De erfenis van Rutte

Opmerkelijke uitspraken van een vertrekkend officier van justitie: 'Veertien jaar ‘vrijheid-blijheid’ van Mark Rutte leidde tot slappe aanpak van arbeidsuitbuiting', zegt landelijk officier mensenhandel Warner ten Kate bij zijn afscheid. „We hebben een maatschappij die draaiende wordt gehouden door de onderkant: pakketbezorgers, arbeidsmigranten in de glastuinbouw, noem maar op. In feite zeggen we: we hebben lak aan jou, loop maar voor een hongerloontje elke dag de deuren af. En als we je niet meer nodig hebben, dan schoppen we je de straat op. Als je de verhalen leest over arbeidsmigranten die nadat ze zijn ontslagen meteen ook hun huis verliezen – omdat hun huisbaas ook hun werkgever is – en dakloos in het Haagse bos belanden: dat is de realiteit. We proberen altijd over de ruggen van anderen beter te worden.” Ten Kate wijt dit aan het ontbreken van overheidsbeleid. Regels voor uitzendbureaus zijn zodanig versoepeld dat iedereen zoiets kan beginnen. 'Het is volkomen uit de bocht gevlogen'. En zowel de Arbeidsinspectie als het OM staan vrij machteloos. De lat om arbeidsuitbuiting te bewijzen ligt veel te hoog. Het aantal zaken dat tot een veroordeling van uitzendbureaus of werkgevers leidt is erg klein in vergelijking met zaken die worden aangekaart. De financiële belangen blijken elke keer weer te groot. 'Als je het hebt over een betere arbeidspositie voor pakketbezorgers of mensen die werken in een distributiecentrum, dan kom je aan het verdienmodel van Nederland. Als we écht willen dat werknemers in Nederland netjes worden behandeld, dan betekent het bijvoorbeeld dat een aantal grote agrarische bedrijven zal omvallen. En dat is blijkbaar te ingewikkeld.' 'Wij hebben er bij het ministerie van Justitie en Veiligheid eindeloos op aangedrongen' zegt Ten Kate, 'dat de omschrijving van arbeidsuitbuiting aangescherpt wordt. Zet daar bijvoorbeeld in dat slechte huisvesting een van die indicatoren is. Of het verdienen van een bepaald bedrag per uur. Maar dat is allemaal niet overgenomen.' En het gebrek aan controle is voor werkgevers het teken dat ze door kunnen gaan. Ten Kate vertrekt met een gefrustreerd gevoel. 'Het lijkt misschien alsof arbeidsuitbuiting als een echt probleem wordt gezien, maar het politieke draagvlak om er écht iets aan te doen, is gewoon heel erg klein.' De meest kwetsbare groep In maart gaf de Adviesraad voor Migratie de regering een advies over de bestrijding van uitbuiting onder de meest kwetsbare groep: de gedetacheerden die via uitzendbureaus buiten Nederland hier komen werken. De raad adviseerde naar het voorbeeld van België en Duitsland een verbod voor tewerkstelling van deze groep in de agrarische sector en de vleesindustrie waar de uitbuiting het grootst is. De volle omvang van het probleem heeft de Adviesraad ook niet in kaart kunnen brengen. Maar dat gedetacheerden het risico lopen op uitbuiting en te lage lonen is wel duidelijk. Vaak weten zij niet welke rechten ze hebben. Ze vallen onder het Nederlands arbeidsrecht en ten dele onder regels uit het land van hun detacheerder. Ze spreken de taal niet en weten niet waar ze bij problemen terecht kunnen. Gedetacheerde arbeidsmigranten lopen zo 'het risico op zeer slechte arbeidsomstandigheden, onderbetaling, veel te lange werktijden, fraude en afpersing. Soms neemt de werkgever bij aankomst reisdocumenten en bankpassen in. Of gedetacheerde arbeidsmigranten moeten wervingskosten betalen aan bemiddelaars, en beginnen zo met een schuld aan hun werk in de EU.' Het Nederlandse toezicht is versnipperd en Europese lidstaten werken op dit vlak te weinig samen. Adviesraadvoorzitter Monique Kremer: „Detacheringsconstructies zijn voor kwaadwillige werkgevers een soort rookgordijn waarachter zij zich kunnen verschuilen om werknemers niet te hoeven geven waar zij recht op hebben.” Het laat zien dat Nederland geen gezonde economie heeft als dit soort praktijken leidend blijven. Doordat werkgevers met elkaar kunnen concurreren op basis van goedkope arbeid, blijft innovatie volgens Kremer uit. Registratiefraude Dat de problemen niet goed in kaart kunnen worden gebracht ligt ook aan gebrekkige registratie van arbeidsmigranten. De politie, arbeidsinspectie en marechaussee kaarten in een recent rapport het misbruik aan van het registratiesysteem RNI. Misbruik van het systeem komt volgens de rapportage met name voor onder ‘derdelanders’, personen van buiten Europa. 'Malafide uitzendbureaus en werkgevers sporen migranten aan zich via het RNI-systeem voor tijdelijk verblijf in te schrijven en regelen hiervoor tussenpersonen. Een BRP-registratie (basisregistratie) geeft ze meer rechten, maar werkgevers hebben daar geen belang bij. Met een RNI-registratie kunnen ze makkelijker uit het zicht blijven van opsporingsinstanties. Zo is het voor gemeenten en opsporingsinstanties moeilijker om misstanden als uitbuiting aan te pakken, volgens het rapport.'

Closing Time | Concrete Jungle

Bob Marley schreef ‘Concrete Jungle’ nadat hij vanuit Jamaica naar de Verenigde Staten was geëmigreerd om bij zijn moeder te kunnen zijn.

Het is het eerste lied op de plaat Catch a Fire uit 1973, en beschrijft poëtisch de vervreemding die Marley als zwarte man ervaart in de verstedelijkte omgeving van de VS.

No chains around my feet
but I’m not free
I know I am bound here in captivity

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: woodleywonderworks (cc)

Experimenteren met (arme) mensen

LONGREAD - Ik las laatst wat schandaligs. Er wordt geëxperimenteerd met zieke mensen. Door gezonde mensen nog wel! Waarom mogen gezonde mensen experimenteren met zieke mensen? Experimenteren met zieke mensen, het is even bijzonder als zorgelijk dat dit kennelijk door een ethische commissie is goedgekeurd.

Kritiek op experimenten

Bovenstaande is een bewerking van enkele zinnen uit een opinieartikel in de Volkskrant van een tijd terug, van Tim ’s Jongers en Laura Batstra: “Opinie: Experimenteren met arme mensen, het is even bijzonder als zorgelijk”. In plaats van zieke en gezonde mensen, spreken zij er schande van dat er wordt geëxperimenteerd met arme mensen, door mensen die het goed hebben. Het stuk ageert specifiek tegen een experiment van het Kansfonds.

Hun punten, kort samengevat, is dat dergelijk onderzoek onnodig is omdat we al voldoende kennis hebben, het gedaan wordt door ‘hoopvollen’ op ‘hooplozen’ om te kijken ‘of ze meer op henzelf gaan lijken als we ze een beetje geld geven’ en het onethisch is dat er een controlegroep is.

Initiators en intenties

Het Kansenfonds kan prima voor zichzelf spreken maar ik ga toch nog reageren op de algemene strekking van dit artikel. Full disclosure voor de mensen die het niet weten: ik was zowel ambtelijk projectleider als wetenschappelijk onderzoeker naar een soortgelijk experiment onder bijstandsgerechtigden in Nijmegen. Dat ging, net als het experiment van het Kansenfonds, uit van meer vertrouwen in mensen en het gaf hen de ruimte om meer bij te verdienen naast de uitkering. Het had ook zo’n vermaledijde controlegroep.

Foto: Alberto Trentanni (cc)

Zeg nou zelf voor je sterft… / de mooiste rouwkaarttekst

Het kan niet aan Sargasso liggen dat u onvoldoende bent voorbereid op de verzorging van uw uitvaart. We hebben het met u gehad over bijzondere muziek, over de kist, urn of grafzerk. Het aangegrepen worden door verlies is besproken. Hoe u er bij wil liggen tot monumenten en poëzie voor op grafzerk of rouwkaart, we zijn het niet uit de weg gegaan.

Zolang het leven voortgaat, kunnen gedachten en wensen over de uitvaart veranderen. Stel uw naasten er van op de hoogte. Het zal hen tot steun zijn als het moment daar is om uw afscheid vorm te geven.

Zelf had ik nog geen concreet idee over wat er op mijn rouwkaart zou kunnen staan. Tot ik kortgeleden het boek ‘Ik bel je wel als ik dood ben’ (Cherry Duyns, Atlas Contact, april 2023) in handen kreeg.

In 2007 ging het Armando Museum in Amersfoort in vlammen op. Niet alleen ging veel kunst verloren, ook filmmateriaal, waaronder gesprekken met Armando was verbrand. Cherry Duyns stelde Armando voor die gesprekken nog eens over te doen en dat resulteerde in dit boek. Het is geen documentaire, geen roman, maar een letterlijke transcriptie van de gesprekken.

Voorin het boek staat een citaat uit Herenleed, het programma dat Duyns en Armando, soms bijgestaan door Johnny van Doorn, voor de VPRO maakten. En dat citaat lijkt mij nu een heel goede tekst voor mijn rouwkaart.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Closing Time | Beautiful Country

Van glampop tot countryrock: David Sylvain heeft een lange muzikale reis gemaakt. De voormalige zanger van Japan blijft eigenzinnig.

In 2018 zei hij dat hij geen toekomst meer voor zichzelf zag in de kunsten, omdat de meeste mensen niet houden van werkelijke creativiteit. Intussen blijft hij echter wel materiaal uitbrengen en deelnemen aan artistieke projecten.

Foto: tacowitte (cc)

Rechterflank Europarlement verdeeld in drie blokken

Conservatief rechts, radicaal rechts en extreemrechts: aan de rechterkant van de Europese politiek zijn nu alle smaken vertegenwoordigd. Naast de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) zijn er twee nieuwe blokken gevormd: de ‘Patriotten voor Europa’ met Orbán’s Fideszpartij en het Franse Rassemblement National (RN), en de woensdag opgerichte groep ‘Europa van Soevereine Naties’ rond de Duitse AfD. Met drie partijen op de rechterflank telt het Europarlement nu acht blokken. Een meer dan in de vorige periode.

De Patriotten vormen met 84 vertegenwoordigers uit twaalf landen nu het derde blok in het Europarlement na de christendemocratische Europese Volkspartij (EPP) en het sociaal-democratische blok (PES). Maandag sloot RN zich met dertig afgevaardigden aan bij het initiatief van Orbán’s Fidesz dat met tien afgevaardigden de twee na grootste delegatie vormt. Jordan Bardella, de man die na de voor RN teleurstellend verlopen parlementsverkiezingen in eigen land geen premier kon worden, is meteen benoemd als voorzitter van de groep. Wilders had zijn zes leden al eerder aangemeld. Hij verklaarde dat zijn PVV zich bij de Patriotten aansluit om “ons joods-christelijke erfgoed te beschermen. En onze gezinnen.” Het blok is grotendeels een vervanging van de oude groep Identiteit en Democratie (ID). Andere leden zijn de Italiaanse Lega (8 leden), het Tsjechische ANO (7), de Oostenrijkse FPÖ (6 ), Vox uit Spanje (6), Vlaams Belang (3), Chega uit Portugal (2), de Deense Volkspartij (1), een lid van het Tsjechische Eed, een Hongaarse Christendemocraat, een Let van de partij Latvia First en een Griek van de partij Voice of Reason.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Britse aardappeltelers in moeilijkheden

Nieuwe aardappelboerderijen verdwijnen in het Verenigd Koninkrijk bij bosjes, zo meldt het online agromagazine Fresh Talk Daily. Hoofdoorzaak? Britse boeren kunnen nauwelijks seizoensarbeiders vinden.

Vóór Brexit werden die vooral betrokken uit de Europese Unie, maar de Britse bevolking vond al die buitenlanders die zomaar binnen konden wandelen maar niks. Men wilde de controle over de eigen grenzen terug. De Britse overheid heeft wel visumprogramma’s opgezet om Europese seizoensarbeiders tijdelijk toe te kunnen laten, maar die blijken onvoldoende te werken.

Closing Time | Lily of the Valley

Hoe zullen we dit eens noemen? Symfonische prog-folk? Dikajee is een onafhankelijke Russische singer-songwriter die in het Verenigd Koninkrijk woont en werkt.

Haar debuutalbum Forget-Me-Nots stamt uit 2021. Er loopt op dit moment een campagne op Kickstarter voor een tweede plaat.

Closing Time | Greatest Motherfucker

“Ik ben de grootste klootzak die je ooit zult ontmoeten,” zo stelt de Amerikaanse singer-songwriter John Grant zichzelf aan ons voor.

Sommigen zouden dat pochen noemen, anderen een vorm van zelfspot.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende