie-stiekum, ctivd en rekenkamer, maar misschien nog wel meer)

Tot slot:
Ex-werknemer vindt voormalige werkgever slecht en dom. Tja, wat moet ik daarvan zeggen?
Misschien moet je deze maar eens lezen: http://www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/in-dienst-van-de-bvd/1001004002122122/index.html
Da’s ook een ex-werknemer (alhoewel ik niet weet of je dat dan weer zal/moet geloven).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 lmgikke

@21

Overigens kan ik me niet voorstellen dat er (als het al zo gaat, wat ik betwijfel) bij die laatste stap niet allerlei mitsen, maren en voorwaardelijkheden vermeld worden, en dat er niet automatisch een arrestatieteam wordt opgetrommeld.

Wel dus!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 appelflap

imgikke: ik lees dat artikeltje, maar ik zie niets dat over datamining gaat…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Harm

@23 – Je lijdt onder een onvoorstelbaar gebrek aan voorstellingsvertmogen, in aanmerking genomen het antwoord dat je kreeg onder @17.

@3 vergeet die gepaste vreugde nou maar en laat je vooral leiden door hetgeen je daarna stelt. Iedereen die nog hoopt, heeft het verschrikkelijke nieuws nog niet gehoord.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 appelflap

Harm, ik laat mij graag leiden door feiten, en niet door een op hol geslagen fantasie.

Je bent een gek met een aluhoedje.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Harm

@25 – Dat blijkt al uit onze (zelfgekozen) naam, oliebol.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie