serie

Vaste Gasten

Net als je even inkakt, prikken onze Vaste Gasten je weer wakker met hun scherpe pen.


Foto: daisy.images (cc)

#Dezeweek | Andrei

COLUMN - De laatste week zat ik in gedachte vaak weer op een dakterras in een Chinees vissersdorp. Daar waar de Li en de Yulong rivier samenkomen dronken mijn twee vrienden en ik ’s avonds nog een laatste biertje. Verder was dat terras door niemand anders in gebruik. Tot op een avond ineens een vierde persoon de trap op kwam: Andrei.

Net als wij, was Andrei op vakantie in het vissersdorp. Natuurlijk waren de bergen net zo mooi als in de folders en de steden net zo imposant als op tv, maar, zo verzekerde hij ons, het was er vooral zo lekker goedkoop. Hij was samen met een vriend, ze hadden beiden hun vrouw meegenomen. Zijn vriend was echter al snel met ziekte naar huis, waardoor Andrei nu als enige man met twee vrouwen in China zat. De eenzaamheid bracht hem naar het dak, daar dronken wij met hem.

Het kostte aardig wat moeite, maar ook met gebrekkig Engels lukte het Andrei om uit te leggen dat hij een leraar handenarbeid was. Dat kwam niet als een verrassing. Andrei was een grote knoestige man, met handen als kolenscheppen en een geur van zaagsel. Hij had de uitstraling van een teddybeer, kleine kraaloogjes. Ik kon me niet anders voorstellen dan dat hij een fantastische leraar was.

Foto: daisy.images (cc)

Duopolie | Nobel

COLUMN - De economen Eugene Fama, Robert Shiller en Lars Peter Hansen wonnen afgelopen maandag “de Nobelprijs van de economie” (dat bekt lekkerder dan Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel). Het is opvallend hoe divers de winnaars zijn. Kort door de bocht kun je zeggen dat Fama de efficiënte markthypothese heeft bedacht, Shiller heeft laten zien wanneer deze opgaat en vooral ook wanneer deze niet opgaat, en Hansen het mogelijk heeft gemaakt om de hypothese goed te testen. De keuze voor met name Fama is gedurfd, omdat de efficiënte markthypothese niet zo’n goede naam meer heeft sinds de financiële crisis.

Het ‘efficiënte’ deel van de efficiënte markthypothese wil zeggen dat informatie in aandelenprijzen wordt doorgerekend. Dit heeft dan weer alles te maken met concurrentie: zodra een beurshandelaar bijvoorbeeld hoort dat Shell een nieuw olieveld heeft gevonden, zal hij snel het aandeel proberen te kopen. Hierdoor stijgt de prijs van het aandeel zodat de nieuwe informatie meteen verwerkt is. Concurrentie is de kracht van het model, want op zich hoeft er maar één belegger nieuwe informatie te hebben om de informatie efficiënt te verwerken, als hij tenminste over voldoende geld beschikt. De efficiënte markthypothese wil zeggen dat je in principe geen hoger rendement kan halen dan in de marktportefeuille (bijvoorbeeld de AEX of Dow Jones), tenzij je extra risico neemt.

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | Coen Verbraak wint Sonja Barend Award

COLUMN - Coen Verbraak won gisteren de Sonja Barend Award voor zijn gesprek met Rijkman Groenink. Hij zat bij De Wereld Draait Door om zijn prijs in ontvangst te nemen.

Er zijn van die momenten dat ik me afvraag of ik niet gewoon een enorme zeikerd ben geworden. Gisteren overkwam mij dat gevoel weer, toen ik Sonja Barend enthousiast hoorde doen over de genomineerden voor de naar haar genoemde award. De Sonja Barend Award beloont het beste gesprek van het jaar. Dit jaar waren er twaalf gesprekken genomineerd. Geen enkele van de genomineerden zat bij de commerciëlen overigens. Of ze worden uitgesloten van deelname, of ze voeren daar geen goede gesprekken.

