Een plaatje zegt de computer meer dan duizend woorden

Kunnen computers taal leren? Het is een van de grote vragen van deze tijd en 7 november jl. legde Danny Merkx in Nijmegen een nieuw stukje van de puzzel. Hij promoveerde er op een proefschrift waarin hij onderzocht of het hielp als je computers plaatjes laat zien. Merkx bood de computer daarvoor een verzameling plaatjes aan – bijvoorbeeld gehaald van de website Flickr – die beschreven waren door vrijwilligers: ‘een hond rent door het gras’, ‘een wit hondje in de sneeuw’, ’twee vrouwen op een tractor’. Als de computer hierdoor getraind was, bleek het in staat om ook op een nieuwe foto te zien of er een hond op voorkwam. En dat was niet alleen het geval als de beschrijving was uitgeschreven, maar ook als hij was ingesproken – terwijl gesproken taal veel moeilijker te analyseren is, bijvoorbeeld doordat er allerlei uitspraakvariatie is, of doordat we in gesproken taal geen pauzes leggen tussen woorden maar alles aan elkaar plakken. Bovendien wist de computer voor de training begon niets van taal: hij kende geen woorden, hij wist zelfs niet wat woorden waren. Dat toevoegen van plaatjes om taal te leren is nieuw. De bestaande ’taalmodellen’ – ook die verantwoordelijk zijn voor de successen van chatbots of Google Translate – worden alleen maar getraind op tekst. Zij leren taal door heel veel heel grote verzamelingen teksten met elkaar te vergelijken. Dat is waarschijnlijk geen heel reële weerspiegeling van hoe kinderen woorden leren, zei Merkx tijdens zijn promotie. Zij hebben ook ouders die bijvoorbeeld op een hond wijzen en dan zeggen ‘hond’. Vandaar dat Merkx ook voor computers geïnteresseerd is in multimodaal leren. Nu zijn er ook andere ‘modaliteiten’ dan het zicht (het gehoor, de reuk, enzovoort), maar het visuele is voor de computer nu eenmaal het makkelijkst te analyseren. Er zijn wel databases van plaatjes, maar niet van geuren. Het blijkt in de praktijk ook te werken. De bestaande modellen met alléén taal worden getraind op onwaarschijnlijke hoeveelheden teksten – meer dan een mens in een tachtigjarig leven kan lezen, ook als ze permanent leest. Merkx laat in zijn proefschrift zien dat het ook met minder kan. Sterker nog, hij liet zien dat zijn model met plaatjes het in sommige opzichten beter deed dan modellen met alleen tekst. Bijvoorbeeld kan zijn systeem het verschil tussen enkelvoud en meervoud herkennen: het geeft andere plaatjes wanneer je om ‘hond’ vraagt dan om ‘honden’. Dat onderscheid is vaak te subtiel voor tekstmodellen. Het is logisch en lijkt voor de hand te liggen, maar dat het niet eerder is geprobeerd heeft natuurlijk ook te maken met het feit dat computers steeds sneller worden, en dat er in de Kunstmatige Intelligentie nieuwe technieken gevonden zijn. Zoals er ooit een dag komt dat een robotje, behept met allerlei zintuigen, door de wereld mag scharrelen om woorden te leren. Dan gaan we wat zien! Het proefschrift (Modelling multi-modal language learning: from sentence to words) van Danny Merkx is in te zien via pure.MPg, de publicatie repository van het Max Planck Instituut.

Door: Foto: Honden volgens Google Images copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Snob 2000 keuzelijst liedjes 2022

Het is weer de tijd van het jaar dat we mogen zeggen dat het weer de tijd van het jaar is voor lijstjes! Traditiegetrouw is er eind van het jaar de Snob 2000 voor al die liedjes die een lijstje verdienen maar niet in de Top 2000 staan. Tussen 19 en 29 november kan er gestemd worden, maar je kunt nu al de keuzelijst van 7.918 liedjes bekijken – gelukkig gesorteerd van !!! tot ZzZ en naar genre en decennium. Pinguin Radio zendt de Snob 2000 uit van 18 t/m 31 december.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Matthew Hurst (cc)

Van vliegschaamte naar reisbewustzijn

Heb je wel eens het vliegtuig gepakt en dit vervolgens verzwegen voor vrienden of familie? En zoiets gedacht als: “Ik schaam me wel een beetje hoor, maar ik ben natuurlijk wel vegetarisch. Dan is het niet zo erg, toch?” Hoe komt het dat we massaal blijven vliegen, ook al weten we dat het slecht is voor het milieu? Terwijl een gevoel van schaamte je bekruipt, boek je een ticket.

Een vakantie in een ver oord maar wel het milieu belasten, óf het vliegtuig links laten liggen en dichter bij huis blijven: het is een moreel dilemma. Dat je dan misschien toch kiest voor de vliegreis, komt doordat je de gevolgen van vliegen niet meteen voelt. De impact van jouw specifieke vlucht is niet direct meetbaar. Maar dit maakt niet dat vliegen ook minder schadelijk is, vertelt filosofe dr. Naomi van Steenbergen. “De uitstoot van broeikasgassen die gepaard gaat met vliegen, heeft wel degelijk negatieve impact op de aarde en op volgende generaties.” Met vliegen doe je dus indirect schade aan anderen, daarom moet vliegen een morele overweging zijn.

“Het effect is indirect, maar daardoor niet minder waar,” aldus Van Steenbergen. Door te vliegen draag je onder andere bij aan het mislukken van oogsten, het verspreiden van ziektes en de opwarming van de aarde. De schade is dan misschien pas in de toekomst merkbaar, of niet groot, maar toch: “Schade doen aan anderen, daar moet een zwaarwegend iets tegenover staan,” beargumenteert Van Steenbergen vanuit een ethisch perspectief. Minder ver op vakantie kunnen is géén zwaarwegende reden, een urgent familiebezoek kan dat wel zijn.

Foto: (foto Jona Lendering (cc))

Fietsstad Amsterdam

Het zijn niet alleen de toeristen die het historische centrum van Amsterdam onbegaanbaar maken. Iets minder erg, maar daarom nog niet verwaarloosbaar, zijn de werkzaamheden aan de bruggen en kades. De verklaring voor het groot onderhoud is vrij simpel: decennialang zijn vrachtauto’s toegelaten in de binnenstad en dus zijn de straten langs de grachten inmiddels verzakt en op andere manieren kapot.

Het zal niemand verbazen die de eerste hoofdstukken leest van Fietsstad Amsterdam. Hoe Amsterdam de fietshoofdstad van de wereld werd van Fred Feddes en Marjolein de Lange. Jarenlang definieerde het stadsbestuur de toegankelijkheid van de binnenstad als bereikbaarheid voor het autoverkeer. Midden jaren zestig droomde men openlijk van een zesbaansweg op de plaats van de huidige Singelgracht. Voor fietsers was geen ruimte. Die waren te watervlug, te ongrijpbaar voor de planologen. Daarom heeft de IJtunnel geen fietspaden en is er nog altijd geen snelle fietsverbinding tussen de twee oevers van het IJ. Wat Feddes en De Lange niet noemen is dat de rijksoverheid jarenlang het automobilisme stimuleerde door zoveel mogelijk dienstplichtigen een rijbewijs te laten halen.

Erfgoed

Toch is Amsterdam geen autostad geworden. In plaats daarvan kun je er nu alleszins prettig op de fiets rondrijden. Niet zo watervlug als mogelijk, want er blijven toeristen en opgebroken straten, maar toch. Feddes en De Lange leggen uit hoe dat zo is gekomen en dat levert een vlot boek op. Eén factor is dat de stedelijke infrastructuur zich simpelweg niet leent voor autoverkeer. De Grachtengordel zó aanpassen dat je er vlot met de auto doorheen kun, betekent grootschalig asfalteren en daarmee vernietig je een aantrekkelijk stadscentrum. De erfgoedsector kwam dus in het geweer tegen de auto.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Winter Time Blues

Het is wat wel ‘ns de Engelse ziekte wordt genoemd: als wij de Engelse wijze van schrijven over zouden nemen. Niet de woorden aan elkaar, maar los. Dus geen Wintertime blues , maar ook: winter, time en blues.  Hoedanook, die blues heeft Michael Tomlinson tot in z’n shoes, want dat rijmt.

Toen ik dit filmpje beluisterde op youtube, sprong die aan het eind verder naar het volgende nummer van MF Tomlinson: Cloud. En dat heb ik ook helemaal beluisterd, want wat heeft Michael een prettige bariton, en wat brengt hij het rustig en verzorgd.

Hoe wapenuitgaven de klimaatcatastrofe versnellen

De belangrijkste bevindingen uit het rapport Climate Collateral van het Transnational Institute, Stop Wapenhandel en Tipping Point North South:

– De rijkste landen geven 30 keer zoveel uit aan krijgsmachten als aan klimaatfinanciering.

– De stijging van de militaire uitgaven heeft geleid tot een stijging van de uitstoot van militaire broeikasgassen, die momenteel 5,5% van de totale uitstoot van broeikasgassen uitmaken.

– In plaats van klimaatfinanciering te verstrekken, verkopen deze landen wapens aan 40 van de meest klimaatgevoelige landen, waardoor conflicten en instabiliteit worden aangewakkerd naarmate de klimaatcrisis verergert

Closing Time | Saint Abdullah

Saint Abdullah zijn twee Iraans-Noord-Amerikaanse broers die met hun muziek verschillende werelden bij elkaar willen brengen en daarbij ook nog eens de experimentele muziekhoek induiken met field recordings en veel digitale effecten. Dat leidt niet per se tot makkelijk luisterbare liedjes – hun laatste album Patience Of A Traitor, dat ze samen met producer Eomac maakte, gaat alle kanten op waarbij soms ritme of melodie ver te zoeken is, maar ik bleef toch luisteren omdat je tussendoor toch regelmatig verrast wordt met iets dat pleasing is (ik vermijd het woord ‘goed’ of ‘lekker’ hier). Het nummer ‘Chafing Dish’ is dus niet representatief voor het album.

Foto: Foto': Maria Willems (met toestemming)

Kunst op Zondag | Herfst in de Polder

Het blad is rot
De boom wordt kaal
De lucht betrekt
Het blad is geel
De lucht wordt grijs
Het licht gaat aan
De kou trekt op
Het huis is kil
De vorst zet in
De wind die jaagt
Het oog dat traant
De regen striemt
De grond is nat
De modder zuigt
Het water kolkt
Het bloed staat stil
Het hart klopt traag
De mist hangt laag
De meeuw die krijst
De rook verstikt
De stem verstomt
De onrust jaagt
Het blad is zwart
Het graf ligt klaar

Closing Time | While You Were Sleeping

 Elvis Perkins is een singersongwriter die in februari 2007 zijn debuutalbum uitbracht. Het openingsnummer van die plaat is While You Were Sleeping.

 Daarna ging de carriere van Elvis Perkins door. Hij schreef nog meer liedjes, liet zijn baard staan, bracht een nieuwe elpee uit, liet zijn haar groeien, ging op tournee naar Euopa, knipte zijn haar weer kort, schoor zijn baard weer af, maar een mooier liedje dan While You Were Sleeping, heeft hij nooit meer gemaakt.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende