ESSAY - door Addie Schulte
Microparasieten en macroparasieten
In zijn boek Plagues and Peoples gebruikt historicus McNeill twee concepten om de impact van ziekten op de mensheid te beschrijven. Die invloed wordt aan de ene kant bepaald door de microparasieten: de bacteriën, virussen en andere onzichtbare levensvormen die ziekten veroorzaken. Maar er zijn ook ‘macroparasieten’: de heersers en staten die belasting heffen op onderdanen, hun arbeid gebruiken en soms daarvoor niet veel teruggeven. In zijn boek, oorspronkelijk gepubliceerd in 1976, onderzocht McNeill de verbanden tussen ziektes en beschavingen, lang voor dat gemeengoed was.
Een van de bekendste voorbeelden van de impact van ziekte op de wereldgeschiedenis is de rol van pokken en andere infectieziektes bij de Spaanse verovering van Mexico en de Andes. Tot 90 procent van de Amerindiaanse bevolking kwam om. Zowel de overwinnaar als de overwonnenen geloofden dat dit een goddelijk teken was, en daarmee werd de koloniale overheersing als het ware door de ziekte mogelijk gemaakt en bevestigd.
In de huidige coronacrisis is het ook noodzakelijk om scherp te focussen op de relatie tussen de microparasieten en de macroparasieten. Wetenschappers onderzoeken verwoed alle aspecten van Sars-Cov-2. Ze weten al veel, maar nog lang niet alle vragen zijn beantwoord.