serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De IJssel

Sargasso besteedt op geheel eigen wijze 1 x per week aandacht aan kunst. Kunst op Zondag geeft ruimte aan kunstbloggers. Elke tweede zondag verbinden M&M een door Maria Willems gemaakte foto aan een gedicht van Michiel van Hunenstijn.

Speelplek de Woeste Willem foto Maria Willems
IJssel

Alles kabbelt, en er is deining, is de rivier nog wel de oude? Er wordt
gesmoezeld door hogerhand: alles komt goed. Donkere wolken
pakken zich samen, maar op de rivier valt slecht te schuilen. Het
orkestje dat gehuurd is voor het feest speelt op de pont. Muziek draagt
ver over het water. En ’s nachts had je al die diepe brom van de
scheepsdiesels die voorbij schoven, je zag ze niet.

De dukdalf, die zo naar carbolineum ruikt, daar sprongen jullie
’s zomers altijd af. Jij had je altijd voorgesteld hoe de boel er
drooggevallen uit zou zien, tot op de bodem, waar de geschiedenis
onzichtbaar ligt –  jij was niet zo van de praktische kant.
En je mist de knotwilgen, waar zijn ze gebleven, alles is nu zo
plat en recht. Er staat een flesje IJsselwater geëtiketteerd,
op je bureau, van toen het hoogwater was.

Je slalomde toen met je kajak om de bomen en het hotel
in het plantsoen. Het prikkeldraad hing zwaarbeladen vol
toen het water gezakt was. In de zomer zat je hier ook:
de trein rommelde over de brug en de zon ging gloeiend onder.
Daar kreeg je een zoen van je lief, het water kleurde goud.
Je was een schakeltje, je stroomde mee met de rivier,
er was altijd een volgende bocht waar koeien
tot hun knieën in het water stonden.
Alles komt goed.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Utrecht Overvecht in kleurvlakken

RECENSIE - Sargasso besteedt op geheel eigen wijze 1x per week aandacht aan kunst. Kunst op Zondag geeft ruimte aan kunstbloggers. Vandaag een bijdrage van Els Vegter van Huidlandschappen.

Toen de flats in Utrecht Overvecht werden afgebroken jaren geleden, stond beeldend kunstenaar Astrid Rubie aan de zijlijn. Ze keek door het bouwskelet heen en zag de felle kleuren van de binnenwanden. De bomen in het park stonden er voor als stille getuigen. Met dit beeld is zij als schilder aan de slag gegaan en zo ontstond de serie ‘Overvecht’.

Astrid Rubie Tweeluik Overvecht in Herman van Veen Arts Center. © foto Els Vegter

Astrid Rubie Tweeluik Overvecht in Herman van Veen Arts Center. © foto Els Vegter

De kleuren van de binnenmuren die tevoorschijn kwamen in het afbraakproces symboliseren eveneens de veelkeurigheid van Overvecht, een multiculturele wijk in Utrecht noord.


De heldere kleuren heeft zij kubistisch in beeld gebracht met daarvoor de suggestie van bomen. Deze bomen zijn niet geschilderd maar vormen de drager zelf. Ze werkt namelijk op houttriplex en kiest haar materiaal in de timmerwerkplaats zorgvuldig uit. Knoesten en lijnen die in het plaatmateriaal zitten, krijgen in haar schilderkunst de suggestie van bomen. De organische vormen in het hout en de grillige lijnen van de stam contrasteren met de rechthoekige verfvlakken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Verandering

De eerste ‘Kunst op Zondag’  verscheen 2 april 2006 en vandaag publiceren we vrolijk de 575e Kunst op Zondag. Maar we kunnen niet eeuwig met ‘hetzelfde kunstje’ doorgaan en daarom gaat er wat veranderen.

Kunst op Zondag gaat ruimte geven aan andere kunstbloggers, want er zijn meer goede Nederlandse kunstblogs. Een paar daarvan hebben we bereid gevonden op regelmatige basis hun bijdrage aan Kunst op Zondag te leveren.

Volgende week (1 maart) beginnen we met een bijdrage van Els Vegter, beeldend kunstenares, die ook als freelance journalist werkt voor (onder andere) tijdschriften. In februari 2008 begon ze Huidlandschappen, haar blog waarop vooral exposities, maar ook kunstwerken en kunstenaars worden belicht.

Maak nader kennis met Els Vegter zelf (een c.v. hier) en met haar werk. Zij zal op onregelmatige basis en hopelijk 1 x in de 2 maanden met een bijdrage komen.

Els Vegter – Polderlandschap I, 2019. Olieverf en jute op linnen, 60 x 60 cm.
© Els Vegter Polderlandschap I, 2019. Olieverf en jute op linnen, 60 x 60

Elke tweede zondag van de maand gaan M&M door Maria Willems gemaakte foto’s koppelen aan gedichten van Michiel van Hunenstijn.

Michiel blogt sinds december 2012 op blogspot met, zoals hij zelf ondertitelt, “meestal gedichten”. Sommigen anekdotisch van aard, zoals een vakantievers dat in een ‘schuldig pleziertje’ kan ontaarden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | La condition humaine

‘La condition humaine’, Frans voor ‘the human condition’, Engels voor ‘Het menselijk tekort’, het lot der mensheid, de toestand der mensen.

Te vinden in een roman, een filosofisch boek, een filmserie, een paar schilderijen en nog zo wat kunstuitingen. Meestal wordt er de (al dan niet innerlijke) worsteling van de mensen met hun goed en kwaad mee bedoeld.

De een meent dat goed en kwaad zo vanzelfsprekend tot de menselijke natuur behoren dat er geen leven zonder kwaad denkbaar is. Een ander beweert dat zelfs als een mens tot louter goed in staat is, anderen (of omstandigheden waar hij/zij in terecht kan komen) hem/haar dwingen tot moord en doodslag. Kortom: de mens als dader én slachtoffer, als beul én gevangene, als wolf en schaap. Het is van een noodlottigheid waar een mens niet vrolijker van wordt. Helpt kunst een beetje?

Bij de surrealist René Magritte is alles niet wat het lijkt en dat is dan ook precies wat het werkelijk is.

Een schildersezel met daarop een schilderij dat zo te zien af is, belemmert het uitzicht naar buiten. We schuiven de ezel opzij, want we willen wel wat meer van de wereld zien. En wat zien we?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Handen

Handen zijn zeer dubbelzinnige lichaamsdelen.  Ze beschermen en slaan, ze verwarmen en wuiven koelte toe, ze gebaren kom en ga weg.

Multifunctioneel ook, zo’n hand. Je kunt er mee in het haar zitten, in eigen boezem steken, over het hart strijken, in de schoot leggen.

Jef LambeauxSilvius Brabo, de handwerper van Antwerpen, 1887.
cc Flickr followtheseinstructions photostream hand werpen (throwing hands)

In de Brabofontein in Antwerpen staat de Romeinse legionair Silvius Brabo op het punt de afgehakte hand van de reus Antigoon in de Schelde te werpen. Het gerucht gaat dat de stad haar naam aan het handwerpen heeft te danken.

Er is meer op handen….

Giuseppe PenoneContinuerà a crescere tranne che in quel punto,  1968.
cc Flickr Shannon Badiee photostream It Will Continue to Grow Except that Point, 1968 by Giuseppe Penone

Continuerà a crescere tranne che in quel punto, Italiaans voor ‘het blijft groeien tot aan dat punt’. Penone maakte een afgietsel van zijn arm en bevestigde dat aan een boom die er om heem begon te groeien. Eén worden met de natuur, daar had Penone wel een handje van.

Michael Schwarze – Rhythm of Life, 1988.
cc Flickr Erich Ferdinand photostream touching grabbing holding I

Deze dansende kinderen zijn onderdeel van een driedelige opstelling, voorstellende de kinderjaren, de adolescentie en de dood. De kids staan vlak voor het hoofdpostkantoor in Dortmund.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Troost

Kunst en troost. Een dubbelzinnige relatie. Vanaf de eerste Kunst op Zondag speelt het bij herhaling een rol. En buiten Sargasso ook.

Troost is traditioneel een reactie op verdriet. Kunst wordt soms ook, misschien zelfs vooral, gezien als de troostbrenger in de warboel die de alledaagse waan kan zijn.

Joe RosenthalConsolation, 1996.
cc Flickr Shaun Merritt photostream Consolation by Joe Rosenthal Bronze 1996

Meer troost>>>>>>>>

Jen Wen LuohPain in Blue, 2001.
cc Flickr Jen Wen Luoh photostream Pain in Blue by Jen Wen Luoh (Acrylic) – 2001

Sylvester MubayiComforting My Child, 2001.
cc Flickr William Andrus photostream Comforting My Child Sylvester Mubayi (b. 1942)

Michel HuismanHalfautomatische Troostmachine, 2001 (in 2018 na restauratie weer in werking).
cc Flickr MestreechCity photostream Maastricht - De halfautomatische troostmachine van Maastricht Rebound

Berenkuilen, waar zie je die nog? De Halfautomatische troostmachine staat in de voormalige berenkuil in het stadspark van Maastricht (filmpje). Een hele troost dat er geen beer meer in gevangen wordt gehouden. Die kijkt het nu van een afstandje aan.

Michel Huisman – Beer, onderdeel van installatie Halfautomatische troostmachine.
cc Flickr Metro Centric photostream Michel Huisman - Halfautomatische Troostmachine

Patricia PiccinniThe Comforter, 2010.
cc Flickr eLjeProks photostream Grotesque yet endearing. The Comforter by Patricia Piccinni

Marc SijanEmbrace, 2014.
cc Flickr Dick Vos photostream Naked Art Hyperrealism, Kunsthal Rotterdam - DVSC06644b-zw

Troost hoeft niet zo (hyper)realistisch te zijn. Gewoon mooi mag ook. Zoals van die schitterende zeepbellen blazen.  Nick Assmann pakt dat wat groter aan. Met zeep en licht.

Nicky AssmannSolace, 2011 – 2013.

Lieve lezer, schenk ons wat troost zeg eens: uit welke kunst put u troost?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Curieuze banken

Het laatste deel van de bankentrilogie. Kom er bij zitten en aanschouw de bankjes die we bij de bankstelletjes en buitengewone banken niet kwijt konden.

All the lonely people…

Tommy SteeleEleanor Rigby, 1982.
cc Flickr theodoritsis photostream Eleanor Rigby statue, Liverpool

De krant waar mevrouw Rigby naar zit te kijken is in oktober 2019 gestolen, evenals de naamplaat achter haar hoofd, waarop stond: “Eleanor Rigby , dedicated to ‘All the lonely people…’. De gemeente Liverpool gaat ze vervangen.

Deze mevrouw Rigby is niet de echte Eleanor, maar de eenzame ziel, bezongen door de Beatles. Het beeld is gemaakt door popmuzikant-filmmaker-beeldhouwer Tommy Steele. Ze is beslist niet eenzaam, want vele Beatles-fans en toeristen gaan naast haar zitten om een gedenkwaardige foto te schieten.

De echte mevrouw Rigby krijgt ook zulk bezoek. Ze is in oktober 1939 op 44-jarige leeftijd overleden en ligt sindsdien te rusten op de begraafplaats naast de kerk alwaar John Lennon en Paul McCartney elkaar voor het eerst ontmoet zouden hebben.

Seward Johnson – Search, 1975.
cc Flickr Dustin Quasar photostream flower lady

Ook deze mevrouw lijkt er wat eenzaam bij te zitten, maar elke dag wordt ze voorzien van bloemen en regelmatig nemen mensen naast haar plaats om zichzelf te vereeuwigen.
Mevrouw mag wel wat gepaste aandacht. Ze zoekt in haar tas naar haar bril …

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Buitengewone banken

We komen even terug op de bankstelletjes. Banken in de openbare ruimte zijn uitstekende ontmoetingsplekken. Er moet wel plaats zijn om te zitten en zin om naast bijzondere figuren plaat te nemen. We gaan van bankstelletjes naar éénzitters.

Bijzondere figuren

Albert György – Mélancolie, 2012.

cc Flickr art-inthecity photostream Albert György, Mélancolie, 2012

Het verhaal gaat dat dit beeld in 2018 extra bekend werd dankzij een Facebook-post van het weblog ‘Totally Buffalo!’ van Mary Friona-Celani. De kunstenaar werd er door een kennis op gewezen en heeft de blogger geschreven, hetgeen hier is te lezen.

Rob Griffiths – What lies beneath, 2016.

cc Flickr Peter O'Connor aka anemoneprojectors photostream What Lies Beneath (2016) by Rob Griffiths, part of the Gyosai Art Trail, Great Linford, Milton Keynes.

Deze kikker zit op je gezelschap te wachten op de Gyosei Art Trail, een wandelroute met acht kunstwerken,  op de voormalige campus van ‘Gyosei International School’, een private Japanse school in Engeland. In de folder van de wandelroute legt houtkunstenaar Griffiths de titel uit:

“What lies beneath” using Forest of Dean oak, came from his interest in canals and the creatures that live beneath. It takes the form of a bench with relief carvings illustrating the food chain in the canal and a giant frog sitting peacefully unaware of all that lies beneath”.

Edward E. Hlavka – Peter the Anteater, 2003.
cc Flickr Mathieu Marquer photostream Geek Anteater, UC Irvine

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Oud Roemenië

ACHTERGROND - Roemenië is misschien niet de eerste vakantiebestemming waaraan u denkt en het is ook wel wat ver weg. Tongeren en Luik, beide op fietsafstand van Maastricht, zijn dichterbij en in die steden zijn momenteel twee exposities over het verre verleden van Roemenië. Die in Luik is in het Musée GrandCurtius en is gewijd aan de Prehistorie (“Racines, les civilisations du Bas-Danube”), die in Tongeren is in het Gallo-Romeins Museum (“Dacia Felix”) en is gewijd aan de vroegste geschiedenis.

De eerste landbouwers

Het oostelijke Balkanschiereiland – om een naam te gebruiken die geen anachronisme is – was de plaats in Europa waar de eerste landbouwers woonden, afkomstig uit wat nu Turkije heet. Ooit werd gedacht dat de landbouw zich verspreidde door imitatie, dankzij de DNA-revolutie weten we dat het gaat om migranten. In Europa ontwikkelde zich een nieuwe cultuur, die niet lijkt op wat eraan vooraf ging, noch in Azië, noch op de Balkan. Dit is het thema van de Luikse tentoonstelling. Het aardewerk is beeldschoon – zie boven – en ik heb gefascineerd gekeken naar het onderstaande beeldje, dat is gevonden bij Cernavoda en dateert uit de eeuwen tussen 5000 en 4600 v.Chr.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bankstelletjes

Vandaag focussen we op bankstelletjes. Op het eerste gezicht lijken ze op elkaar, want altijd hetero en meestal in een vals romantische rolverdeling. Wat dat betreft loopt kunst in de openbare ruimte achter op de werkelijkheid.

Realistische bankstelletjes

Lea VivotThe Secret Bench of Knowledge, 1989.
cc Flickr M Cheung photostream Secret Bench of Knowledge Library and Archives Canada

Zoals met de meeste sculpturen die u hieronder gaat zien, is ook deze sculptuur op meerdere plaatsen te zien. ‘The Secret Bench of Knowledge’ is een ode aan het lezen. Op de bank zelf staan veel inscripties van citaten die het belang van en het plezier in lezen onderschrijven.

Maar welk nieuws het volgende bankstelletje heeft gelezen is onbekend.

John Seward Johnson Jr. -News, 1986.
cc Flickr joel kabahit photostream News (49 -365)

Wellicht heeft het vorige bankstel nieuws ontvangen dat tot een reis noopte.

George LundeenDeparture, 1984.
cc Flickr Sherwood411 photostream Couple Statue

Behalve wat toeristische informatie en de geschiedenis van dit oude bankstelletje, is er helaas weinig online bekend.

Adam Dawczak-Dębicki – The Bench of a Kashubian Couple, 2006.
cc Flickr magro kr photostream Ławka Kaszubów Pl. Kaszubski, Gdynia

Het gaat hier om Jakub en Elżbieta Scheibe, inwoners van Gdynia (Polen), die uitkijken op hun woning, tegenwoordig hotel Jakubowy. Uit de jaszak van Jakub steekt een brief, waarop te lezen is:

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | De laatste van 2019

Dit is de laatste Kunst op Zondag van 2019. Geen nood, want 2020 heeft een ook weer 52 zondagen. Volgens de kalender, wat geen bindende waarheid hoeft te zijn. Maar dat is voer voor kalenderontkenners, daar doe ik niet aan mee.

Er lag hier nog wat kunst dat de vorige afleveringen niet haalde wegens ruimtegebrek. Zo’n grote instelling zijn wij ook weer niet. Zie het alstublieft niet als opruimingsuitverkoop. Meer als toegift, de coda van KoZ 2019.

-o-o-
Tavares Strachan – Homage aan Robert Henry Lawrence Jr., de eerste Afro-Amerikaanse astronaut, die in 1967 tijdens zijn training verongelukte en dus nooit een ruimtevlucht heeft kunnen maken.

-o-o-

In samenwerking met The Black Archives ging Iris Kensmil opzoek naar vrouwelijke utopisten uit de Cariben, de Verenigde Staten en Europa en maakte voor het Nederlandse paviljoen op de Biënnale van Venetië zeven portretten van Hermina Huiswoud (1905-1998), bell hooks (1952), Amy Ashwood Garvey (1897-1969), Sister Nancy (1962), Octavia E. Butler (1947-2006), Claudia Jones (1915-1964) en Suzanne Césaire (1915-1966).

Iris Kensmil –  The new utopia begins here, zeven portretten, 2018 – 2019.
cc Flickr Jean-Pierre Dalbéra photostream Le pavillon national des Pays-Bas (Biennale de Venise 2019)

-o-o-
Niets is wat het lijkt. Op het eerste oog een zachte sculptuur van plooibare stof, bij nader contact blijkt het van staal gemaakt te zijn.
Carol Bove, Baadster, 2019.
cc Flickr Jean-Pierre Dalbéra photostream L'exposition de l'Arsenal (Biennale de Venise 2019)

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Boerenpoëzie

Vergezicht

Uitkijkend over de daken,
raakt een mensch
soms van ruimte bevangen,
en neemt dan
verschijnselen waar.

Zie daar!
Nee dáár!!

Daar rijdt langs de wolken
een boer op z’n fiets.
Of zijn het er vier?

Uit Moderne gedichten(1981) – Jules A. Deelder.

Cliché: Alles is eindig. Trekkers die voorbij gaan, files, woede – vreugde – rouw, het leven van dichters.

De laatste maanden doen boeren verwoede pogingen het wat al te geromantiseerde beeld dat burgers van een boer hebben, bij te stellen. De idylle van de godvrezende natuurmens , het idee van de stugge, zwijgzame boer, allemaal flauwekul.

Dat zo’n beeld van de agrariër heeft kunnen ontstaan is de schuld van de poëzie. Vooral de ‘Ballade van de boer’, een gedicht van  J.W.F. Werumeus Buning, woekert hardnekkig voort vanwege de eindeloos geciteerde, gepersifleerde, geparodieerde regel: ‘En de boer, hij ploegde voort’.

Het gedicht beschrijft een onverstoorbare boer die, wat er in de wereld ook aan schokkends passeert, zijn werk volhard. Pas toen God het tijd vond hem naar het hiernamaals te halen, “toen spande hij zijn ploegpaard af”.

Hoe is het de boer, poëtisch gesproken,  verder vergaan?

De natuurbeschermende of ‘winzuchtige’ boer. In het gedicht van Jan Prins wil de boer de natuur naar zijn hand zetten. Er staat een weinig productieve boom in de weg, dus de bijl ter hand genomen.

Vorige Volgende