Neoplatonisme en gnosis (1)

In het Romeinse Rijk van de derde eeuw na Christus heerst een crisissfeer: vijandelijke aanvallen, een tegenvallende economie, verschillende epidemieën - we weten niet goed hoe groot al die rampen waren en wat de samenhang was, maar dat het ernstig was, wordt uit wat overgeleverd is en vooral uit wat uit die tijd juist aan data ontbreekt wel duidelijk. Wellicht vormden die crisis de aanleiding voor de verspreiding van verschillende oosterse religieuze ideeën in de Romeinse wereld. Ze gingen een grotere rol gingen spelen in het denken van die tijd. De stoïcijnen, die ooit de filosofische agenda hadden bepaald, verloren aan invloed en maakten plaats voor een nieuwe filosofische school. Dit zogeheten Neoplatonisme combineerde kenmerken van het “oude denken” met een nieuwe spiritualiteit. Deze school geldt als de laatste grote filosofische stroming van de oude wereld. Geen gewone platonisten Als de grondlegger van het Neoplatonisme geldt de filosoof Plotinos, die leefde rond het midden van de derde eeuw. Hij en zijn volgelingen beschouwden zichzelf overigens niet als een nieuwe filosofische school, maar als platonisten die de ware filosofie van Plato uitwerkten. Ze noemden zichzelf dan ook gewoon “platonisten”. De accenten die zij in het platonisme legden, wijken echter dermate sterk af van de standpunten van Plato zelf, dat hedendaagse oudheidkundigen hen aanduiden als Neoplatonisten.

Door: Foto: Bron: Livius.org
Foto: Carl A (cc)

Marktwerking in de zorg

, door

COLUMN - Ik heb #diabetes en ben daar open over. Aanstelleritus type 1. Als ik ergens laveloos op de grond lig, is het fijn dat collega’s weten dat je mij suiker moet geven. Vanuit dat perspectief even een activistisch stukje hier.

In mijn dagelijks leven als diabeet heb ik te maken met een aantal instanties. Het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ), zorgverzekeraar Menzis en Apotheek Beckers. Die voeren beleid uit van de Rijksoverheid.

Mijn favoriete instelling is het CWZ. Ik heb daar een uitstekende verpleegkundige die met mij praat over mijn ziekte. Ze geeft adviezen waar ik iets mee kan. Twee weken geleden sprak ik haar. Ze adviseerde mij het medicijn #Fiasp te gaan gebruiken naast mijn huidige medicijn #NovoRapid. Fiasp werkt sneller en mijn verpleegkundige denkt dat dat goed voor mij is. Dat baseert zij op metingen (van mijzelf), onderzoek en ervaring.

Ik ga met recept naar mijn #apotheek om dit te halen. De apotheek weigert Fiasp te verstrekken. Waarom? Het is geen “preferent” medicijn. Hierover staat meer informatie op de website “Medicijnkosten.nl”. De Rijksregels.

Ik bel Menzis. Kan Fiasp vergoed worden? Ik word te woord gestaan door een medewerker en zij legt mij uit dat “indien de zorgverlener (CWZ) en de apotheek het eens worden, Menzis dit vergoedt.”

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: EU2017EE Estonian Presidency (cc)

Portugal: blijft het links of wordt het rechts?

, door

Portugal gaat zondag vervroegd naar de stembus. De socialistische premier António Costa (foto) zag zich eind vorig jaar gedwongen de handdoek in de ring te gooien vanwege een corruptieponderzoek. De socialisten zijn in de polls nu voorbijgestreefd door de centrum-rechtse Democratische Alliantie die onlangs nieuw leven is ingeblazen. Nieuw voor Portugal is de opmars van de extreem-rechtse partij Chega (Genoeg). Portugal was tot voor kort een van de laatste Europese landen zonder een invloedrijke rechts-populistische partij. De verkiezingen in Portugal vinden plaats in de aanloop naar de Europese verkiezingen in juni. Ze kunnen laten zien hoever de verrechtsing in Europa is gevorderd.