Voordat de winnaar bekend werd gemaakt, stak Sonja Barend nog even de loftrompet af over Sven Kockelmann, voor wie ik zelf een uitgesproken weerzin voel. De interesse van Sven Kockelmann in Sven Kockelmann zit elke oprechte interesse in zijn gesprekspartner in de weg. Het zal ongetwijfeld zo zijn dat botsende ego’s boeiende tv kan opleveren, maar mij lukt het niet om naar te kijken.

Zelfs voor de uiteindelijke winnaar, Coen Verbraak, die toch door iedereen geroemd wordt om zijn serie ‘Kijken in de ziel’, voel ik weerzin. Ik heb lang niet alle afleveringen van zijn series gezien, maar elke keer dat ik het zag, gebruikte Coen Verbraak zijn eloquente voorkomen en beschaafde dictie om wonden open te krabben die wat mij betreft dicht hadden mogen blijven. Coen Verbraak is een ramptoerist vermomd als keurige heer. Zo’n heer die, gekleed in driedelig grijs en een beige regenjas, in de buurt van het ongeluk blijft dralen, terwijl hij net doet alsof hij een lantaarnpaal aan het bewonderen is waarvan de stijl ‘m doet denken aan een vergeten hoofdstuk uit de kunstgeschiedenis.

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | De ongrijpbare Hezbollah

COLUMN - Althans één aanhanger van de Hezbollah heeft gevoel voor humor. De man die bij de ingang van de Romeinse tempel te Baalbek T-shirts met het logo van de beweging verkoopt, begroet elke toerist met een hartelijk ‘sjaloom’ en bulderlacht om de verbijsterde reacties. De Hebreeuwse begroeting is ook verbijsterend, want de Hezbollah is compromisloos anti-Israël.

De organisatie heeft haar wortels in de jaren ’70. Libanon werd toen geregeerd door christenen en soennieten, die de overheidsuitgaven systematisch naar eigen projecten doorsluisden. De achterstelling van de sjiieten werd nog gênanter toen de PLO zich in 1970 vestigde in Beiroet. De PLO schoot raketten af op Israël, dat terugschoot en dan vooral het sjiitische zuiden van Libanon trof.

Een van de plaatselijke leiders was Musa al-Sadr, die de sjiieten ervan overtuigde dat ze niet moesten zwelgen in zelfmedelijden. De door hem gestichte Beweging der Ontrechten bouwde scholen en ziekenhuizen en won zelfs aan kracht toen de stichter in 1978 tijdens een bezoek aan Libië verdween. De directe erfgenaam is de Amal-beweging.

Een deel van de sjiieten radicaliseerde echter. Dit had geen betekenis hoeven hebben als Israël niet in 1982 zou hebben besloten de PLO uit Libanon te verdrijven. Arafat vertrok inderdaad naar Tunis, maar de PLO-posities werden overgenomen door de radicale sjiieten, die zich inmiddels Hezbollah waren gaan noemen, ‘partij van God’, en werden getraind door de Iraanse Revolutionaire Garde. De Hezbollah werd berucht door de ontvoeringen, waarvoor de verantwoordelijkheid werd opgeëist door mantelorganisaties als de Islamitische Jihad.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | Snijden in de staats-TV

COLUMN - Waarin Klokwerk stelt dat bezuinigen op de publieke omroep wellicht simpeler is dan vermoed.

Honderd miljoen extra bezuinigen op de publieke omroep, hoe pak je dat aan?

Martijn van Dam komt met een oud PvdA-plan. Hij is erachter gekomen dat kabelaars 70% winstmarge maken op onze internetabonnementen. Een typisch stukje marktfalen natuurlijk. Maar aangezien deze aanbieders winst maken met zogenaamde ‘gratis’ content, mogen ze van Van Dam ook meebetalen voor die content. En dus meebetalen aan de publieke omroep.

Prima, maar helaas is er geen enkele garantie dat de kabelaars de extra kosten niet doodleuk gaan doorberekenen aan de consument in plaats van vrijwillig af te zien van een deel van de winst. Bovendien, helemaal eerlijk is het niet. Publieke omroepen zijn immers niet de enigen die gratis content bieden.

De VVD op haar beurt vindt daarom dat de bezuinigingen maar met meer reclame moeten worden gefinancierd. We mixen die reclames voortaan lekker door de programma’s heen, en we hebben ‘gratis’ TV. Nu ja, niet echt gratis natuurlijk: u betaalt in dit scenario domweg voor de publieke omroep via de zak chips op uw schoot. Maar dat is tenminste niet via de belastingen of via uw internetabonnement, ziet u. En dus noemt de VVD het gratis.

Foto: daisy.images (cc)

#Dezeweek | Deze column gaat niet over Henk Krol

COLUMN - Wat had ik deze column graag over Henk Krol geschreven. Henkie Krol, the one and only. Juist de man die opkomt voor de ouderen is degene die klaagt dat hij de Zwarte Piet krijgt toegespeeld. Over de ironie die daaruit spreekt, had ik een dik boek over kunnen volschrijven. Ik heb echter begrepen dat je in je leven minstens één keer moet hebben meegedaan aan de Zwarte Piet-discussie. Dus tja, daar gaat ‘ie dan hè.

De Sinterklaasperiode staat bol van de tradities. Er is de traditie van de intocht, waarin een oude man (soort Henk Krol) na een hoop moeite zijn pakjesboot in een willekeurige Hollandse haven aanmeert. Er is de traditie waarin ik bij mijn ouders op de bank pepernoten lig te eten. En er is de traditie van de surprise-loting, waar uiteindelijk structureel één lid van het gezin ontevreden is, degene die op mijn lootje stond geschreven.

In 2011 is daar een traditie bij gekomen. Vaak begint het te morren als in september de pepernoten al in de schappen liggen, maar het is vaak oktober dat het echt losbarst. Het is de traditie waarin Quinsy Gario op televisie komt vertellen wat hij van Zwarte Piet vindt. Spoiler alert: Hij vindt het racisme.

Foto: daisy.images (cc)

Afschrijvingen | neemt afscheid

COLUMN - Afschrijvingen is voorlopig uitgeschreven. Na een klein jaar, en in totaal twee jaar aan wekelijkse stukken, moet ik helaas minderen in verband met een groter schrijfproject. Voor deze slotaflevering kan ik niet anders dan terugblikken op de belangrijkste les die ik tijdens het schrijven heb geleerd. Niet uit zelfbevlekking, maar uit hoop om de urgentie ervan levend te houden. Want de urgentie is, ook bij de boven ons gestelden, ver te zoeken.

De les is deze: ‘de economie’ is niet het bbp, maar het vermogen om het bbp te maken. Het bbp registreert slechts een stroom van goederen en diensten (waarvoor betaald is). De economie is het vermogen om deze stroom op gang te brengen, jaar in jaar uit, en niet het bbp zelf.

Dit vermogen heeft veel te maken met de balans van de BV Nederland, de ‘onderliggende’ bezittingen en schulden die we sinds de crisis gelukkig goed op ons netvlies hebben. Die balans staat er op zich goed voor, want ons spaargeld, pensioenvermogen en huizenbezit zijn veel meer waard dan onze schulden, ook als je de overheidsschuld meetelt. Hoe beter de balans, hoe hoger ons ‘eigen vermogen’, hoe meer toekomstig inkomen we daaruit mogen onttrekken.

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | Nieuwe tieten

COLUMN - In NCRV Dokument: Nieuwe Tieten doet filmmaakster Sacha Polak, in al haar kwetsbaarheid, verslag van haar keuze om haar borsten wel of niet preventief te laten verwijderen. 

