ANALYSE - Het basisinkomen wint aan populariteit door het failliet van het huidige sociale systeem.
In de Volkskrant van 19 mei 2015 schrijft hoogleraar aan de VU Raymond Gradus dat het basisinkomen veel te duur en niet solidair zou zijn. Op dit artikel verschenen vervolgens al twee tegenartikelen waarin de voordelen van het basisinkomen worden bezongen, waarin helaas niet op Gradus’ argumenten wordt in te gaan. Dat schiet dus niet op zo met die inhoudelijke discussie. Het lijkt me niet slecht in te gaan op de argumentatie van Gradus zelf. Deze verraadt namelijk mijns inziens vooral dat hij de discussie niet goed heeft gevolgd.
Kosten en aanvullende regelingen
Allereerst Gradus’ analyse van de kosten. Terecht stelt Gradus dat met het basisinkomen een begrotingsgat ontstaat. Het moet ergens van betaald worden. Maar hij gaat in de fout waar hij concludeert dat dit een lastenverzwaring zou betekenen voor iedereen die niet in een uitkering zit. Tegenover die lastenverzwaring staat immers ook weer een lastenverlichting: een basisinkomen. Daarmee is het basisinkomen de facto budgetneutraal.
Over hoe een en ander belast moet worden om het basisinkomen te betalen – via inkomstenbelasting, BTW, belasting op grondstoffen, accijnzen, of een combinatie daarvan – zijn voorstanders van een basisinkomen het allerminst eens. Dit is ook hun zwakke punt in de discussie.