gastbijdrage van Ardy Beld Nikolaj Statkevitsj is voorzitter van de sociaal-democratische partij ‘Narodnaja Gromada’ in Belarus. Onder het regime van Aleksandr Loekasjenko zat hij wegens zijn politieke activiteiten al eerder 8 jaar in verschillende gevangenissen en kampen. Enkele maanden vóór de presidentsverkiezingen van 2020 en de daaropvolgende massale protesten werd hij op klaarlichte dag ontvoerd door de geheime dienst KGB. Na anderhalf jaar voorarrest werd de oud-militair in december 2021 in een monsterproces tegen de oppositie opnieuw veroordeeld. Deze keer luidde het oordeel 14 jaar strafkamp. Alleen in de cel In juni van dit jaar werd de Wit-Russische politicus vanuit Homel overgeplaatst naar een kamp met een speciaal regime in Gloebokoje in de regio Vitebsk. De gedetineerden in Gloebokoje worden in cellen vastgehouden en niet in barakken. De bewegingsvrijheid is er veel beperkter dan in andere kampen. De 66-jarige politieke gevangene zit alleen in een cel van 1 bij 3 meter. Wegens gefingeerde overtredingen belandt hij telkens weer in een strafcel waar de omstandigheden nog schrijnender zijn. Op 22 augustus schreef Nikolaj Statkevitsj in ironische bewoordingen aan zijn vrouw Marina Adamovitsj: De belangrijkste gebeurtenis: ik zit in een andere cel. Eentje die maar liefst 7 cm breder is dan de vorige, waardoor ik, weliswaar zigzaggend, vijf stappen kan doen. Hierdoor is mijn fitnessprogramma duidelijk intensiever geworden. Ik maak overdag drie wandeltochten van 30 tot 40 minuten en ’s avonds nog eens van 20 tot 30 minuten. Na het middageten doe ik aan gewichtheffen, daarvoor heb ik een met water gevulde 1,5-literfles. Ik druk het gewicht 800 keer per dag en denk dat het mettertijd nog meer zal worden Met de hygiëne is het in de cellen niet al te best gesteld: Er is hier een heuse boerderij. Uit een nis onder de raamkant komen steeds weer ratten binnen. Eerst kwam er een hele dikke, arrogante binnen. Hij groette niet, vroeg niets, maar keek alleen brutaal rond. Daarna kwam hij terug met zijn meisje, dat daarna alleen kwam. Ze was netjes verzorgd, aan de zijkant wit met een zwarte rug. Ze groette altijd en bedelde ook netjes om eten. Ik liet me niet vermurwen, totdat ze haar kindje meebracht. Op dat moment ben ik gezwicht voor haar cynische chantage. Sindsdien zijn het er steeds meer geworden. Op de vensterbank zit soms een hele familie met jongen. Ik verdenk ze ervan hun kinderen aan elkaar uit te lenen om beter op mijn gemoed in te kunnen werken Grondlegger van het leger van Belarus Statkevitsj rondde in de jaren zeventig zijn opleiding af als officier aan de Militaire Academie in Minsk. Hij maakte in totaal twintig jaar deel uit van het Sovjetleger en van het nationale leger van Belarus. Al voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie legde hij de grondslag voor de opbouw van de nationale strijdkrachten. Als enige hooggeplaatste militair in Belarus agiteerde hij fel tegen de revanchistische staatsgreep in Moskou van 1991. Dankzij zijn inzet werden in de Sovjetrepubliek geen militaire acties ter ondersteuning ondernomen. Ook liet hij per wet vastleggen dat troepen van Belarus nooit buiten de grenzen van het land mochten worden ingezet. Statkevitsj werd bij de grote zuivering van het leger door Loekasjenko in het midden van de jaren negentig ontslagen. Twintig jaar na dato, liet de zelfbenoemde dictator de wet over inzet van troepen in het buitenland annuleren. Militaire analyses vanuit het strafkamp Marina Adamovitsj stelde gedeeltes van de correspondentie met haar man ter beschikking. Ik citeer zijn commentaar op de oorlogshandelingen die hij dankzij informatie uit brieven en het tussen de regels lezen van radioberichten in zijn isolatie feilloos weet te analyseren: 15 mei: “Bedankt voor de informatie over het Oekraïense front. Het is duidelijk dat de Russen een doorbraak planden van de lijn Mikolajiv-Odessa vóór 9 mei (dag van de overwinning op nazi-Duitsland, nvda). Kennelijk moest de demonstratie van Russische troepen in Transnistrië en de militaire oefeningen in Belarus daarvoor indruk maken op het Oekraïense leger. Ik moest eraan denken dat de Fins-Russische Winteroorlog van 1939-1940 in de beginfase door het Kremlin ook ‘Finse operatie’ werd genoemd.” 5 juni: “Ik denk dat het front stabiel blijft. De Oekraïners zullen een snelle doorbraak niet meer toelaten en een langzame opmars zal voor de Russen verbonden zijn met grote verliezen. In de herfst geldt dat dan nog meer, want dan zal de transport van zware techniek door de voortdurende regenval en losse aarde veel tijd in beslag nemen.” 29 september: “De Russische mobilisatie is in het leven geroepen door een banaal tekort aan manschappen bij de landmacht. Een gemobiliseerd leger is slechter bewapend en slechter voorbereid. De motivatie is ook veel geringer. Het aantal slachtoffers zal enorm oplopen door de mobilisatie. En bovendien zal de populariteit van de oorlog onder de bevolking snel afnemen. Voor de televisie zitten en ‘onze jongens’ toe te juichen is heel wat anders dan te weten dat op het slagveld elk ogenblik een naast familielid kan sneuvelen. En helemaal wat anders dan zelf onder artillerievuur in een bevroren loopgraaf te liggen. Het lijkt erop dat het Kremlin niet meer weet hoe ze zich nog uit de oorlog kunnen redden.” 10 oktober: “De beslissing van het Kremlin de vier Oekraïense gebieden in te lijven heeft me verbaasd. Nu bestaat er geen enkele ruimte meer voor onderhandelingen tussen Moskou en Kiev. Het enige dat overblijft is de oorlog en af te wachten wie de langste adem heeft.” 10 november: “Gisteren hoorde ik dat Moskou zijn troepen terugtrekt van de rechteroever. Er is veel uiteenlopende informatie, dus ik weet niet wat de motivatie is voor een dergelijk besluit. Ofwel Oekraïense troepen breken bijna door de verdedigingslinie van Cherson of er is een nuchter inzicht dat de posities, afgesneden van de bevoorrading door een zeer brede rivier, hoe dan ook niet te houden zijn. Hoe dan ook, het verdedigingsfront wordt aanzienlijk kleiner. Oekraïne heeft de dreiging voor zijn havens weggenomen en kan de structuren voor de watervoorziening van de Dnjepr naar de Krim vernietigen. Maar er is nog een nuance. Ik heb al eerder geschreven dat Moskou door de officiële inlijving van vier Oekraïense regio's Kiev een basis voor mogelijke onderhandelingen heeft ontnomen. Want wat valt er nu te praten - erkenning van de inlijving? Nu geeft Moskou, met de vrijwillige opgave van zijn 'officiële grondgebied', aan dat om andere 'echte redenen onderhandelen gewenst is'. Ik denk niet dat Kiev zal instemmen met onderhandelingen. Maar misschien is er toch een kleine kans...” Bezoek verboden Terwijl de strijd in Oekraïne op het slagveld wordt gestreden, vechten enkele duizenden Wit-Russen verder vanachter tralies. “Maak je om mij geen zorgen, als een echte Wit-Rus ben ik gewend aan de isoleercel,” aldus Nikolaj Statkevitsj. Na de zoveelste dagenlange opsluiting in de vochtige strafcel zou de leider van de sociaaldemocraten een longontsteking hebben opgelopen. Zijn advocaat wilde hem recentelijk bezoeken, maar kreeg nul op het rekest. Op grond van ziekte verbood de kampleiding de jurist zijn cliënt te bezoeken. Alle andere bezoek was daarvoor al niet toegestaan. Voor Nikolaj Statkevitsj zijn de toch al zeer geringe rechten van gedetineerden in Gloebokoje namelijk nog eens extra beperkt: complete isolatie van de andere gevangenen, geen bezoek, geen wandeling op de binnenplaats, geen pakketjes en geen maandelijks telefoontje. Alleen na de veroordeling en tijdens het hoger beroep kreeg Marina Adamovitsj haar man enkele minuten door kogelvrij glas te zien en te spreken. Het bovenstaande artikel maakt deel uit van het boek 'Hoe Poetin zijn tanden stukbeet' dat op 24 februari, een jaar na het begin van de oorlog, zal verschijnen. Dit journalistieke werk over de Russische invasie van Oekraïne bevat naast achtergrondartikelen, een chronologie van de gebeurtenissen en diepte-interviews met frontstrijders, politici, muzikanten, theatermedewerkers en andere betrokkenen. Schrijf je nu alvast in voor een exclusief exemplaar op het boekencafé.
Dit is geen cliché, maar een tsuanmi aan clichés. Charlotte Adigéry en Bolis Pupul dreunen de een na de ander op.
Hoeveel clichés herkent u?
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Ik ben de laatste spreker van het congres
u kent me wel, ik ben degene die u ophoudt.
