Begin jaren 90 fotografeerde Ad van Denderen migranten en vluchtelingen die onderweg waren naar Europa, en de wegen die zij namen om een nieuw leven op te bouwen. Hij verbleef wekenlang in armoedige pensions in Istanbul, waar Pakistanen zich voorbereidde op hun doorreis naar Griekenland. En zag hoe mannen en vrouwen bij Tarifa in Spanje de branding uitliepen richting een nieuw, voor hen onbekend land.
Immigranten aan wal gezet door Marokkaanse smokkelaars. Punta Paloma, Spanje 2001. © Ad van Denderen
Van Denderen zag in die jaren een schaduwwereld ontstaan van misbruik, maar ook veerkracht. Migranten die bereid waren van alles te doen voor geld om verder te reizen of een leven te beginnen. Onderbetaald, zwaar veldwerk in Griekenland, in de kassen van Spanje, als prostituee langs de wegen van Italië.
Prostituee nabij Napels, Italië 1999. © Ad van Denderen
Als documentaire fotograaf ging van Denderen deze mensen volgen in een deel van hun reis, niet om ze als slachtoffer neer te zetten maar om ze een gezicht te geven in hun vaak anoniem bestaan.
Koerdische en Afghaanse vluchtelingen bij het opvangcentrum van het Rode Kruis, Sangatte, Frankrijk 2002. © Ad van Denderen
Deze tocht leidde hem oa naar pensions, gevangenissen, opvanglocaties, asielcentra waar hij hun verhaal vertelt in kleur en zwart wit.
Opvangcentrum van het Rode Kruis, Sangatte, Frankrijk 2002. © Ad van Denderen
Van vaak dynamische reizen naar ook een strategische positie in de Spaanse duinen en zo wekenlang de aankomers observeerde met zijn lens, waar oa dit meer persoonlijk verhaal uit voortkomt.
https://youtu.be/67w3x0sWraw?si=eLyHguQlRMkAmDHf
Vijftien jaar lang documenteert van Denderen de levens van migranten, hun werkzaamheden, verblijfplaats, hun leven vastgelegd in een moment.
Weinig lijkt veranderd. Nog steeds de boten met vluchtelingen en migranten vanuit oa Marokko richting Spaanse kust. Maar ook de weerstand vanuit de lokale bevolking die onverminderd doorgaat.
Duitse demonstranten zoeken de confrontatie met bewoners van asielzoekers centrum Quedlinburg 1992. © Ad van Denderen
En nog steeds het misbruik, ook vanuit de politiek zoals minister Paul van de VVD liet zien door hun royale sponsor Jumeaux Holding, (een grote aanbieder van 'flexibele huisvesting' voor arbeidsmigranten), belangrijker te vinden dan een meer veilig bestaan voor deze migranten mensen.
Ad van Denderen heeft wellicht een vooruitziende blik gehad in zijn observaties en keuzes om vluchtelingen en migranten af te beelden in situaties waar wij zelden een inkijk hebben of hun verhaal.
Turkse gastarbeiders in een pension, Winterslag, België 1988. © Ad van Denderen
Ad van Denderen (Zeist, 7 oktober 1943) is een Nederlands documentaire-fotograaf. Hij publiceert onder meer in Geo, Stern, Vrij Nederland en The Independent.
In zijn indrukwekkend fotoboek Go No Go, laat van Denderen zien dat migratie van alle tijden is en bovenal over mensen gaat.
Het fotoboek Go No Go is oa te koop bij Bol.com en De Slegte.