Wat is ‘meer’ in ‘meer dan de som der delen’?

'Als we zeggen dat een zwerm vogels meer is dan de som der delen, wat bedoelen we dan? Wat zou dat ‘meer’ moeten zijn? Een soort ‘vogelgeest’? Misschien is het wel voorbarig om te stellen dat de vogels samen ‘meer’ zijn, dan alle individuele vogels bij elkaar opgeteld. In de derde lezing van de serie De zwerm probeert Victor Gijsbers op filosofische wijze door deze vanzelfsprekende uitspraak heen te prikken. Het zwermgedrag van vogels, stelt hij, blijkt wel degelijk te reduceren tot de som der delen. Dit werd in de jaren ’80 aangetoond door middel van de ‘individual based models’. Hierbij bepaal je het gedrag van een individu, dat vervolgens wordt ingevoerd in een computermodel. Daarna zet je een aantal individuen bij elkaar en kijk je wat er gebeurt. Het gedrag dat de individuen samen vertonen is per definitie reduceerbaar tot de som der delen, omdat de regels voor gedrag per individu zijn ingevoerd. Wetenschappers deden dit met het gedrag van vogels en wat bleek? De groep vogels vertoont gedrag dat sterk gelijkend is aan de spreeuwenzwermen. Met andere woorden: tel het individuele gedrag van vogels bij elkaar op, zet ze bij elkaar, en het resultaat is zwermgedrag.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nebahat

De idiote preoccupatie met afkomst die de Nederlander in de afgelopen tien jaar heeft ontwikkeld, is in volle hevigheid losgebarsten nadat de kandidatuur van Nebahat Albayrak voor het partijleiderschap van de PvdA bekend is geworden. Mensen die nooit (meer) PvdA zouden stemmen, beginnen al te schuimbekken bij de gedachte aan een allochtoon als partijleider.

De Reactiegraaf verzamelde de ergste. “Wat doet deze vrouw in mijn geboorteland met haar dubbele nationaliteit?” “A.U.B. alleen Nederlanders aan het hoofd van een partij.” “Albayrak de eerste Turkse minister president van Nederland. Hoe ver kunnen we zinken?” “Straks moeten onze dochters ook met een hoofdoek om lopen.”

Wie heeft jullie toch aangepraat – oh wacht, ik weet al wie. Waarom hebben jullie je laten aanpraten dat afkomst bepalend is voor iemands functioneren? Kan iemand me dat uitleggen? Is daar eh… statistiek over? En wat hebben hoofddoekjes met Albayrak te maken? Ik heb haar nooit met zo’n ding gezien. Een oppervlakkige beschouwer van het Nederlandse politieke toneel zou zomaar kunnen denken dat ons land ten prooi is gevallen aan een collectieve gekte.

Massale angstpsychose is misschien een betere term. De Nederlander blijkt vooral een bang baasje te zijn. Hij wentelt zich in zijn angst als was het een sleetse jas die hij toch maar niet wegdoet omdat hij zo vertrouwd om de schouders valt. Elk verstandelijk argument wordt weggehoond, of niet geloofd, of binnen tien minuten vergeten. Dokter, het kan nou wel zo zijn dat die stemmen niet echt zijn, maar ik hoor ze nog steeds in mijn hoofd!

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-10-2022

Amsterdamse dodenherdenking

Mijn liefde voor onze hoofdstad maakt me niet blind voor haar gebreken, en daaronder reken ik haar onvermogen een fatsoenlijk monument op te richten om de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Aan de Rubensstraat is een inscriptie voor Gerhard Badrian met een spelfout, de toelichting op het Auschwitzmonument bevindt zich achter een immer beslagen glasplaat, de doorgezaagde steen in het voormalige Huis van Bewaring aan het Leidseplein bevat een lelijke vlek.

Gelukkig zijn andere monumenten wel in orde, zoals het plantsoen dat is gewijd aan Henk van Randwijk, de oprichter van het illegale blad Vrij Nederland. Daarop bevindt zich de beroemde regel

Een volk dat voor tirannen zwicht,
zal meer dan lijf en goed verliezen,
dan dooft het licht.

De foto hierboven toont de treurige staat waarin het monumentje zich al een tijdje bevindt. Het is niet voor het eerst dat zoiets gebeurt: iemand heeft er ooit – medio jaren tachtig denk ik – onder geschilderd “voor een volk dat de ogen sluit, is het licht al jaren uit”. Dat is er ook opvallend lang blijven staan.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Knokken om Nepalese wezen

Je maakt het niet dagelijks mee: de ene NGO die de andere beschuldigt van betrokkenheid bij kinderhandel. Het kwam in de post bij Sargasso: De Esther Benjamin Trust (EBT) heeft vorig jaar 23 Nepalese meisjes gered uit een weeshuis in Coimbatore, India dat nauwe banden onderhoudt met de Stichting Hulp Vervolgde Christenen (HVC). De meisjes zouden door een kinderhandelaar geleverd zijn aan het weeshuis, dat zo goede sier kon maken bij zijn westerse donoren.

Navraag bij D. Rajan van de lokale overheidsorganisatie Child Welfare Committee leert dat het allemaal wat subtieler ligt, al is de weeshuizenbusiness niet vrij van controverse.Het betreffende weeshuis, het Michael Job Centre, is inderdaad op last van de autoriteiten gesloten voor nieuwe kinderen. Van de meeste kinderen was bekend dat het geen wezen waren, maar kinderen wier ouders in het tehuis een mogelijkheid zagen om hun kind van eten en opleiding te voorzien. Van de 400 kinderen is de helft teruggebracht naar de ouders. De ouders van de andere helft wil hun kinderen liever in het tehuis houden, omdat ze daar tevreden over zijn. Niemand heeft een klacht ingediend, ook de lokale kinderbescherming niet.

De protesten kwamen vooral van lokale hindoes, die het Michael Job Centre van bekeringsactiviteiten beschuldigen. De kinderen krijgen christelijke namen en moeten ongeacht het geloof van henzelf of hun ouders meedoen met de dagelijkse christelijke rituelen. Dat ligt extreem gevoelig in een land waar religie niet alleen een individuele maar ook een sociale keuze is.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Kunst op Zondag | Volg de leider

De PvdA zoekt een nieuwe leider. Eentje die een grote schare volgers aan de partij weet te binden. Gaat het nu om leiderschap of volgzaamheid?

Sommige kunstenaars brengen leiderschap in verband met blindheid. De afbeelding hierboven is  het ‘Follow the leader’ van Andre Dluhos.

Toen in de V.S. de discussie woedde of het land Irak moest binnenvallen, maakte Gil Scullion de installatie ‘Follow the leader’. Hier het onderdeel ‘Blind leading the blind’.

Het ‘Follow the leader’ van de in de V.S. geboren, maar in Iran grootgebrachte Hesam Rhamanian.

Erg groot vertrouwen in het volgen van leiders, komt je in de kunst niet tegen. We hadden hem al eerder in KOZ: Isaas Cordal, die in steden minifiguurtjes plaatste in zijn project ‘Follow the leader’.

De street art kunstenaar Señor X maakt op zijn manier duidelijk dat je leiders niet te veel moet vertrouwen.

De Nederlandse kunstenaar Dennis Teunissen schilderde het perspectief van blinde volgzaamheid.

Anderen menen dat leiderschap alleen gedijt als er een massa is die volgen wil. Hier de bronzen, met rode verf bewerkte beelden van John Tuomisto-Bell.

De in Cuba geboren, later naar Miami uitgeweken Alain Guerra en Neraldo de la Paz recylcen allerlei afval in hun kunst. En maken zo een in lompen gehulde massa, die achter de leiders aansjokt.

Vorige Volgende