Ergens zijn we vergeten dat we uit meer bestaan dan alleen een lichaam, zei schrijfster Lionel Shriver in VPRO’s Boeken op Reis. In haar roman Big Brother schrijft ze over een vrouw wier broer aan obesitas lijdt. Het boek is fictie, maar de aanleiding om het te schrijven was een hoogstpersoonlijke: Lionel had zelf een broer die aan obesitas leed. Hij was er zelfs aan overleden.

Shriver hekelde de Westerse verering van het lichaam. Het was een religie geworden. Het lichaam als tempel. Maar wel een verdomd broze tempel. Rijd er met een auto tegenaan en er is niets meer van je tempel over. Of stop er heel veel eten in en het wordt een ruïne. Obesitas is de schaduwzijde van de lichaamsverering. Godslastering. Maar vooral is het een manier om te verdwijnen. Het dikke lichaam als vermomming.

In ‘Nieuwe tieten’ deed filmer Sacha Polak verslag van haar keuze om haar borsten wel of niet preventief te laten verwijderen. Toen ze elf maanden oud was, stierf haar moeder aan borstkanker. Moeder droeg het BRCA1-borstkankergen. Haar dochter had het ook. Toen Sacha begon met filmen was ze bijna even oud als haar moeder toen die borstkanker kreeg. 

Foto: daisy.images (cc)

Post-atheïst | Lof der koopzondag

COLUMN - Lenderings weekendritueel: op zaterdag koopt hij ’s ochtends zes kranten, vervolgens zet hij de telefoon uit en daarna is hij de hele middag aan het lezen. Gek genoeg gaat dat hem steeds sneller af. Aan de borreltafel wil hij nog wel eens roepen dat het komt doordat er steeds minder nieuws staat in de weekendbijlagen, maar eigenlijk weet hij beter. De weekendbijlagen waren ook vroeger niet veel soeps.

Ook dertig jaar geleden waren er teveel columnisten die te weinig hadden te melden en dus maar een stukje wijdden aan clichékwesties als de zondagsrust. Zulke bijdragen waren er in twee soorten: óf de columnist klaagde over de gruwelijke saaiheid van het gedwongen nietsdoen óf hij hekelde het hemeltergende consumentisme der koopzondag en prees de voordelen van de rust.

De verdwijning van de eerste soort columns was voorspelbaar. De aanpassing van de Winkeltijdenwet behoort tot de daverendste successen van het Eerste Kabinet-Kok en valt niet langer terug te draaien. De columnist die anno 2013 nog schrijft over de verstikkende leegheid van de zondagen, loopt achter de feiten aan. Zelfs de weekendbijlagen willen iets actuelers.

Minder voorspelbaar was de verdwijning van de tweede soort column. Deze is des te opmerkelijker omdat het argument dat het zinvol is af en toe een rustdag in te lassen, niet helemaal zonder waarde is.

Foto: daisy.images (cc)

Politiek Kwartier | De loze discussie van klimaatsceptici

COLUMN - Waarin Klokwerk stelt dat de hele discussie over de opwarming van de aarde in wezen niets uitmaakt voor ons energiebeleid. 

Stel dat het waar is, dat die de hele opwarming van de aarde niet doorgaat?

Bij de publicatie van het jongste rapport van het IPCC komt weer een hoop discussie kijken. Natuurlijk ook op Sargasso. Dit blog staat niet voor niets bekend als een club milieugekkies met een voorliefde voor cijfers.

Warmt de aarde op door menselijk toedoen, of niet? Laten we eerlijk zijn: uiteindelijk weet niemand het zeker. Iedereen die doet alsof hij het wel weet, heeft een fundamenteel onwetenschappelijke houding. Het fundament van de wetenschap is immers twijfel.

Hoewel het altijd beter is je overtuigingen te baseren op systematisch onderzoek dan op wishful thinking, blijft scepsis in de wetenschap gezond. Ook in de wetenschap is het idee van wat waar is immers veranderlijk. Tot zeshonderd jaar geleden dacht men zeker te weten dat het hele universum om de aarde draaide. Honderdvijftig jaar geleden geloofde de mensheid nog dat de wereld bestond uit kleine bolletjes die zich keurig gedroegen volgens de wetten van Newton, met vaste waarden voor ruimte en tijd. Tegenwoordig zijn die ideeën achterhaald.