In het corruptieonderzoek lijkt het bewijs tegen premier Costa inmiddels minder sterk dan gedacht. Het Openbaar Ministerie heeft toegegeven dat er sprake is van een naamswisseling. Economieminister Costa Silva zou geprofiteerd hebben van ‘een schimmige deal rond groene-energieprojecten met een datacentrum, waterstofprojecten en lithiummijnen in het noorden van Portugal. Lithium is een belangrijk bestanddeel in batterijen voor elektrische auto’s en levert veel geld op.’ Premier Costa, die altijd heeft volgehouden dat hij een schoon geweten heeft, lijkt nu gevrijwaard van schuld. De premier staat bekend als een pragmatische politicus die met iedereen compromissen kan sluiten. Hij hoopt op tijd zijn naam te kunnen zuiveren voor een vervolg van zijn politieke carrière als de nieuwe voorzitter van de Europese Raad. Maar de reputatie van zijn socialistische regering is wel flink aangetast. En het vertrouwen van de Portugezen in de politiek is aanzienlijk gedaald. Het zal zondag vermoedelijk resulteren in lage opkomstcijfers.

Foto: De vernielingen in Be'eri. עופר גתי Pikiwiki Israel, CC BY 2.5, via Wikimedia Commons.

Twee rapporten: over Palestijnse seksuele misdaden en over Israëls behandeling van gevangen Gazanen

, door

Wat is dat toch met rapporten over seksueel misbruik door Hamas (en aanverwante organisaties) op 7 oktober bij hun aanval op Israël? Steeds als er nieuws is, blijkt er toch weer weinig van te kloppen. Het begon met Israëlische beschuldigingen, maar die werden vrij snel grotendeels doorgeprikt als afkomstig van de orthodoxe lijkenverzamelingsorganisatie Zaka. Verhalen als veertig baby’s met afgehakte hoofdjes hangend aan een waslijn, een baby in een oven en een moeder bij wie de buik was opengesneden om er de foetus uit te halen, bleven niet heel. Net zomin als de de dame die een Israëlische commissie van onderzoek opzette, Cochav Elkayam-Levy. Ze slaagde er niet in bruikbare getuigenissen te verzamelen. Bovendien bleek ze een vroegere woordvoerder van het Israëlische leger te zijn geweest.

Dan was er een uitgebreide reportage van de New York Times, maar die is intussen ook alweer afgebrand. De maker ervan was een Israëlische filmmaakster, Anat Schwartz, samen met haar neefje Adam Sella en redacteur Jeffrey Gettleman. De Times was er zeer over te spreken, maar intussen wordt er intern overlegd of het stuk niet teruggetrokken zou moeten worden. Het was al mis aan het begin met ene Gal Abdush, die gedood werd en in half ontklede staat werd  aangetroffen. Ze werd  daarom opgevoerd als zijnde verkracht, iets wat haar familie in alle toonaarden steeds heeft ontkend en blijft ontkennen. Wat ook niet hielp is dat de eindredacteur van de NY Times, Joe Kahn, het stuk uitbundig had geprezen, terwijl het nu door tegenstanders een schoolvoorbeeld van de ”vooringenomen standpunten” van de krant wordt genoemd. Het werd intussen duidelijk dat Kahns vader redacteur is geweest van CAMERA (Committee for Accurracy in Middle East Reporting and Analyssis), een verlengstuk van de Israël-lobby met een dito hasbara -karakter, wat zoveel wil zeggen as dat het niet zo nauw werd genomen met de waarheid zolang Israël er maar gunstig vanaf kwam. De zoon zou daar wat van mee hebben gekregen.

Waan van de dag

Rechtse populisten hebben geen boodschap aan vrouwenrechten

, door

De Europese Conservatieven en Hervormers (van o.a. de Poolse PiS) en de groep Identiteit en Democratie (van o.a. Marine Le Pen) scoren slecht op vrouwenrechten.

Ze zullen verkondigen dat ze opkomen voor ‘het volk’. Maar de helft van het volk komt er bekaaid af als we kijken naar de stemmingen van de populisten in het Europarlement, schrijft Marie Hélène Ska, secretaris generaal van de Belgische vakbondsfederatie ACV-CSC.

‘Tegen gelijke beloning, tegen fatsoenlijke werk- en levensomstandigheden voor vrouwen, en zelfs tegen het niet onderschrijven van de strijd tegen geweld en mensenhandel – dat zijn de stemmen van extreemrechts in het Europees Parlement tijdens de afgelopen termijn.’

Foto: ter illustratie Restaurant O'Panuozzo Utrecht, via Marc van Oostendorp op Neerlandistiek.

Waarheid voor chatbots

, door

Wat is onwaar? De komst van chatbots heeft weer een nieuwe draai gegeven aan die vraag. Het is inmiddels vermoedelijk algemeen bekend dat chatbots niet altijd de waarheid zeggen. Maar wat is dat dan voor onwaarheid? Het is bijvoorbeeld geen leugen, aangezien een leugen altijd een intentie tot misleiden vereist, iets wat (vermoedelijk) afwezig is bij chatbots. We noemen het daarom vaak hallucinatie, al is ook dat een niet helemaal geschikte term, bijvoorbeeld omdat hij veronderstelt dat er voor de chatbot een verschil is tussen wakend en dromend denken, maar voor die chatbots is het (vermoedelijk) allemaal hetzelfde.

Voor zover we chatbots begrijpen, hebben ze helemaal geen notie van waarheid – of iets waar is of onwaar, speelt geen rol in hun overwegingen om iets te zeggen, andere criteria (hoevaak komen woorden in elkaars omgeving voor) zijn daarin veel belangrijker. Vandaar dat bots moeite hebben met het woord niet: de zin hij komt niet heeft ongeveer dezelfde plausibiliteit als hij komt.

Waterdruppels

Alleen willen menselijke gebruikers wel iets anders. ChatGPT is inmiddels bijna anderhalf jaar beschikbaar, en nog steeds vind je op sociale media mensen die geamuseerd of verontwaardigd voorbeelden geven van onzinnige chatbotantwoorden op zinnige vragen.

Een begrip van waarheid inbouwen in die chatbots staat daarom waarschijnlijk hoog op het lijstje van ontwikkelaars. Daarvoor is dan weer een goed criterium nodig om hallucinaties te classificeren. In het tijdschrift Computational linguistics komt Kees van Deemter met een oplossing: de klassieke logica. Dat is een vak dat al duizenden jaren nadenkt over wat een bewering wel of niet waar maakt, en Van Deemter zegt dat die hier ook al iets over kan zeggen.

Closing Time | Closer (NIN)

, door

Er zit iets vervreemdends in een onschuldig ogend kindvrouwtje dat dingen roept als: “I want to f*ck you like an animal”. En dat roept dan weer artistieke spanning op.

Closing Time | Chikurin

, door

Makoto San is een Japanse muziekformatie die elektronische beats combineert met traditionele Japanse percussie-instrumenten. Bamboe, vooral veel bamboe.

Closing Time | Please

, door

Gedurende de jaren negentig werden Noord-Ierland en diverse Britse steden opgeschrikt door terreur- en moordcampagnes van de IRA en de Irish National Liberation Army (INLA).

De protestantse Ieren (nazaten van Britse kolonisten) hadden op hun beurt hun eigen paramilitaire groepen, zoals de Ulster Defense Association (UDA) en het Ulster Volunteer Army (UVA) die eveneens moordaanslagen pleegden. Interne onenigheid en weerstand tegen verzoeningspogingen met de Britse overheid leidden afsplitsingen als de Loyalist Volunteer Force (LVF) en een paar jaar later de ‘Real IRA’.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende