Zomergasten 2021 met Alfred Birney

Al vanaf de eerste Zomergastenuitzending lopen er lijntjes met de actualiteit. Ook vanavond weer: zouden er enige overeenkomsten zijn tussen het overheidsbeleid ten aanzien van de Afghaanse tolken nu en dat ten tijde van ‘De tolk van Java’? In de vijfde aflevering van VPRO’s Zomergasten is schrijver Alfred Birney te gast. Zijn vader was in dienst van het KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) en was ook tolk voor de Britten die de Indonesische nationalisten bestreden. In de roman ‘De tolk van Java’ (gelauwerd met de Libris Literatuur Prijs) beschrijft Birney hoe ellendig de opvoeding (of niet-opvoeding) door een getraumatiseerde vader kan verlopen. Persoonlijk leed als eerste overeenkomst. Dat zal vandaag, de dag van de Nationale Indië Herdenking, door meer hoofden spoken. De wijze waarop de Nederlandse overheid haar verantwoordlijkheden invult is overeenkomst twee. Tot op vandaag kan de Indische gemeenschap daar over meepraten en is nog steeds niet alles erkend en geregeld (o.a. de backpay-kwestie). Natuurlijk, er zijn verschillen tussen Indonesië toen en Afghanistan nu. Maar het zal toch niet zo zijn dat de overeenkomst is dat de overheid mensen die in haar dienst werkten in de steek laat? Wellicht komt dat vanavond aan de orde. Zomergasten is geen actualiteitenprogramma of politiek platform, dus is het misschien leuker om het over Birney’s kennis van het edele gitaarspel te hebben. Hij schreef er boekjes over en kan prima college geven over een nummer van de Tielman Brothers (Indo-rock band uit de 60’er jaren). https://www.youtube.com/watch?v=JfBAOntClP0 Alfred Birney is bepaald geen liefhebber van televisie en hedendaagse social media. De VPRO gids haalde hier een citaat naar boven uit zijn boek ‘Niemand bleef’ (2008): Ik ben een televisiehater en daar heb ik een goede reden voor. Vijfennegentig procent van het programma-aanbod bedient de niet-avontuurlijke kijker. Een halve eeuw van Amerikaanse dominantie heeft de televisiekijker murw gemaakt en gehersenspoeld. En in een artikel in Trouw (2017) uit Birney zijn ongenoegen over social media: Dat geraas en gebral, op Twitter en al die rare websites, over Zwarte Piet, God, Allah en de profeet, seksistische uitlatingen, scheldpartijen over en weer: ik word er niet goed van. Om vervolgens de schrijver Aldous Huxley aan te halen die op zijn sterfbed gezegd zou hebben: 'Wees een klein beetje aardig voor elkaar. Dat is al moeilijk genoeg'. Alfred Birney is het daar grondig mee eens: En zo is het. Ik weet het, 't is flowerpower-taal, maar ik schaam me er niks voor. Ik ben nu eenmaal van die generatie. We gaan het zien, vanavond om 20.20 uur op NPO 2. Of via de livestream op NPO Start. Ook nu weer hopen we uw reacties hieronder te mogen ontvangen. Morgen laat Max Molovich zijn licht over de uitzending schijnen in Sargasso’s Zomergastenrecensie.

Door: Foto: © VPRO Zomergasten 2021 met Alfred Birney
Foto: Bill Gracey (cc)

Kunst op Zondag | De trap

Een trap die had moeten verdwijnen krijgt speciale aandacht in een expositie in  het Centraal Museum Utrecht. ‘Vanishing Staircase’, bedacht door Birthe Leemijer, zou overwoekerd moeten zijn door de natuur. Een gemeentemedewerker brandde het nog prille groen weg.

In september opent het Centraal Museum de tentoonstelling ‘Botanische Revolutie’ en de trap, het verdwenen groen, krijgt daarin een plaatsje. De trap zelf ondergaat geduldig de nieuwe beplanting.

“De museumtrap verdwijnt”, staat er in de brochure bij ‘Vanishing Staircase’’. Nu gaat het om een trap die geen trap is. De treden zijn gekanteld, dat wordt struikelen als je naar hoven of beneden wil. Er zijn echte museumtrappen die wat mij betreft ook wel mogen verdwijnen om plaats te maken voor een beter begaanbaar exemplaar.

Wat dacht u van de ‘hoogtevrees’-trap in het Bonnefantenmuseum?

Aldo RossiBonnefantenmuseum, Treppenstrasse, 1995.
Flickr André Ruoppolo Biazoti Bonnefanten Museum, Maastricht, Netherlands CC BY 2.0

Die trap heeft dezelfde steil als de trap in het Joods Museum (Berlijn). Maar in Berlijn is de trap een stuk smaller en is er links en rechts wel iets meer houvast te vinden.