Foto: daisy.images (cc)

Geen bal op tv | De Correspondent

COLUMN - De Correspondent is live. In een filmpje legt Rob Wijnberg, messias van de Nieuwe Journalistiek, nog eens uit waar het ‘m om te doen is.

Hoewel ik eerder had aangekondigd lid te worden, heb ik dat toch niet gedaan. Waarom weet ik niet precies. Ik hou het op een combinatie van laksheid en krenterigheid.

Vooralsnog ben ik dus afhankelijk van wat anderen, die reeds lid zijn, op internet aanbieden. Gelukkig bleken de meeste schrijvers niet te beroerd om hun eigen waar of dat van hun collega-correspondenten aan te bieden via de Twitter. Femke Halsema schreef een stukje over Breivik die wil gaan studeren. Daan Windhorst een satirisch stukje over een participatiegezin (Daan wordt ‘correspondent satire’ genoemd, met zo’n naam kunnen wij niets anders dan ons hart vasthouden). Ernst Jan Pfauth maakte reclame voor z’n literatalkshow Literaturfest. Dick Wittenberg schreef een longread over de opmars van de grensmuur. En Dimitri Tokmetzis, tot voor kort nog onze trotse hoofdredacteur, onze eigen Dimitri Tokmetzis dus (verdomme Dimitri, waarom hebt gij ons verlaten, het is zo koud nu op de Sargasso-burelen, maar dat kan natuurlijk ook komen doordat we van Steeph de verwarming niet aan mogen zetten), schreef een stuk over het antwoord van Schiphol op zijn WOB-verzoekje over de aanschaf van zestig bodyscanners. Dimitri kreeg slechts vijf documenten die vrij onleesbaar zijn dankzij de overijverige zwarte stift van Camiel Eurlings (nvdr: ja, wij weten dat hij niet Schiphol maar KLM leidt, echter de arm van Camiel reikt ver, o, dat wilt u niet weten, of wellicht ook wel, in dat geval hopen Dimitri ook dat precies gaat uitzoeken). 

Foto: daisy.images (cc)

Post-Atheïst | De joodse Jezus

COLUMN - Jezus was een jood en zijn leerlingen waren dat ook. Dat roept de vraag op waarom de christenen geen joodse sekte zijn gebleven. Daar wordt veel onderzoek naar gedaan, maar helaas nemen de historici die zich bezighouden met ‘the parting of ways’ nauwelijks de moeite het onderwerp uit te leggen aan het publiek, zodat er ruimte is voor kwakhistorici die verouderde interpretaties opnieuw tot leven brengen.

Eén zo’n zombietheorie is te vinden in het vorige maand dankzij FOX News onverwacht populair geworden boek Zealot, waarin Reza Aslan een Jezus schetst die werd gedreven door anti-Romeinse sentimenten. Nu de rijkdom van de Dode Zee-rollen is ontsloten, weten we beter welke onderwerpen destijds belangrijk waren, en dat was minder het verzet tegen de Romeinen dan de halacha, de juiste manier om te leven volgens de Wet van Mozes.

Een joodse Jezus moet dus halachische discussies hebben gevoerd. Een voorbeeld vinden we in het Matteüs-evangelie, waarin Jezus iemands verschrompelde hand geneest. Meteen volgt kritiek. Het is sabbat! Joden mogen niet werken! Jezus geeft lik op stuk:

Stel dat u maar één schaap hebt en dat valt op sabbat in een kuil, wie van u zou het niet vastgrijpen en het er weer uit halen? En is een mens niet veel meer waard dan een schaap? Daaruit volgt dat we op sabbat goed mogen doen. [Matteüs 12.9-12; NBV]

Vorige Volgende