Ik ben de laatste horde,
ik ben de sta-in-de-weg voor het eind.
Ik weet, uw gedachten dwalen af naar zometeen,
als ik uitgesproken ben. Dan wacht u het eten,
de drank, de dans, en wie weet, de wijven,
maar dit laatste uur moet u nog bij mij blijven,
ik ben de laatste spreker van vandaag.
Ik ben de tarter van uw geduld en verlangen.
Ik reik tot aan de grenzen van wat u hebben kunt.
Ik start mijn powerpoint voor u.
Ik maak u murw met mijn quotes,
wacht, u had nog een vraag?
Ik ben de laatste spreker van vandaag.
Niemand die me graag ziet komen,
maar een moet er immers de laatste zijn.
En ik ben dat graag.
Ik ben gewend aan uw geroezemoes
Ik zie uw geloken ogen en het gevinger van uw mobiel.
Ik zie het gesmiespel met uw buurman,
ik zie u draaien en verzitten.
Maar eens weet ik u als publiek doodstil en ademloos aan mijn voeten.
Als ik aan uw groeve of aan uw baar sta.
En dat u dan weet: na de laatste spreker
wacht mij het vuur en de wormen, en de peilloze eeuwigheid.
En dat u dan niets, maar dan ook niets liever heeft,
dan dat u mijn woord, tot in het oneindige hoort.
Dit is de achtste aflevering van een reeks over de Atheense filosoof Plato, die veel mensen vooral kennen om zijn zogenoemde ideeënleer, om de Platonische liefde en om zijn ideale filosofenstaat. Dat is echter wat misleidend. Plato’s filosofie is breder en gaat dieper.
In de ideale staat van Plato worden alle talenten zo gerangschikt, dat ze het best tot hun recht komen. Ieder mens krijgt de rol waarvoor hij of zij het meest geschikt is. In deze staat wordt het bestuur niet democratisch gekozen. Ook afkomst, geslacht, geld of macht zijn voor de selectie van de bestuurders irrelevant. Of iemand tot het bestuur toetreedt, hangt louter en alleen af van het succes waarmee hij een lange lichamelijke en vooral geestelijke training heeft doorstaan. Deze geestelijke training duurt ongeveer tot het vijftigste levensjaar. Het is de meest pure vorm van aristocratie: het bestuur ligt bij een elite die is geselecteerd uit de beste mensen.
Door hun Platoonse opvoeding weten de machthebbers dat het niet in hun eigen belang is het volk te onderdrukken. Maar om het gevaar te minimaliseren dat ze hun macht toch zullen misbruiken, pleit Plato voor een strikte scheiding tussen macht en bezit.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Op Australian Frog Calls hoor je precies dat: de roep van Australische kikkers, en meer specifiek de roep van 43 soorten die met uitsterven worden bedreigd. Songs of Disappearance maakt met dit nummer en bijbehorend album de diversiteit van deze soorten direct hoorbaar en benadrukt wat er op het spel staat als we geen actie ondernemen. De Australische kikkers worden in hun voortbestaan bedreigd door habitatverlies, ziektes en klimaatverandering.
In Tirana vond deze week een topconferentie plaats van de EU met alle landen van de West-Balkan. Dat de EU-top voor het eerst in deze regio vergaderde heeft alles te maken met de dreigende Russische invloed op de Balkan en met de toenemende zorgen over nieuwe migratiestromen via de Balkanroute. De voortgang van de toetredingsonderhandelingen van de betrokken landen met de EU kwam uiteraard ook aan bod. Maar buiten mooie woorden heeft dat nog niet veel resultaat opgeleverd. De landen van de westelijke Balkan, Albanië, Bosnië, Kosovo, Montenegro, Noord Macedonië en Servië kunnen wel rekenen op praktische steun van de EU bij de grensbewaking, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dinsdag na afloop van de EU-Balkan-top in Tirana. De omstreden EU-grenswachten van Frontex zullen ook in de aspirant-lidstaten worden ingezet. Frontex wordt er al langer van beschuldigd migranten illegaal terug te sturen als ze proberen de buitengrenzen van de Europese Unie over te steken.
Gisteren publiceerde het onderzoekscollectief Lighthouse Report een nieuw rapport over de onmenselijke en illegale behandeling van vluchtelingen op de Balkan. In Bulgarije, Hongarije en Kroatië bestaan geheime faciliteiten waar vluchtelingen worden vastgehouden en gemarteld voordat ze tegen alle regels in de grens weer worden overgezet. De onderzoeksjournalisten ontdekten ook dat politiebussen, die in Hongarije worden ingezet om pushbacks uit te voeren, door de EU zijn betaald. ‘De EU mag alleen activiteiten financieren die fundamentele rechten respecteren. Al deze landen ontvangen miljoenen aan EU-financiering voor grensbewaking en migratiebeheer. Het feit dat Europees belastinggeld misbruikt wordt om pushbacks uit te voeren geeft wel aan dat de Europese Commissie hier veel te weinig toezicht op houdt.’ Aldus GroenLinks Europarlementslid Tineke Strik in een reactie op dit rapport.
COLUMN - van Rosa van den Dool
De emancipatie van de vrouw kent een lange geschiedenis en zet zich stukje bij beetje voort. Hoe zit het eigenlijk met de emancipatie van mannen? Moet de man wel emanciperen, en zo ja, hoe?
Feminisme heeft een duidelijk doel: meer gendergelijkheid creëren. Door de emancipatie van de vrouw en van lhbtqia-personen, komt dit streven langzaam dichterbij. Maar om echte gelijkwaardigheid te kunnen bereiken, moeten mannen meer doen dan alleen het aanmoedigen van feminisme vanaf de zijlijn. Gendergelijkheid nastreven kan namelijk alleen als de man ook emancipeert.
Waarom moeten mannen emanciperen? “De man zit vast in traditionele normen van mannelijkheid,” legt historicus prof. Geertje Mak uit. “Zo heb je de Tarzanman, die is stoer, sterk en competitief. Maar je hebt tegenwoordig ook de Zuidasman; die is beheerst, rationeel, redelijk en verantwoordelijk.” Twee verschillende soorten van mannelijkheid, maar tóch benadrukken ze allebei een mannelijk ideaalbeeld. Binnen de norm van mannelijkheid horen eigenschappen als kwetsbaarheid, zachtaardigheid, empathie of medeleven niet thuis. In het mannelijkheidshokje is nog geen ruimte voor eigenschappen die als vrouwelijk beschouwd worden.
Het toewijzen van bepaalde eigenschappen aan mannelijkheid of vrouwelijkheid heeft volgens Geertje Mak niet altijd zo bestaan. “Vroeger werden mensen in het gareel gehouden door macht en geweld, nu doen we dat zelf, door een norm vast te stellen.” Hoe we mannelijkheid tegenwoordig definiëren komt voort uit het idee van de ‘hegemoniale man’ dat begin 19e eeuw ontstond: het type man dat dominant, krachtig, zelfverzekerd en competitief is. Dit mannelijk ideaalbeeld sloot automatisch andere typen mannelijkheid uit.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Protestsongs. Lastig onderwerp voor mij. Waarom? Niet omdat ik niet van het protest ben. Of niet omdat ik me zelden opwind over iets, of kwaad maak of me ergens aan erger, of mijn tanden knars over een irritant personage (hetzij privé, hetzij anderszins), nee, ik ben het er ook vaak niet mee eens. En Poetin moet gewoon dood natuurlijk en alle auto’s moeten vanaf morgen op pindakaas rijden, en die sukkels die hun McDonalds verpakkingstroep in de berm flikkeren mogen natuurlijk een gevoelig bedragje overmaken als ze betrapt worden – maar. Op de een of andere manier is het uiting geven van het onbehagen tegen deze wantoestanden middels een liedje, altijd, bij mij tenminste, een heikel punt.
De film Yesterday (2019; momenteel op Netflix) oogt als een simpele feel-good movie. De hele wereld blijkt de Beatles te zijn vergeten, op één B-artiest na, gespeeld door Himesh Patel. Die plagieert de Fab Four en lijkt een geweldige carrière te gaan krijgen.
De film loopt desondanks goed af. De held sluit het meisje in zijn armen.
Fin.
Een onderhoudende film zonder veel pretenties, denk je, en dat is ook zo. Maar ergens zegt iemand terloops dat de wereld zonder de Beatles minder mooi zou zijn. “A world without the Beatles is a world that’s infinitely worse.”
Wat een fantastische timing! Net nu we bij Sargasso begonnen zijn met onze Closing Time-serie over klimaat, droppen de Australische muzikale genieën van Ne Obliviscaris een nieuw nummer, van hun aankomende album, over, u raadt het al. Ze kunnen dat zelf veel beter zeggen dan dat ik dat kan:
Equus’ is dedicated to the lives lost during the lethal brush fires that scarred Australia in 2019-2020. Alongside the people who died or were affected, many millions, if not billions, of animals were killed or displaced from their natural habitats, the enormity of this is something that will never be forgotten, and should not be ignored. It is also a warning that the world we live in is changing from the damage we as a species have contributed to. Within this video, the dancer represents a scorched Mother Earth, from horror to humanity, ever in tune with the heart and flow of the song (and world), and ultimately aware of the inevitable and ever growing destructive cycle we are in.