Daniel LibeskindJoods Museum, Berlijn, 2001.
Flickr Antoon Kuper Jüdisches Museum Berlin, het Joods Museum CC BY-NC-ND 2.0

Als architecten al niet je hoogtevrees kietelen, dan toch wel je evenwichtsgevoel. In een Japans en een Canadees museum zou je wat draaierig kunnen worden op de wenteltrappen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Maria También

 De Closing Time van 9 augustus had ‘m al, Khruangbin. Ik kende van die band maar één song, Texas Sun, en die was me eigenlijk niet zo bijgebleven, wist me niet te pakken. Maar dat ligt anders bij Maria También, een instrumentaaltje dat ook 45 jaar geleden gecomponeerd had kunnen zijn. En wie zei er dat bassisten altijd van die suffe types zijn?

Foto: Ivan Radic (cc)

Bij De Telegraaf ligt de rode loper voor Clintel altijd klaar

De Telegraaf en Clintel zijn dikke maatjes. Clintel-duo Berkhout en Crok kreeg in twee weken tijd drie keer de ruimte om uit te pakken met klimaatfabeltjes, in twee opiniestukken en een redactioneel verhaal. Marcel Crok kwam aan het woord in het redactionele verhaal dat over het nieuwe IPCC-rapport gaat. De strekking van het verhaal is dat ‘rampscenario’s leidend’ zouden zijn in dat rapport.

Marcel Crok snijdt zichzelf daarin pijnlijk in de vingers met een typisch gevalletje de pot verwijt de ketel. Het IPCC schijft: “Human influence very likely contributed to the decrease in Northern Hemisphere spring snow cover since 1950”. Crok noemt dat een cherry-pick, want volgens ‘veelgebruikte data van de Amerikaanse Rutgers University’ zou er in de wintermaanden juist een kleine toename van de sneeuwbedekking zijn. En dat is de echte cherry-pick. Het IPCC kijkt namelijk niet alleen naar die ene dataset, maar naar alle gegevens die er zijn. En in dat totaal zijn de ‘veelgebruikte data’ van Rutgers de uitzondering. Het IPCC houdt wel rekening met die gegevens en schrijft dan ook (2.3.2.2 p. 2-62) dat er een aanzienlijke onzekerheid is over de trends vanaf 1978 voor de maanden oktober tot en met februari. Maar dat doet niet af aan de constatering dat er, op basis van alle informatie, een afname is als je het over het hele jaar bekijkt. In hoofdstuk 9 van het rapport is te lezen en te zien (zie figuur 9.23 hieronder) dat de trend voor alle maanden van het jaar negatief is.

Foto: Kancelaria Premiera (cc)

Poolse regering in de problemen

Verwarring in het Poolse parlement. Nadat een besluit over een omstreden mediawet aanvankelijk was uitgesteld tot september vroeg de parlementsvoorzitter een nieuwe stemming aan omdat er geen datum was genoemd. In tweede instantie bleek er een nipte meerderheid tegen uitstel en vòòr de nieuwe wet die een Amerikaans TV-station mogelijk de licentie gaat kosten. De populaire nieuwszender TVN24, via een Nederlandse holding onderdeel van het Amerikaanse Discovery,  is al jaren een doorn in het oog van de PiS-regering vanwege zijn kritische berichtgeving. De nieuwe wet beperkt de uitgifte van licenties tot Europese bedrijven. Het wetsvoorstel “is rechtstreeks gericht op TVN en is een ongekende aanval op de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de media”, zei het management van TVN in een verklaring na de stemming, eraan toevoegend dat het 30 jaar Pools-Amerikaanse betrekkingen dreigt te ondermijnen. Duizenden Polen hadden dinsdag al in verschillende steden tegen de wet gedemonstreerd.

Het is opmerkelijk dat de PiS-regering het risico heeft genomen van een verkoeling van de betrekkingen met de VS. Die zijn sinds de omwenteling altijd gekoesterd door achtereenvolgende Poolse regeringen als garantie voor bescherming tegen mogelijke Russische agressie. De reactie van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken op de mediawet moet Kaczynksi c.s. toch aan het denken zetten.  Blinken toonde zich ‘zeer verontrust’ over de wet die volgens hem is gericht ’tegen het meest bekeken onafhankelijke nieuwsstation, dat ook een van de grootste Amerikaanse investeringen in het land is.’ Hij kan nog hoop putten uit de Senaat, waar PiS geen meerderheid heeft en die volgens voorzitter Tomasz Grodzki de wet nooit zal goedkeuren. Maar dan is het kwaad van het geschokte vertrouwen tussen de VS en Polen al geschied. Met alle risico’s voor een afname van Amerikaanse investeringen. Er gaan zelfs al geruchten dat de VS troepen wil verplaatsen naar Roemenië.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Closing Time | Supernatural

Op de dag dat ik verjaarde, overleed hij, Vic Chesnutt. Dat was in 2009. En ik was hem eerlijk gezegd uit het oog verloren. En dat terwijl hij in de jaren negentig toch zwaar indruk op mij maakte met de song, Supernatural.

Vic Chesnutt had zijn eigen positie in de singer-songwritersscene. Dat lag aan zijn onnavolgbare gitaarspel, deels veroorzaakt door zijn verlamming. Maar ook aan zijn zwarte, sardonische teksten en zijn uitstraling. Op de video verdringen aandoenlijkheid en eigenzinnigheid elkaar (en wanhoop en pijn kijken om de hoek).

Foto: Dushan Hanuska (cc)

De elementen

COLUMN - De klimaatverandering – die in de hoofden van veel mensen pas over vele jaren effect zal hebben – doet zich nu al stevig voelen, ook in ons veilig gewaande Europa. De schade van de overstromingen van afgelopen maand bedragen alleen al in Duitsland zo’n 30 miljardIn België zijn door de overstromingen negenduizend gezinnen dakloos geworden, duizenden andere hebben de komende maanden geen water, gas of elektriciteit, en de helft van het Waalse spoornet functioneert voorlopig niet.

In Zuid-Europa en Turkije kampen ze met vuur dat zich niet laat blussen Tienduizenden mensen zijn geëvacueerd, duizenden huizen afgefikt, honderdduizenden dieren levend verbrand, enorme lappen grond totaal verwoest. Ook gingen er zo tonnen CO2 extra in de lucht. Dat terwijl de uitstoot ervan in ons gewone doen al stijgt, hoe hard we ook roepen dat we die willen bedwingen.

In grote gebieden heerst droogte. Oogsten mislukken, de grondwaterspiegel daalt, de grond klinkt in en zorgt voor verzakkingen en schade aan huizen. Het zeewater warmt op; vissen en schelpdieren sterven massaal.

En de ene ‘natuurramp’ haalt de andere uit; door de droogte vat de boel makkelijker vuur, door de branden wordt de CO2-uitstoot hoger, door de CO2-uitstoot warmt de aarde sneller op, bij warme lucht zijn regenbuien heftiger en langduriger. We scheppen een angstig makende spiraal.

Foto: Stefano Pollio via Unsplash

Kijk uit voor het verschrikkelijke wokespook!

Columnisten schreeuwden de afgelopen week om het luidst over hoe gevaarlijk en eng ‘woke’ eigenlijk is. Wouter Louwerens legt uit dat dat nergens op slaat. 

Als we (vooral) rechtse opiniemakers en politici mogen geloven waart er een groot gevaar door Nederland: ‘woke’, oftewel ‘wokeness’. Het schijnt zo te zijn dat we ernstig bedreigd worden door een eng fenomeen dat is komen overwaaien uit Amerika. Maar klopt dat wel? En wat is dat woke nou eigenlijk?

Het begrip woke komt uit Amerika en is slang voor awake; wakker dus. Er bestaat geen eenduidige definitie van het begrip. En in tegenstelling tot wat veel tegenstanders beweren bestaat er al helemaal niet zoiets als een woke-ideologie of woke-beweging. Wie beweert van wel mag haar aanwijzen.

Dat betekent niet dat er geen historische context van het begrip bestaat. Zo had je vanaf 1860 de ‘Wide Awakes’, een jongerenorganisatie van de Republikeinse partij van Lincoln, een beweging met als belangrijke speerpunten arbeidersrechten en de afschaffing van de slavernij. Later, in de 20e eeuw, werd het begrip woke populair gemaakt door popmuziek en de mensenrechtenbewegingen in opeenvolgende decennia. Het stond vooral voor waakzaamheid en bewustzijn betreffende het grote racismeprobleem in de VS.

Closing Time | Cut That Out

In de tijd dat ik in Haarlem woonde, kocht ik mijn cd’s bij platenzaak Tipitina in de Schagchelstraat: wereldmuziek, folk, blues, jazz, akoestisch en muziek die niet te labelen viel, alles was daar. Dan liep je op je vrije middag door de stad en passeerde je Tipitina en hoorde je daar een heerlijk bluesje dat je als vanzelf de platenzaak naar binnen zoog. Welk band was dat? Thuis, op je eigen stereo klonk de muziek dan niet altijd even geweldig als in Tipitina, maar je was in ieder geval een nieuwe ontdekking rijker.

Closing Time | Kronos Quartet

Het Kronos Kwartet (sinds 1973) speelt drie stukken in dit Tiny Desk Concert van NPR Music.

Het is me een raadsel waarom dit kwartet zich heeft vernoemd naar een mythsich wezen dat zijn eigen kinderen opvrat en ze later ook weer uitspuugde. Ja, die Kronos deed het op zijn manier.

Over een maandje of negen wordt het kwartet in Utrecht verwacht. Dan lopen ze al weer tegen hun vijftigjarig bestaan aan (in 2023). U ziet: wellicht het meest inclusieve strijkkwartet (ze spelen oud en hedendaags klassiek, pop- en jazzmuziek, volksmuziek en combinaties van dat al) is ‘foverer young’.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende