Noren strijden om hun olie

Noorwegen is wereldleider op het gebied van elektrisch aangedreven auto's. In de eerste helft van 2021 kozen maar liefst 3 op de 4 particuliere consumenten die een nieuwe auto kochten in Noorwegen voor een emissievrije elektrische auto. De overheid stimuleert het elektrisch rijden met gunstige belastingtarieven. Het doel is dat Noorwegen in 2025 geheel fossielvrij rijdt. Maar in de maandag gestarte verkiezingscampagne voor de parlementsverkiezingen op 13 september bleek olie nog steeds een politiek strijdpunt. En dan gaat het vooral over de mate waarin het land de winning van olie en gas gaat terugschroeven. Voorlopig hebben de grote partijen afwijzend gereageerd op de oproep van de Verenigde Naties na het verschijnen van het laatste IPCC-rapport om te stoppen met de olie- en gaswinning. Noorse toppolitici, doorgaans al snel bereid om samen te werken met de VN, weigeren eenvoudigweg om de grootste bron van inkomsten van Noorwegen in te perken, schrijft Nina Berglund. De olieindustrie zegt op steun van de meerderheid van de Noorse bevolking te kunnen rekenen, alhoewel de aantrekkingskracht van de oliebedrijven op jonge werkzoekenden aanzienlijk is afgenomen. Komt er een einde aan de olie- en gaswinning? Afgaand op de laatste peilingen lijkt er een kans dat de sociaaldemocraten weer de grootste partij worden. Een linkse regering ligt in het verschiet als Jonas Gahr Støre, de leider van de Arbeiderpartiet een coalitie kan vormen met de Centrumpartij en enkele kleinere linkse partijen, Socialistisch Links (SV), de Groenen en Rood (voormalige communisten, die overigens op voorhand afzien van regeringsdeelname). Maar Socialistisch Links, in de pollls gestegen tot bijna 10% van de stemmen, is voor afbouw van de olieproductie en daar zijn de Arbeiderpartiet  en de Centrumpartij dus nog niet aan toe. Alle kleinere partijen wel. Behalve SV, de Groenen en Rood zeggen ook de meer rechtse liberalen en christendemocraten dat Noorwegen de oproep van de VN moet volgen en nu alle aanvragen voor meer offshore-exploratielicenties moet afwijzen. Het wordt dus spannend wat er na 13 september gaat gebeuren. De Conservatieven van huidige premier Erna Solberg en de extreemrechtse Fremskrittspartiet staan in de polls beide op ongeveer 5 procentpunten verlies. Als de Arbeiderspartij het voor het zeggen krijgt maar wel afhankelijk is van een of meer van de kleinere partijen moet Støre met de billen bloot. Speculaties over het stopzetten van het boren naar nieuwe olie- en gasvelden leiden nu al tot de nodige spanningen. De Arbeiderspartij ontkent dat er een compromis ligt.  Socialistisch Links zegt op dat punt geen enkel compromis te willen sluiten. SV parlementslid Lars Haltbrekken: 'We geven geen nieuwe toestemmingen voor olie- en gaswinning. En we zullen ook geen toestemming geven om meer olie en gas te zoeken.' Hij ontkende ook dat er met de Arbeiderspartij besprekingen zijn gevoerd over de oliepolitiek. De woordvoerder energie van de Arbeiderspartij Espen Barth Eide zei dat Noorwegen als het aan hem ligt niet meer olie en gas gaat produceren dan nodig is, maar dat zijn partij niet stopt met nieuwe boringen. In juli steeg de productie nog volgens de laatste cijfers. Klimaatopwarming Ketil Solvik-Olsen van de Fremskrittspartiet is tegen afbouw van de olie- en gasproductie omdat dit in het voordeel zou zijn van andere producenten, op de eerste plaats Rusland. De partij, die zich merkwaardig genoeg 'Vooruitgangspartij' noemt, vertegenwoordigt het klimaatopwarming ontkennende deel van Noorwegen. Partijleider Sylvi Listhaug is ook nog niet bereid gevonden haar standpunten met klimaatdeskundigen te bespreken, zegt Bjørn Samset van het klimaatonderzoeksbureau Cicero. Hij heeft inmiddels alle andere politieke partijen wel gesproken over de ernst van de klimaatopwarming en het IPCC-rapport en verbaast zich over de houding van de Centrumpartij, die vooral sterk is op het Noorse platteland. De extreme weersomstandigheden van de laatste jaren moeten boeren toch de ogen openen, zegt hij. De milieubeweging is na alle wake-up calls ook ernstig teleurgesteld in de Noorse politiek. It's business as usual. Klinkt bekend.

Closing Time | Geboren Voe Te Leven

Afgelopen zaterdagavond zappte ik langs de televisiezenders tot ik uitkwam bij Canvas, waar ik middenin een Vlaamse speelfilm viel: ‘Het varken van Madonna’. De film, de onzekere toekomst van een dorpje in een krimpregio, bleek een mengeling te zijn van een streekroman met maatschappijkritische elementen, de last van de geschiedenis, uiteraard wat romantiek, plus wat wonderlijke gebeurtenissen a la de boeken van Gabriel García Márquez. Enfin, zie de Wiki-link hierboven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Kempton (cc)

Demissionair (maar niet heus)

COLUMN - Het gedrag van het kabinet wijst op maar één ding: de regering acht zichzelf niet langer demissionair en meent over zijn eigen val, en over de verkiezingen, heen te kunnen regeren. Er worden nieuwe bewindslieden aangesteld, zonder dat iemand zich afvraagt hoe je als bewindsman in een demissionaire positie kunt worden benoemd.

De verkiezingen waren vandaag op de kop af vijf maanden geleden, maar de kabinetsformatie achten de onderhandelaars kennelijk zo irrelevant dat ze gerust een maandlang vakantie dachten te kunnen nemen. Laat het land maar dobberen. Rutte regeert wel stilletjes door.

Intussen doet de regering er alles aan om de positie van de Kamer te ondergraven. Mark Rutte is demissionair premier en tevens fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer; Sigrid Kaag is vicepremier en Kamerlid voor D66, Carola Schouten is minister en Kamerlid voor de ChristenUnie; de net benoemde staatssecretarissen Steven van Weyenberg en Dennis Wiersma blijven aan als Kamerlid voor D66 respectievelijk de VVD. Hoe durf je: tot de regering toetreden, en tegelijkertijd je functie als controleur van datzelfde kabinet aanhouden.

Zelfs Kameruitspraken doen er kennelijk niet meer toe. Begin juni nam de Kamer een motie aan die het kabinet opdroeg Afghaanse tolken die voor het Nederlandse leger hadden gewerkt, versneld naar Nederland te halen. Die motie werd tweeëneenhalve maand lang genegeerd en getraineerd (‘We weten zelf niet wie voor ons heeft gewerkt’), totdat het dit weekend te laat bleek te zijn. Een kabinet dat een motie negeert die de Kamer met een grote meerderheid heeft aangenomen, is gewoonlijk een halszaak – maar nu een demissionair kabinet dat doet, komt er een Kamerdebatje na, als mosterd na de maaltijd.

Foto: emmapatsie (cc)

Evenwicht in de uitingsvrijheid

OPINIE - ‘We moeten opnieuw nadenken over een evenwicht tussen vrije meningsuiting en regels die de ergste schade van menselijke ongerijmdheid kunnen beperken’, schrijft Ian Buruma in een opiniebijdrage in de NRC. Hij waarschuwt voor nieuwe aanzetten tot censuur op ongewenste meningen. Zoals in Zuid-Korea waar een bepaalde opvatting over de geschiedenis bij wet strafbaar is gesteld. Ik zou er het voorbeeld van Bosnië-Hercegovina aan toe kunnen voegen, waar Valentin Inzko, de Hoge Vertegenwoordiger van de bestandspartijen uit de burgeroorlog, het ontkennen van genocide strafbaar heeft gesteld. Maar dan stuit ik meteen op een probleem. De grens moet liggen bij aanzetten tot geweld, zegt Buruma. En daar ligt nu precies het motief van Inzko voor zijn censuurmaatregel. De interpretatie die de Bosnische Serviërs geven aan de geschiedenis van de burgeroorlog roept volgens hem nieuw geweld op. En vanuit zijn rol om het vredesakkoord van Dayton overeind te houden zag hij geen andere mogelijkheid dan een verbod op ongewenste lezingen van de geschiedenis.

Holocaust

Moeten we de grens toch wat eerder trekken misschien? ‘Slechte argumenten en verzinsels moeten door betere argumenten en meer nauwkeurigheid worden weerlegd. Dat is althans de ideale basis voor de vrijheid van meningsuiting,’ schrijft Buruma. ‘Maar het zou naïef zijn om de risico’s van opzettelijke leugens en funeste propaganda te bagatelliseren.’ Overeenkomstig de ruime Amerikaanse opvattingen van free speech wijst hij dan op de gevaren van oproepen tot geweld. Daar moet volgens hem de grens worden getrokken. In Europa is dat niet het enige criterium voor de strafbaarheid van een geschiedenisopvatting. De holocaustontkenning wordt ook in Nederland bijvoorbeeld gezien als een strafbare vorm van discriminatie van Joden.

Closing Time | Mien Moder in ‘45

Halverwege juli werd Limburg getroffen door een overstroming. Er was een ongekende wateroverlast die veel schade veroorzaakt heeft. Code rood werd ingesteld en Limburg werd officieel tot rampgebied uitgeroepen. De vele regenval in Limburg zelf plus de recordhoogte sinds honderd jaar van de Maas (in de zomer) zorgde voor veel schade. De steden en dorpen stonden blank. De huizen waren onbewoonbaar door de vuiligheid die de overstroming achterliet. Duizenden inwoners moesten geëvacueerd worden.

Foto: © Tweede Kamer schermafbeelding stemmingen debat 14 juli 2021 in de Ridderzaal

Schimmige formatie

COLUMN - De Tweede Kamer onderbreekt haar zomerreces om morgen met het kabinet te debatteren over de recente ontwikkelingen in Afghanistan en over de ontwikkelingen rondom het coronavirus.

Er ontbreekt nog een belangrijk onderwerp op de agenda: de kabinetsformatie. In een brief van 11 augustus heeft PVV fractievoorzitter Wilders daar wel om gevraagd, maar een meerderheid van de Tweede Kamer wil zo’n debat pas voeren als het eindverslag van informateur Hamer op tafel ligt.

Op de website van de Tweede Kamer is de brief van Wilders niet te vinden. Wel een brief van de Kamervoorzitter aan mevrouw Hamer. De voorzitter verzoekt mevrouw Hamer “de Kamer te berichten over de stand van zaken van de kabinetsformatie en daarbij aandacht te besteden aan de planning en zo mogelijk uw verwachting van het verdere verloop van het proces.”

Waar kunnen we de stemmingsuitslag vinden waaruit blijkt dat een meerderheid pas een debat wil als het eindverslag er is? Welke meerderheid is dat?

Er is geen stemming geweest zoals we dat gewend zijn, want de Tweede Kamer is immers op reces. Dus moet dat ‘meerderheidsbesluit’ op een andere manier tot stand zijn gekomen. Mogelijk heeft de voorzitter alle fractievoorzitters gebeld (of gemaild)en de stemming gepeild.

Foto: © VPRO Schermafbeelding Zomergasten 2021 met Alfred Birney

Recensie Zomergasten met Alfred Birney

COLUMN, RECENSIE - In de vijfde aflevering van Zomergasten 2021 ontving Janine Abbring schrijver Alfred Birney, bekend geworden met De tolk van Java, over zijn getraumatiseerde vader. Het werd een openhartig gesprek over schuld, boete en spijt… en hoe daarmee te leren leven.

Tegen het einde van de uitzending, vlak nadat we een fragment hebben gezien uit De Geschiedenis van de Toekomst, vertelt Alfred Birney over de korte staat van verlichting die hij ervoer toen hij een aantal jaar geleden bij het graf van zijn Chinese oma stond. Een satori noemde Birney het, Japans voor ‘schouwen’: het moment dat je doorziet hoe alles in elkaar steekt. Even was hij een met de kosmos. En zag hij in hoe zich bevindt op een punt waarop alles wat er gebeurd is en alles wat er gaat gebeuren onlosmakelijk met elkaar verbonden is.

Ook al kon hij het gevoel dat hij had ervaren niet meer terughalen: na dit moment van helderheid was zijn kijk op het leven voorgoed veranderd. Hij had al een paar keer blijk gegeven van een diep besef dat alles met elkaar te maken heeft, dat niets zonder gevolgen is, en dat niets op zichzelf staat. Na het fragment uit Overseas (waarin Filipijnse vrouwen vertellen over hun hondenleven als schoonmaakster in Dubai en Saudi-Arabië) wijst Birney erop wijst dat je het Nederlandse slavernijverleden niet moet beperken tot de slavernij in de Westelijke Overzeese gebieden, maar dat je het in het groter geheel moet zien, inclusief hedendaagse slavernij. Eenzelfde besef zat ook in de lans die Birney brak (na een fragment uit Ik ben een Indo ja, en zo wil ik leven) om niet van een Nederlandse canon, Indische canon en Surinaamse canon te spreken, maar van een Nederlandstalige canon in de literatuur.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Complainte Pour Ste. Catherine

Je vraagt je toch af hoe er destijds (1976) over ‘beeld’ werd gedacht, je programma heet tenslotte toch TOPPOP, nietwaar? Daar krijg je toch de associatie van de bovenste beste van, lijkt mij, in beeld en geluid. Maar wat ik zie zijn twee wat stijve, niet echt vrolijke zangeressen (de zussen McGarrigle, er kan geen glimlachje af) en een voor de rest statisch decor waarin alleen een bloemstukje op de piano met daarin een paar zieltogende tulpen.

Closing Time | 100 Nights, 100 Days

Soms denk ik wel ‘ns: ‘wat doe ik hier eigenlijk op Sargasso. Dat progressieve, linkse blog waar zelfs de muziek moet schuren. En dan kom ik daar aan met van die historiserende, retro-deuntjes waar de vernieuwing niet echt vanaf springt.’

Maar dan denk ik, wat mankeert er aan Soul, warmbloedig, gloedvol en stijlvol vertolkt. Of is dit allemaal dubbelop? Lekker stijlvast gebracht ook door Sharon Jones en The Dap Kings. The Dap Kings strak in het pak met stropdas en Sharon in jurk at the front.

Closing Time | Kahauna Dream

Het was in de zomer van 1980. Mijn ouders waren met vakantie en ik bleef thuis om voor de tuin en de hond te zorgen. Overdag was ik minimaal bezig in de tuin en las ik Oorlog en Vrede, en liep uren met de hond.

Vriend A. kwam op een gegeven moment langs, hij had wat elpees meegenomen. En wat rookwaar, een heel assortiment: wiet, Libanon, in twee soorten, Maroc en Afghaan. Op een gegeven moment zaten we in de tuin, af en toe was er nog een krekel te horen, kwamen we op het idee om de elpee Future Games van Spirit te beluisteren op een speciale manier. Ik ging plat op mijn rug liggen in het gras, kijkend naar de sterren, terwijl ik met mijn hoofd lag tussen de speakerboxen die we naar buiten hadden gesjouwd.

Vorige Volgende